Татарча Коръән тәфсире: перевод суры Бакара на русский и татарский языки

Самая большая сура Корана

«Аль-Бакара» («Корова») – вторая по счету сура в Священном Коране. Она включает в себя 286 аятов и является самой большой по величине сурой. начинается тремя буквами арабского алфавита - алиф, лям, мим, толкование и смысл которых известны только Аллаху.

Из хадисов следует, что сура «Аль-Бакара» будет защищать читающего ее в Судный день. Посланник Аллаха ﷺ сказал: «В День воскрешения приведут Коран и тех, кто в мире этом поступал в соответствии с ним, а впереди него будут идти суры «Корова» и «Семейство Имрана».

2. Сура аль-Бакара (Корова) - Мединская, 286 аятов.
С именем Аллаха Милостивого [ко всем на этом свете], Милующего [лишь верующих на том свете].

95.    Но они никогда не пожелают себе этого из-за того, что сделали своими руками. И Аллах знает, кто несправедлив! 
96.    Ты [о Мухаммад] непременно обнаружишь, что они держатся за жизнь больше остальных людей, даже больше язычников. Каждый из них хотел бы прожить тысячу лет. Но даже долгая жизнь не отдалит их от наказания. Аллах видит все, что они делают. 
97.    Скажи [им, о Мухаммад]: «Кто враждует с Джибрилем [тот пусть умрет от злости]» Он [Джибриль] низвел его [Куръан] в твое сердце с дозволения Аллаха для подтверждения правдивости того, что было прежде [прежних Священных Писаний], как верное руководство и благую весть для верующих. 
98.    Кто враждует с Аллахом, Его ангелами и посланниками, Джибрилем и Микаилем, [тот неверующий]. Поистине, Аллах – враг неверующих! 
99.    [О Мухаммад!] Поистине, Мы низвели тебе ясные знамения [в подтверждение истинности твоего пророчества]. Отрицают же их только нечестивцы [неверующие и непокорные упрямцы]. 
100.    Неужели всякий раз, когда они [иудеи] заключают договор [с Аллахом о том, что они уверуют в Пророка], часть из них [нарушая] отвергает его? Все-таки большинство из них не верят [в Таурат]. 
101.    Когда к ним пришел посланник от Аллаха [Мухаммад], подтвердивший истинность того [Таурата], что было у них, часть из тех, кому была дана Книга, закинула Книгу ­Аллаха за спину [отвергнув ее], как будто они не знают [что это – от Аллаха].  
102.    Они последовали за тем, что читали шайтаны [из книг по колдовству и черной магии] в царствование Сулеймана. Сулейман не был неверующим. Неверующими были шайтаны, обучавшие людей колдовству. Также [иудеи последовали] тому, что было ниспослано двум ангелам в Вавилоне – Харуту и Маруту. Но они оба не обучали никого, не сказав [предварительно тому, кто желал учиться]: «Поистине, мы – искушение, не становись же неверующим [обучившимся колдовству и считающим его использование дозволенным]». [Но не вняв предупреждениям, люди все же] Учились у них тому, как разлучать мужа с женой. Но они [колдуны] не могут навредить никому без дозволения Аллаха. Они обучались тому, что причиняло им вред и не приносило им пользы. Поистине, они [иудеи] знали, что тому, кто приобрел [выбрал] это, нет доли [от милости Аллаха] в вечной жизни. Скверно то [колдовство и неверие], за что они продали свои души! Если бы они [только] знали [каким будет наказание за это, они не стали бы этим заниматься]! 
103.    Если бы они уверовали [в Посланника Аллаха [да благословит его Аллах и да приветствует] и в истинность Куръана] и остерегались бы [заниматься таким греховным делом, как колдовство], то, истинно, награда [бесконечная, уготованная для них] от Аллаха [была бы] лучше для них [чем то, что они приобрели путем колдовства]. Если бы они только знали! 
104.    О верующие! Не говорите [Пророку]: «Раʼина!» [«Заботься о нас», – так как на иврите слово «райина» имеет плохой смысл], – а говорите: «Унзурна» [«Присматривай за нами!»], и [внимательно] слушайте [его слова, чтобы не осталось необходимости повторять]. А неверующим [которые при каждом удобном случае стараются унизить и оскорбить Посланника Аллаха [да благословит его Аллах и да приветствует] – болезненное наказание. 
105.    Неверующие из людей Писания и язычников не хотят, чтобы вам ниспосылалось благо от вашего Господа. А Аллах выделяет Своей милостью кого пожелает [поэтому удостоиться великой милости пророчества могут лишь те, кого Он избрал]. И Аллах – Обладатель великой щедрости! 
106.    Каждый раз, когда Мы отменяем аят или заставляем [тебя, о Мухаммад] забыть [его, стирая из твоей памяти], то даем тот, что лучше него [отмененного], или равный ему [по сложности или награде]. Ты не знаешь разве, что Аллах способен на все? 
107.    Разве ты не знаешь, что ­Аллаху принадлежит вся власть на небесах и земле, и что нет у вас иного покровителя, и нет помощника, помимо Аллаха? 
108.    Или же вы [язычники] хотите [из упрямства] попросить вашего Посланника [превратить холм Сафа в золото], как прежде они [иудеи] просили Мусу [показать им Аллаха]? Кто променяет веру на неверие [сочтя ложью явленные ему знамения и прося иного], тот несомненно собьется с прямого пути. 
109.    Многие из людей Писания хотели бы вернуть вас в неверие после того, как вы уверовали. Это – от зависти, [которая появилась] в их душах после того, как им стала ясна истина. Оставьте их и простите, пока не придет повеление Аллаха. Поистине, Аллах способен на все! 
110.    [О верующие!] Совершайте [полноценно] намаз и выплачивайте закят. [Вознаграждение за] Все хорошее, что вы приготовите для себя, вы найдете у Аллаха. Поистине, Аллах видит все, что вы делаете [и воздаст вам за ваши поступки]. 
