Художник в своей неудержимой фантазии, похоже, живет в параллельном с нами мире - вот пятеро мудрецов и искателей истины - пять чувств, коими наделил Создатель человека. В голубовато-сером мареве морских просторов плывут они в утлой лодчонке, освещаемой тусклым желтым светом фонаря в руках у старика на носу. Но поможет ли им этот свет отыскать Истину? И почему один из пассажиров застыл с открытым ртом, глядя прямо на вас? Может вы и есть эта Истина, которую они ищут?
Фото: © «Татар-информ»
А вот уже другая картина с легендарным Зилантом, некогда верным хранителем той самой горы, на которой построен Казанский Кремль и само здание Хазинэ - именно там располагается выставка. Он устремил свою морду в небо и молит о спасении - а толпы средневековых воинов изгоняют его с насиженного места. На чьей стороне ваше сердце - хотите ли вы, чтобы змея пощадили или пусть улетает, израненный и покалеченный, и пусть не берет больше в жены по прекрасной девушке раз год?
Фото: © «Миллиард.Татар»
“Глиняная книга” - это выставка, на картинах которой сплелись сюжеты десятков древнетюркских, мусульманских и татарских сказаний: стела Кюль-Тегина с руническими письменами, Сак-Сок, Сююмбике, Крылатый Барс. А ведь казалось бы - все мы живем в современном мире, где мировые центры медиаиндустрии каждый день создают миллионы терабайтов информации. Что нового могут сообщить нам средневековые легенды? Но в каждой душе живет частичка вечности, на которую отзывается чуткое сердце - на безусловную любовь матери к своим детям (Волчица, Сююмбике), на тихо звучащий с полотна художника напев курая (Моң), на красоту арабской вязи, на протяжении многих веков служившей средством передачи знаний для мусульманских народов Евразии (Панно “Татарская письменность”). Все это, и конечно же, многое другое - то, что по-разному будет отзываться в душе каждого пришедшего - можно увидеть на картинах Рустема Шамсутова. Исследователи называют его прямым духовным и творческим наследником великого Баки Урманче.
Если вы хотите узнать, в каком направлении развивается современное татарское искусство, и если желаете пережить все те необычайные состояния, описанные в начале этой статьи - вам непременно нужно посетить выставку “Глиняная книга” Рустема Шамсутова в галерее «Хазинэ», которая продлится до 14 июня 2025 года.
Автор: Парвиза Камалова
“Балчык китап” битләрен актара-актара…
Күз алдына китерегез: сез ачыргаланып улый торган ана бүре белән күзгә-күз очрашасыз. Ул үзенең куркып калган балаларын яклый... Ни тойар идегез бу мизгелдә? Яки тагын бер күренеш – татар халкының данлы дастаныннан, “Кисек баш”тан бәреп чыккан, аягыгыз төбенә тәгәрәп төшкән зур баш сезнең күзләргә карап, туры җаныгызга үтеп керергә омтыла... Ни дип әйтер идегез? Ә бәлки, Казан Кремленә илтүче текә баскыч төбендә мифологик Зилантны очратырсыз – аның меңләгән ярсулы, кечкенә балалары юлга чыккандарны куа башлар?
Реаль тормышта болар барысы да мөмкин түгел кебек. Әмма бу һәм башка гаҗәеп күренешләрне сез, һич арттырусыз, күреп, тоеп, хәтта йөрәк аша уздырып кайта аласыз – татар рәссамы Рөстәм Шәмсетовның “Балчык китап: тамырларны барлаганда” дип исемләнгән күргәзмәсендә. Ул 18 апрельдә “Хәзинә” галереясендә ачылды.
Фото: © «Миллиард.Татар»
Рәссам үзе, тоелганча, фантазияләр дөньясында яшәп ята – ул безнең параллель гомер кичерә. Карагыз, менә биш хакыйкать эзләүче – биш хис – Аллаһы Тәгалә тарафыннан кешегә бирелгән иң зур бүләк. Диңгезнең зәңгәрсу-соры томаннары эчендә, зәгыйфь көймәдә алар акрын гына алга баралар. Көймәнең борнында кулында фонарь тоткан карт бар. Әмма шул якты нур – аларны Хакыйкатькә илтә алырмы? Ә ни өчен бер пассажир, авызын ачып, нәкъ сезгә карап каткан? Бәлки, алар эзләгән Хакыйкать – нәкъ менә Сез?
Зилант турында күргәзмәдә тагын бер-ничә рәсемнәр бар: борын-борын заманда Казан тауларын саклаган бу бөек зат хәзер күккә карап ялвара, коткару сорый... Урта гасыр сугышчылары исә аны үз төбәгеннән куып чыгаралар. Сезнең йөрәк кайсы якта? Зилантны кызганасызмы? Яралы килеш күккә очып китсенме, бүтән гүзәл кызларны ел саен алмасынмы?
“Балчык китап” – ул бик борынгы төрки, мөселман һәм татар риваятьләреннән үрелгән рәсемле бәян: Күлтәгин стеласы, рун язмалары, Сак-Сок, Сөембикә, Канатлы Барс... Хәер, без бит хәзерге заманда яшибез – һәр минут саен, бөтендөнья медиа үзәкләрендә мәгълүмат тулы терабайтлар туа. Нәрсә бирә ала безгә урта гасыр риваятьләре?
Фото: © «Татар-информ»
Ләкин һәр кешенең күңелендә – мәңгелекнең бер тамчысы. Ана йөрәгенең баласына булган чиксез мәхәббәтен (Ак Бүре, Сөембикә), рәссам сурәтләгән моңлы курай авазын (Моң), гарәп каллиграфиясенең борынгы матурлыгын (Панно “Татар язуы”) – без барыбыз да күңел белән сизәбез, танып алабыз. Һәм, әлбәттә, тагын бик күп тирән, мәгънәле кичерешләрне һәр тамашачы үзенчә тоячак – чөнки Рөстәм Шәмсетов рәсемнәре һәркемнең күңеленә аерым юл таба. Күпләр аны татар сәнгатенең легендасы – Бакый Урманче рухының лаеклы дәвамчысы дип атый.
Әгәр дә сез бүгенге татар рәсем сәнгатенең кайсы юлдан барганын белергә, һәм бу гаҗәеп хисләрне үз йөрәгегез аша кичерергә телисез икән – “Хәзинә” галереясендә 2025 елның 14 июненә кадәр эшләячәк “Балчык китап” күргәзмәсенә юл тотыгыз. Үкенмәссез.
Пәрвизә Камал