111.    Они [иудеи и христиане] сказали: «Никто не войдет в Рай, кроме иудеев или христиан». [Иудеи утверждают, что христиане не войдут в Рай, а христиане утверждают, что не войдут в Рай иудеи] Таковы их мечтания. Скажи [им, о Пророк]: «Приведите доказательства, если вы правдивы». 
112.    Нет же [они не правы]! Кто покорится Аллаху, совершая добро, тому награда – у его Господа [они и войдут в Рай]. Они не познают страха и не будут опечалены. 
113.    Иудеи сказали: «Христиане не на истинном пути». А христиане сказали: «Иудеи не на истинном пути». Все они читают [каждый свою] Книгу. И невежды [язычники] сказали похожее [про мусульман]. В Судный день Аллах рассудит их в том, в чем они расходились. 
114.    Кто же более несправедлив, чем препятствующий поминанию в мечетях Аллаха Его имени, и стремящийся разрушить их? Им бы стоило входить туда только в страхе. Бесчестье им в земной жизни и великое наказание – в жизни вечной. 
115.    Аллаху принадлежат и восток, и запад. Куда бы вы ни повернулись [при совершении намаза], там кыбла Аллаха [которой Он доволен]. Поистине, Аллах – Всеохватывающий, Знающий [намерения и поступки каждого]. 
116.    Они [иудеи и христиане] сказали: «У Аллаха есть сын». Пречист Он [от всех недостатков]! Нет, Ему принадлежит все, что на небесах и на земле. Все покорно Ему Одному. 
117.    [Он – Единственный] Создатель небес и земли. И когда Он желает чего-либо, то ему стоит только сказать: «Будь!» – и это появляется [тут же]. 
118.    Невежды [мекканские язычники] говорят [Пророку]: «Почему бы Аллаху не поговорить с нами [напрямую, сказав, что ты – Его Посланник] или не явить нам знамение?» Подобные слова говорили и их предшественники. Их сердца [и способ мышления] похожи. Мы уже разъяснили знамения убежденным людям! 
119.    Поистине, Мы отправили тебя [о Мухаммад] с истиной добрым вестником и предостерегающим, и тебя не спросят об обитателях Ада [почему они не уверовали]. 
120.    [О Мухаммад!] Иудеи и христиане не будут довольны тобой, пока ты не последуешь их религии. Скажи [им]: «Путь Аллаха [и это Ислам] – это [единственно] верный путь». А если ты последуешь за их прихотями [и заблуждениями], после того как к тебе пришло знание, то не будет тебе Аллах ни Покровителем, ни Помощником. 
121.    Те, кому Мы дали Книгу [Таурат и Инджиль] и [которые] уделяют ее чтению должное внимание [размышляя над ее смыслами и поступая в соответствии с ними], – они действительно верят в нее. А кто не поверит в нее [и будет изменять ее текст и отвергать ее предписания], тот окажется в убытке [поскольку эти люди променяли веру на неверие, а истинный путь – на путь заблуждения]. 
122.    О потомки Исраиля! Помните о [тех] благах, которые Я дал вам, и о том, что Я возвысил вас над мирами [другими народами, и примите Ислам, чтобы не лишиться этой ­милости]. 
123.    Бойтесь дня, когда ни один человек ничем не поможет другому, не будет ни за кого принят выкуп, и не поможет ему заступничество, и никто его больше не спасет [от наказания]. 
124.    И вот Господь испытал Ибрахима словами [предписаниями], и тот выполнил их. Он [Аллах] сказал: Я сделаю тебя предводителем людей. Ибрахим сказал: «И из моего потомства [о мой Господь, сделай тоже предводителей людей]». Аллах ответил: Мое обещание не коснется творящих зло [неверующих]. 
125.    И вот Мы сделали [этот] Дом [Каабу] безопасным местом, куда возвращаются люди. [Мы велели:] Сделайте же макам Ибрахима местом для намаза. Мы велели Ибрахиму и Исмаилю очистить Мой Дом [Каабу от идолов и мерзостей] для совершающих таваф, находящихся [возле нее в иʼтикяфе], совершающих поясной [рукуʼ] и земной [суджуд] поклоны. 
126.    И вот Ибрахим сказал: «Господи! Сделай этот город безопасным и надели плодами его жителей, которые уверовали в Аллаха и в Судный день». Он [Аллах] ответил: А неверующим Я позволю пользоваться благами некоторое время, а затем заставлю их страдать в Огне [Ада]. Как же ужасно это место! 
127.    И вот Ибрахим и Исмаиль подняли основание Дома [Каабы – фундамент, оставшийся от Адама, а затем, воздвигнув стены, они обратились к Аллаху с мольбой]: «О наш Господь, прими от нас [строительство Каабы]! Поистине, Ты – Слышащий, Знающий. 
128.    Господь наш! Сделай нас [искренне] покорными Тебе, а из нашего потомства [сделай] – общину, покорную [только] Тебе. Покажи нам обряды поклонения и прими наше покаяние. Поистине, Ты – Принимающий покаяние, Милующий. 
129.    Господь наш! Пошли к ним [к нашим потомкам, которые будут жить в Мекке] посланника из них самих, который прочтет им Твои аяты, научит их Книге и мудрости [которая содержится в Куръане и Сунне, а также особым знаниям, которые позволят им постигнуть искренность] и очистит их [от язычества]. Поистине, Ты – Достойный [обладающий непобедимой силой], Мудрый». 
130.    Кто же откажется от религии Ибрахима, кроме глупца [что не смог познать ни себя, ни Аллаха, Которому следует поклоняться]? Мы избрали его в земной жизни [Ибрахима, сделав пророком и посланником], и в вечной жизни он непременно будет из праведников [обладателем высокой степени в Раю]. 
131.    И вот сказал ему Господь: «[Твердо придерживайся религии и в полной мере] Покорись [всем Моим повелениям]!» Он сказал: «Я покорился Господу миров». 
132.    И завещали это [же] своим сыновьям Ибрахим и [его внук] Якуб [каждый из которых говорил]: «О сыновья мои! Поистине, Аллах избрал для вас религию [Ислам]. И умирайте не иначе, как будучи мусульманами». 
133.    Разве вы были свидетелями [завещания], когда смерть явилась к Якубу? Он спросил своих сыновей: «Кому вы будете поклоняться после меня [после моей смерти]?» Они ответили: «Мы будем поклоняться твоему Богу и Богу твоих предков – Ибрахима, Исмаиля и Исхака – Единственному Богу. [Только] Ему мы [мусульмане] покорны». 
134.    Эти общины уже в прошлом. Им – то, что они приобрели [заслужили], а вам – то, что вы приобрели. Вас не спросят за то, что совершали они.  
135.    И они [иудеи и христиане] сказали: «Будьте иудеями [призывали иудеи] или христианами [говорили христиане], и вы окажетесь на верном пути. Скажи [им, о Мухаммад]: «[Напротив] Лучше [мы] будем общиной Ибрахима [и последуем его религии], который был ханифом [придерживался истинного единобожия] и не был одним из язычников». 
136.    [О верующие!] Скажите [тем, кто призывает вас к иудаизму или христианству]: «Мы уверовали в Аллаха, а также во все, что было ниспослано нам [в Куръане] и [в то] что было ниспослано Ибрахиму, Исмаилю, Исхаку, Якубу и его внукам [двенадцати коленам иудеев], [в то] что было дано Мусе и Исе [Таурат и Инджиль], и [во все] что было дано пророкам их Господом. [В отличие от иудеев и христиан, которые верят в пророчество одних и отвергают других] Мы не делаем различий между ними [пророками Аллаха], и Ему одному [Аллаху, ниспославшему всех пророков] мы покорны». 
137.    И если они [иудеи и христиане] уверуют в то, во что уверовали вы, тогда они окажутся на верном пути. А если откажутся [уверовать], то окажутся в противоборстве [с Аллахом]. Достаточно тебе Аллаха, ведь Он – Слышащий, Знающий. 
138.    [О верующие! Скажите людям Писания: «Мы не желаем быть окрашенными в цвет вашей веры. Для нас важна] Вера от Аллаха [которой Он нас отметил и в которую окрасил]! И кто способен превзойти Аллаха красотой веры [которую Он нам даровал]? [Только] Ему мы поклоняемся». 
139.    Скажи [Мухаммад, тем иудеям, которые утверждают, что они любимы Аллахом]: «Неужели вы станете спорить с нами об Аллахе, тогда как [вы знаете и согласны с тем, что] Ведь Он – наш Господь и ваш Господь [все мы Его рабы. Он одинаково близок ко всем народам, и ниспослание Откровений не зависит от расы или народа]. Нам – наши деяния, а вам – ваши деяния, и мы искренни перед Ним». 
140.    [О люди Писания!] Неужели вы скажете, что Ибрахим, Исмаиль, Исхак, Якуб и его внуки были иудеями или христианами? Скажи [им, о Мухаммад]: «Кто знает [истину] – вы или Аллах?! Кто может быть большим злодеем, чем скрывающий свидетельство [которое у него] от Аллаха?! От Аллаха не скрыто ничего из того, что вы делаете». 
141.    Эти общины уже в прошлом. Им – то, что они приобрели [заслужили], а вам – то, что вы приобрели. Вас не спросят за то, что совершали они. 
142.    Глупцы спросят [удивляясь тому, что мусульмане во время намаза стали обращаться в сторону Каабы вместо мечети аль-Акса]: «Что заставило их отвернуться от кыблы, к которой они поворачивались прежде?» Ответь [им, о Мухаммад]: «Восток и запад принадлежат Аллаху [и только Он решает, в каком направлении совершать намаз]. Наставляет, кого пожелает, на прямой путь [Ислама]». 
143.    [О мусульмане!] И также Мы сделали вас умеренной общиной, чтобы вы стали свидетелями для всего человечества, а Посланник бы свидетельствовал о вас самих. Мы назначили кыблу, к которой ты [о Мухаммад] поворачивался [ранее, а затем поменяли это направление], только для того, чтобы отличить тех, кто следует за Посланником, от тех, кто поворачивается вспять [отступая от веры]. Это [смена кыблы] оказалось [очень] сложным для всех, кроме тех, кого Аллах наставил [наделив их пониманием мудрости Своих повелений]. Аллах не обесценит вашу веру [а именно – те намазы, которые вы совершали в направлении прежней кыблы]. Поистине, Аллах Снисходителен [и не даст пропасть вознаграждению Своих рабов] и Милующий [верующих]. 
144.    [О Пророк!] Мы видим, как ты обращаешь лицо к небу [в ожидании прихода откровения об изменении направления намаза на Каабу], и Мы обязательно обратим тебя к кыбле, которой ты будешь доволен. Обрати же лицо [во время намаза] в сторону мечети аль-Харам. [О верующие!] И где бы вы ни были, [во время намаза] обращайте лица в ее сторону. Поистине, те, кому дана Книга [из иудеев и христиан], знают, что [изменение кыблы] это – истина от их Господа [ибо они знали, что Посланник Аллаха [да благословит его Аллах и да приветствует] – это пророк, о котором говорилось в их книгах, и что он не станет приказывать что-то неправильное]. И от Аллаха не скрыто ничего из того, что они делают. 
145.    [О Мухаммад!] Какое бы знамение [о том, что Кааба – это истинная кыбла] ты ни принес тем, кому была дана Книга, без сомнения, они все равно не повернутся к твоей кыбле, а ты не повернешься к их кыбле. [А поскольку иудеи и христиане не любят друг друга, то] и никто из них не повернется к кыбле других. [О Мухаммад! Обращаясь к тебе, говорю всей твоей общине] А если ты станешь потакать их прихотям после того, как к тебе пришло знание [о том, что истинная религия – это Ислам, а кыбла – Кааба], то ты станешь одним из несправедливых. 
146.    Те, кому Мы дали Книгу [такие верующие, как Абдуллах ибн Салям], знают его [Мухаммада из подробного описания в Таурате], как знают своих сыновей [не сомневаются в его пророческой миссии]. Но, поистине, некоторые из них [упорствующих в неприятии Ислама] скрывают истину сознательно. 
147.    [О Мухаммад!] Истина [которой ты следуешь] – [пришла] от твоего Господа. Не будь же среди тех, кто сомневается. 
148.    У каждой общины есть направление [кыбла], куда они поворачиваются [во время молитвы]. Стремитесь же опередить [тех, кто был до вас] в добрых делах! Где бы вы ни были, Аллах [воскресит вас и] соберет вас вместе. Поистине, Аллах способен на все. 
149.    И откуда бы ты [о Мухаммад] ни вышел [в путь], направь лицо в сторону мечети аль-Харам [во время намаза]. Это, без сомнения, истина от твоего Господа. От Аллаха не скрыто ничего из того, что вы делаете. 
150.    И откуда бы ты ни вышел, направь [в намазе] лицо в сторону мечети аль-Харам. Где бы вы [о верующие] ни были, направляйте лица в ее сторону, чтобы у людей не оказалось довода против вас, но несправедливые из них [все равно будут спорить с вами из упрямства]. Не бойтесь их, а бойтесь Меня! И [это нужно для того] чтобы Я довел до конца Мою милость к вам, и чтобы [благодаря этому] вы последовали верным путем. 
151.    И так же [как Мы наделили вас множеством различных благ] Мы отправили к вам Посланника из вас самих [о люди]. Он читает вам Наши аяты, очищает вас [от язычества и прочих грехов], обучает вас Книге и мудрости [Сунне, а также дозволенному и запретному]. И он обучает вас тому, чего вы не знали. 
152.    Вспоминайте обо Мне [как можно чаще], и Я буду помнить о вас [то есть приму ваше поклонение и дарую награду в вечном мире]. Благодарите Меня [за все блага, которыми Я наделил вас] и не проявляйте неблагодарности. 
153.    О верующие! Ищите помощи [у Аллаха] через терпение и намаз. Поистине, [помощь] Аллах[а] – с терпеливыми.  
154.    Не называйте тех, кто погиб на пути Аллаха, мертвыми. Они живы, но [поскольку их жизнь не телесная] вы не ощущаете [этого]. 
155.    Мы обязательно испытаем вас некоторой опасностью [незначительной по сравнению с теми бедами, от которых Мы вас оберегаем], голодом, уменьшением имущества, [смертью близких вам] людей и [гибелью] плодов [чтобы увидеть, будете ли вы проявлять терпение]. Обрадуй же [о Мухаммад] терпеливых [Раем]. 
156.    [Терпеливые – это] Те, кто, когда постигает их несчастье, говорят: «Инна лилляхи ва инна иляйхи раджиʼун» [«Поистине, мы принадлежим Аллаху, и к Нему возвращение»]. 
157.    Это – те, кому даны благословение [прощение] от их Господа и милость, и они идут верным путём [потому что в трудностях они проявляют покорность и довольство]. 
158.    Поистине, [холмы] Сафа и Марва [в Мекке] – из знамений [религии] Аллаха. И кто совершает хадж к Дому [Каабе] или умру, на том нет греха [вопреки ложным уб­еждениям идолопоклонников], если он будет ходить между ними. А кто сделает добро дополнительно [тому Аллах воздаст за это благом], ибо Аллах – Благодарный, Знающий. 
159.    Поистине, тех, кто скрывает ниспосланные Нами доводы [об истинности пророческой миссии Мухаммада [да благословит его Аллах и да приветствует] и правильный путь после того, как Мы раскрыли [все] это для людей в Книге, – их проклянет Аллах и проклянут проклинающие. 
160.    Кроме тех, кто раскаялся [в том, что скрывал истину и во всех остальных грехах], исправился и начал раскрывать [истину, рассказывая о своем покаянии и отказе от неправильного] – их покаяние Я приму, ведь Я – Принимающий покаяние, Милующий. 
161.    Поистине, на неверующих, которые умерли неверующими, – проклятие Аллаха, всех ангелов и всех людей. 
162.    Они останутся там [в Аду] навечно. Наказание не будет облегчено им, и им не будет дана отсрочка [для покаяния]. 
163.    [Ибн Аббас передал, что курайшиты сказали: «Опиши нам своего Господа, о Мухаммад». Всевышний Аллах велел Пророку ответить так:] Ваш Бог – Бог Единственный. Нет никого, достойного поклонения, кроме Него, Милостивого, Милующего.  
164.    [Если им необходимы доказательства истинности твоих утверждений о единственности Всевышнего Аллаха, укажи им на следующие знамения:] Поистине, в сотворении небес и земли; в смене ночи и дня; в [груженых] кораблях, [легко] плывущих по морю с тем, что приносит пользу людям [с необходимыми для жизни товарами]; в воде, которую Аллах низвел с неба и которой Он оживил мертвую землю, расселив на ней все виды животных; в смене ветров, в облаках, покорных [Аллаху и находящихся] между небом и землей, – [во всем этом] знамения для людей разумных [каждое из которых указывает на могущество Всевышнего Аллаха, Его великую мудрость и безграничную милость]. 
165.    [Но несмотря на такое количество увиденных знамений] Среди людей [все еще] есть такие, которые считают, что есть кто-то равный [и подобный] Аллаху, и любят их так же, как [верующие] любят Аллаха. Но [на самом деле] верующие любят Аллаха сильнее [чем язычники любят своих идолов]. Когда несправедливые [поклонявшиеся кому-либо или чему-либо, помимо Аллаха] увидят [ожидающее их] наказание, то поймут, [что идолы не способны помочь им, и] что все могущество принадлежит Аллаху, и что Аллах наказывает сурово. 
166.    Когда отрекутся те, за кем следовали [предводители неверующих и те, кому они поклонялись], от тех, кто за ними следовал, и увидят они [ожидающее их] наказание, то [все родственные, дружеские и товарищеские] связи между ними оборвутся [и тогда они поймут, что их ложные божки не способны принести им никакой пользы]. 
167.    И скажут те, кто следовал [за своими предводителями, поняв, что их ожидает мучительное наказание]: «Если бы только мы могли вернуться [в земную жизнь], то отреклись бы от них, как они отреклись от нас [здесь и сейчас]». Так же Аллах покажет им их [дурные] поступки, и они пожалеют [о совершенном]. Они [больше] никогда не выйдут из Ада. 
168.    О люди! Ешьте то, что [дано вам] на земле из дозволенного и чистого, и не следуйте по пути шайтана. Поистине, он для вас – явный враг. 
169.    Поистине, [шайтан] приказывает вам только [творить] зло и разврат, а также [подстрекает к тому, чтобы] приписывать Аллаху то, о чем у вас нет знаний.  
170.    Когда им [язычникам] говорят: «Придерживайтесь того, что ниспослал Аллах», – они отвечают: «Нет! Мы будем придерживаться того, чему следовали наши предки». А если их предки ничего не понимали и не шли по верному пути? 
171.    [Призывающий к истине] Неверующих подобен тому [пастуху], который кричит, а они [как стадо] слышат только крик и зов [но не понимают смысла слов]. Они глухи, немы, слепы, и [ничего] не соображают. 
172.    О верующие! Ешьте только чистое из того, чем мы наделили вас, и будьте благодарны Аллаху [за то, что Он даровал вам такое большое количество дозволенных благ], если вы Ему поклоняетесь [твердо веря, что только Он один наделяет благами]. 
173.    Поистине, [Аллах] запретил вам мертвечину [животное, которое было убито с нарушением требований Шариата или умерло своей смертью], кровь, свинину и забитое не ради Аллаха. А кто будет вынужден [для сохранения жизни съесть что-то из запретного], не переходя границ и не превышая [пределов допустимого], то нет греха на нем. Поистине, Аллах – Прощающий, Милующий [Своих верующих рабов]. 
174.    Поистине, скрывающие то, что ниспослал Аллах в Книге, выручая за это ничтожную цену, наполняют свои желудки одним только огнем. Аллах не станет разговаривать с ними в Судный день и не очистит их [от грязи грехов]. И им – болезненное наказание. 
175.    Они [искажавшие Писания] – те, кто купил заблуждение [выбрав неверие] ценой правильного пути, а наказание [в Аду купил] за прощение [и Рай]. Неужели они вытерпят Ад?! 
176.    Это [наказание ожидает их] потому, что Аллах ниспослал Книгу с истиной [а они исказили ее]. А те, кто расходится относительно Книги, без сомнения, – в разладе, далекие [от истины].  
177.    Благочестие не в том, чтобы вы поворачивали [в молитве] лица на восток и запад, а благочестие – в тех, кто уверовал в Аллаха, в Судный день, в ангелов, в Книгу, в пророков; кто раздавал имущество, любя его, родственникам, сиротам, нищим, путникам, просящим [милостыню] и на [освобождение] рабов; кто [полноценно] совершал намаз, отдавал закят; кто выполнял обещания, если [что-то] обещал; кто был терпелив в бедности, в болезни и во время опасности. Вот они – правдивые, вот они – богобоязненные. 
178.    О верующие! Предписано вам возмездие [кысас] за убитых [в том случае, если наследники убитого потребуют это при условии соблюдения справедливости. Кысас будет осуществляться следующим образом]: свободный [человек] за свободного, раб за раба, женщина за женщину. Если же убийца прощен своим братом [по вере, который имел право на кысас], то необходимо поступить по справедливости и заплатить ему [выкуп] наилучшим образом. [Предписания, касающиеся прощения и выплаты возмещения] Это облегчение [вам] от вашего Господа и милость. А кто перейдет границы дозволенного после этого [убив кого-то из родственников убийцы или потребовав дополнительного возмещения], тому – болезненное наказание. 
179.    Для вас в возмездии – жизнь, о обладатели разума! – [прежде чем отнять жизнь у кого-либо, человек задумается о том, что его ожидает то же самое] чтобы вы остерегались [кровопролития]. 
180.    Вам предписано – когда приблизится к кому-то из вас смерть, и у того [человека] есть [имущественное] добро – [составить] завещание родителям и близким родственникам по справедливости. Это обязанность богобоязненных. 
181.    Если кто-то изменит [правильно составленное завещание] после того, как услышал его, то грех – лишь на тех, кто его изменил [а не на том, кто оставляет завещание, и не на наследниках]. Поистине, Аллах – Слышащий, Знающий. 
182.    Кто, опасаясь ошибки или греха [намеренного искажения завещания] завещателя, примирит их [завещателя и наследника], то на нем не будет греха. Поистине, Аллах – Прощающий, Милующий. 
183.    О верующие! Предписан вам пост [в месяц Рамадан] так же, как он был предписан тем, кто жил до вас, чтобы вы были богобоязненными. 
184.    [Пост – это] Считанные дни. А кто из вас болен или в пути, [в этом случае он может не держать пост, но тот] пусть постится такое же количество дней в другое время. А на тех, кто может [поститься] – фидья [искупление, и это] накормить бедняка. А кто добровольно сделает [больше] хорошего, то это лучше для него. Однако поститься лучше для вас [чем выплачивать фидья], если бы вы знали [это, вы бы непременно постились]. 
185.    Месяц Рамадан – [это месяц], в который был ниспослан Куръан как руководство для людей, доказательство истинного пути и различение [между истиной и ложью]. И кто из вас застанет этот месяц, пусть постится! А кто [настолько] болен [что не в силах держать пост] или в пути [в этих случаях он может не держать пост], то пусть постится такое же количество дней в другое время [в качестве возмещения]. Аллах желает вам облегчения и не желает вам трудностей. [Аллах желает] Чтобы вы постились все [положенные] дни, возвеличивали Аллаха за то, что Он наставил вас на истинный путь, и были благодарны [Аллаху за это и за все другие бесчисленные блага]. 
186.    Если Мои рабы спросят тебя [о Мухаммад] обо Мне, то [ответь], что Я, поистине, близок и отвечаю на мольбу взывающего, когда он обратится ко Мне. Пусть они отвечают Мне [покорностью] и верят в Меня – тогда они пойдут по верному пути.  
187.    Разрешено вам в ночь поста вступать в близость с вашими женами. Они – одеяние для вас, а вы – одеяние для них. Аллах знает, что вы предавали себя [нарушая прежний запрет], и Он принял ваше покаяние и простил вас. Теперь вступайте в близость с ними [женами, ибо это стало дозволенным] и стремитесь [не только к удовлетворению своей похоти, но и] к тому, что Аллах вам предписал [желайте продолжения рода, ведь это – одна из законных целей брака]. Ешьте и пейте, пока не будет отличаться белая нить от черной нити на рассвете, а затем продолжайте поститься до ночи. Не вступайте с ними [женами] в близость, когда вы находитесь в мечетях в состоянии иʼтикяфа [для поклонения]. Таковы границы Аллаха [которые Он установил для рабов]. Не приближайтесь же к ним! Так Аллах раскрывает Свои знамения людям, чтобы они были богобоязненными.  
188.    Не проедайте незаконно имущества друг друга и не подкупайте судей, чтобы незаконно есть часть имущества людей [путем дачи взятки и лжесвидетельства], в то время как вы знаете [что совершаете недозволенное и греховное]. 
189.    Тебя [о Мухаммад] спрашивают о новолуниях. Ответь [им]: «Они [определяют] время для людей и хаджа. Благочестие не в том, чтобы вы входили в дома с их задней стороны [как делалось во времена джахилии]. Но благочестив тот, кто богобоязнен. Входите же в дома через двери и бойтесь Аллаха, чтобы обрести успех! 
190.    Сражайтесь на пути Аллаха с теми, кто сражается против вас. Но не переходите границ [дозволенного, не убивайте иноверцев находящихся под защитой мусульман, а также стариков, женщин и детей]. Поистине, Аллах не любит преступающих границы [установленные Им].  

Продолжение тафсира будет в следующих публикациях. Всего в суре «Аль-Бакара» 286 аятов.

2. Әл-Бәкара (Сыер) сүрәсе - Мәдинә чоры, 286 аять 
Рәхимле һәм шәфкатьле Аллаһ исеме белән!

95.    Ләкин үз куллары кылган [Тәүратны үзгәртү, Мөхәммәдне (салләллаһу галәйһи вә сәлләм) һәм Коръәнне инкяр итү кебек җәһәннәмгә кертә торган начар] нәрсәләр сәбәпле, алар беркайчан да аны теләмәячәкләр [хәтта, үлемне акылларына да китермәячәкләр]. Аллаһ исә залимнәрне [бик яхшы] белә.
96.    Яшәргә омтылуларында аларның [яһүдиләрнең] бөтен кешедән, [хәтта, үлгәннән соң терелүгә ышанмаган] мөшрикләрдән дә хирысрак икәннәрен табарсың. Аларның һәрберсе мең ел гомер итүне теләр иде. Хәлбуки, озын гомер дә аларны Газаптан ерагайтмас. Аллаһ – аларның ни кылганнарын күрүче.
97.    [Расүлем!] Әйт: «Кем Җәбраилгә дошман? Аллаһның рөхсәте белән, синең калебеңә аны [Коръәни Кәримне], элек иңгәннәрне раслаучы [итеп], мөэминнәр өчен [юл күрсәтүче] һидаять һәм сөенеч итеп, ул [Җәбраил [галәйһиссәлам] иңдерде бит».
98.    Кем Аллаһка, Аның фәрештәләренә, пәйгамбәрләренә, [бигрәк тә фәрештәләрнең иң олуглары булган] Җәбраилгә һәм Микаилгә дошман? [Шул яхшы белсен:] Һичшиксез, Аллаһ та [бит] – кяферләргә дошман.
99.    [И, Расүлем!] Без сиңа [пәйгамбәрлегеңнең хаклыгына билге итеп] ап-ачык аятьләр иңдергән идек. Аларны исә фасикълар гына инкяр итә.
100.    Алар [Аллаһы Тәгалә белән] берәр килешү төзегән саен араларыннан бер төркем аны бозмыймыни? Өстәвенә, аларның күбесе [Тәүратка да] инанмый.
101.    Аллаһ хозурыннан аларга яннарында булганны [Тәүратны] дөресләүче расүл [Расүлем] килгәч, китап бирелгәннәрдән бер төркем, [хакыйкатьне] белмәмешкә салышып [һәм инкяр итеп], Аллаһның [ахырзаманда җибәрәчәк пәйгамбәренә иман китерүләрен әмер иткән Тәүрат] китабын аркалары артына ташладылар.
102.    Алар [Аллаһы Тәгаләнең китабын артларына ташлап] Сөләйманның [галәйһиссәлам] падишаһлыгы [чорында] шайтаннарның укып йөргән нәрсәләренә [сихергә] ияргәннәр. Тик Сөләйман [галәйһиссәлам] кяфер түгел иде, кешеләргә сихерне һәм Бабил илендәге ике фәрештәгә – Һарут белән Марутка иңдерелгән нәрсәне өйрәтеп, шайтаннар кяфер булдылар. Хәлбуки, ул икәү [Һарут белән Марут]: «Без сезгә фетнә [һәм сынау] бит, сез [бу сихерне өйрәнеп, хәләл булмаган нәрсәләргә ышанып] кяфер булмагыз!» – дип әйтми торып, беркемне дә өйрәтмиләр иде. Алар [кешеләр] ир белән хатын арасын аера торган [сихер кебек] нәрсәләрне шул икәүдән өйрәнгәннәр иде, тик алар [сихер ясаучы кешеләр], Аллаһның рөхсәте булмыйча, аның белән һичкемгә дә зарар китерә алмаячаклар. Алар [кисәтүләргә колак салмаган кешеләр] үзләренә зарар китергән, бер дә файда китермәгән нәрсәне өйрәнәләр иде. Шиксез, алар [моны эшләгән яһүдиләр, Аллаһның Китабын ташлап] моны [тыелган сихерне] сатып алган кешегә Ахирәттә бернинди өлеш юклыгын яхшы беләләр иде. Җаннары хисабына сатып алган нәрсәләре [никадәр] яман! Әгәр белсәләр иде!
103.    Әгәр алар [Расүлуллаһка (салләллаһу галәйһи вә сәлләм) һәм Коръәни Кәримгә] иман китерсәләр һәм [Аллаһның китабын ташлап, сихерчелек кебек гөнаһларга кермичә] тәкъвалык ияләреннән булсалар, әлбәттә, Аллаһтан [аларга килгән аз гына] савап [та, мәңгелек булганы өчен, сихер белән тапкан файдаларыннан] хәерлерәк [булыр]! Әгәр белсәләр иде!
104.    И, иман китерүчеләр! «Рагыйна!» [сүзен] әйтмәгез, «Унзурна!» [дип] әйтегез һәм тыңлагыз! [Мөмкинлек булган саен Расүлуллаһны (салләллаһу галәйһи вә сәлләм) мыскыл иткән] Кяферләр өчен тилмерткеч бер газап булачак.
105.    Көферлеккә төшкән китап әһелләре һәм мөшрикләр Раббыгыздан сезгә игелек [һәм вәхи] иңдерелгәнен теләми. Аллаһ исә Үзе теләгәннәрне мәрхәмәте белән билгели [шуңа күрә, пәйгамбәрлек кебек бөек рәхмәткә Ул сайлаган кешеләр генә ирешә]. Аллаһ – олуг фазыйләт Иясе.
106.    Әгәр Без берәр аять [сүзләрен яки хөкемен, яки икесен дә көчендә калдырмыйча, аны] нәсех итсәк [үзгәртсәк] яки [хәтерләрдән сөртеп] оныттырсак, аңардан яхшыракны яки аңа тиң булганны китерәбез. [Расүлем!] Аллаһның [әмер итү, тыю, алмаштыру һәм хөкемен юкка чыгару кебек] һәрнәрсәгә кодрәтле икәнен белмисеңме әллә?
107.    Күкләрнең һәм җирнең милке Аллаһныкы гына икәнне һәм сезнең Аллаһтан башка дустыгыз да, ярдәмчегез дә булмаганын белмисеңме әллә?
108.    [И, мөшрикләр!] Әллә элек Мусадан [галәйһиссәлам] [Аллаһны ачыктан-ачык күрсәтүен] сораган кебек, сез дә [«Сафа тавын алтынга әйләндер, Мәккә җирләрен киңәйт!» – дип] пәйгамбәрегездән сорамакчы буласызмы? Кем [күрсәтелгән могҗизаларны ялганга чыгарып, башка нәрсәләр сорап] иманны көферлеккә алыштыра, ул инде туры юлдан адашкан булыр.
109.    Әһле китаптан бик күбесе, Хаклык ачыкланганнан соң, [иман китерү урынына] үзләренең көнчелекләре сәбәпле, иманга килүегездән соң, сезне кяферләр хәленә кайтарырга теләрләр иде. [Хәзергә кяферләр белән көрәшергә көчегез юк, шуңа күрә] Аллаһның [«Аларга каршы көрәшегез» дигән] әмере килгәнчегә кадәр, [аларның наданлык һәм дошманлыкларын] гафу итеп торыгыз һәм [аларны котырта торган нәрсәләрдән] йөз чөерегез. Һичшиксез, Аллаһ – һәрнәрсәгә Кодрәтле.
110.    [И, мөэминнәр! Фарыз] Намазны укыгыз, зәкят бирегез. Үзегез өчен хәердән [хәерле булган гыйбадәт һәм игелекле гамәлләрдән] нәрсә әзерләсәгез, шуны [әҗер-савапны] Аллаһ хозурында [кат-кат арттырылган хәлдә] табарсыз. Аллаһ – сезнең ни кылганнарыгызны күрүче.
111.    Алар: «Яһүдиләрдән яки насаралардан башка җәннәткә беркем дә кермәячәк», – диделәр. Бу [сүзләр] – аларның буш өметләре. [И, Расүлем!] Әйт: «Әгәр сез [дәгъвагызга] тугры кешеләр булсагыз, [моны исбатлый алырлык] дәлилләрегезне китерегез!»
112.    Юк шул! [Сез, мөселман булмыйча, берничек тә җәннәткә керә алмаячаксыз, чөнки] Кем [Коръәнне кабул итеп һәм яхшы гамәлләр кылып] ихласлы хәлдә үзен Аллаһка тапшырса, аның әҗере – Раббысында. [Һәм ул Раббысының җәннәтенә керәчәк, Ахирәттә] Аларга бернинди курку да булмас, алар хәсрәт тә кичермәс.
113.    [Үзләренә бирелгән] Китапны укыганда яһүдиләр: «Насаралар – берни дә түгел [алар дөрес диндә түгел]!» – диделәр. Насаралар исә: «Яһүдиләр – берни дә түгел [алар дөрес диндә түгел]!» – диделәр. Шулай ук, белмәүчеләр дә [надан мөшрикләр – Расүлем һәм аның сәхабәләре турында] аларның [яһүдиләр һәм насараларның бер-берләре турындагы] сүзенә охшаш нәрсә әйттеләр. Аллаһ Кыямәт көнендә [дин белән бәйле] үзара ихтилаф кылган нәрсәләре хакында араларында хөкем итәчәк.
114.    Аллаһның мәчетләрендә Аның исемен искә алуны тыючыдан һәм аларны җимерергә тырышучыдан да залимрәк кеше була аламы?! Андыйларга анда [мәчетләргә] курку белән генә керү тиеш иде. Аларга дөньяда – хурлык, Ахирәттә исә бик зур газап булачак.
115.    Көнчыгыш та, көнбатыш та – Аллаһныкы. [Шулай булгач, намаз укыр өчен] Кая гына юнәлсәгез дә, Аллаһның кыйбласы шунда булыр. Шиксез, Аллаһ – Чиксез [Мәрхәмәт һәм] Белемнәр иясе, [һәрнәрсәне] Белүче.
116.    [Яһүдиләр – Гозәерне [галәйһиссәлам], насаралар – Гайсәне [галәйһиссәлам], мөшрикләр исә фәрештәләрне Аллаһның балалары санап] «Аллаһның баласы бар!» – диделәр. Ул [исә барлык кимчелекле сыйфатлардан азат һәм] пакь! Күкләрдә һәм җирдә булган һәрбер нәрсә [шул исәптән, Гозәер дә [галәйһиссәлам], Гайсә дә [галәйһиссәлам], фәрештәләр дә] – Аныкы. Һәммәсе дә Аңа итагать итәләр.
117.    Ул – күкләрнең һәм җирнең [тиңсез һәм чагыштыргысыз] Яралтучысы. Бер эшкә карар кылган чакта, Ул: «Бул!» – дип әйтүгә, ул шунда ук бар була.
118.    [Китапны] Белмәүчеләр [иман китермәүчеләр]: «Аллаһ [синең хак Пәйгамбәр икәнеңне раслап] безнең белән сөйләшсә иде, яки безгә [синең дөреслегеңне күрсәткән] бер аять килсә иде!» – диде. Шулай ук, алардан әүвәл булганнар да [Муса [галәйһиссәлам] кебек пәйгамбәрләргә] шушы сүзләргә охшаш нәрсәләр әйткән иде. [Сукырлык һәм үҗәтлектә] Аларның күңелләре бер-берсенекенә [никадәр] охшаган. Без бит [хакыйкатькә] шиксез инанучыларга аятьләрне [бик ачык итеп] бәян иткән идек инде.
119.    Шиксез, Без сине хак [булган Коръәни Кәрим һәм Ислам дине] белән сөендерүче һәм кисәтүче итеп җибәрдек. Син [хаклыкны ишеткәннән соң, аны кабул итмәгән] җәһәннәм әһелләре өчен җавапка тартылмаячаксың.
120.    [И, Расүлем!] Син аларның диннәренә иярми торып, ни яһүдиләр, ни насаралар беркайчан да синнән разый булмаячак. Әйт: «Аллаһның һидаяте, һичшиксез, [ике җиһан бәхетенә ирештерә алырлык дөрес юнәлешне күрсәткән] туры юл!» Әгәр [Исламның дөреслеге турындагы] сиңа килгән [шулкадәр] гыйлемнән соң аларның [карашларына һәм] теләкләренә иярсәң, Аллаһтан [башыңа төшәчәк бәлаләргә каршы] сиңа бер дус та, ярдәмче дә булмаячак.
121.    Кешеләр Без биргән [Тәүрат һәм Инҗил дигән] китапны хак уку белән укыйлар [сүзләрен үзгәртмиләр, мәгънәсенә төшенәләр]. Алар аңа ышаналар. Кем дә кем [Китапны үзгәртеп яки хөкемнәрен кире кагып] аны инкяр итсә, шулар – [үзләрен матди һәм рухи зарарга дучар итеп] югалтучылар.
122.    И, Исраил уллары! [Гафләтне ташлагыз да] Сезгә биргән [шулкадәр] нигъмәтемне, сезне бөтен галәмнәрдән өстен кылганымны хәтерләгез.
123.    [Аллаһы Тәгаләнең рөхсәтеннән башка] Беркем беркемгә [газаптан котылу өчен] берни дә түли алмаган, һичкемнән бернинди фидия алынмаган һәм [газапка хөкем ителгән] кешеләргә [бернинди] ярдәм дә булмаган, беркемнең беркемгә шәфәгате кабул булмаган көннән куркыгыз [һәм Исламга керегез]!
124.    Бервакыт Раббысы Ибраһимны [галәйһиссәлам] әмерен белдергән] кайбер сүз белән сынаган һәм ул аларны үтәгән иде. «Һичшиксез, Мин сине кешеләр өчен [дини мәсьәләләрдә үзенә иярткән] имам итәмен!» – дигән иде. Ул [Ибраһим [галәйһиссәлам]: «Минем нәселемне дә [имамнардан итәрсеңме]?» – дигән иде. Ул исә: «Минем [әлеге] вәгъдәм залимнәргә ирешмәячәк», – дигән иде.
125.    Менә Без ул Бәйтне кешеләр өчен җыелу урыны һәм [анда сыенучылар өчен куркынычсыз] иминлек урыны иткән идек ки, «Ибраһимның [галәйһиссәлам] мәкамыннан бер намаз уку урыны ясагыз»! Ибраһимга һәм Исмәгыйльгә [галәйһимәссәләм] исә: «Тәваф кылучылар, игътикафка керүчеләр, рөкүгъ һәм сәҗдә кылучылар өчен икегез дә йортымны чип-чиста итегез!» – дип боерган идек.
126.    Вакытында Ибраһим [галәйһиссәлам]: «И, Раббым! Бу урынны [Мәккәне] иминлек шәһәре ит, анда яшәүчеләрнең Аллаһка һәм Ахирәт көненә ышанганнарын [төрле] җимешләрдән ризыкландыр!» – дигән иде. [Аңа җавап итеп] Ул: «Кем кяфер булса, аны [гомер озынлыгы кадәр] бик аз [вакыт] файдаландырырмын, шуннан соң аны Утның газабына [керергә] мәҗбүр итәрмен. Бу барасы урын [җәһәннәм] нинди яман!» – дигән иде.
127.    Вакытында Ибраһим белән Исмәгыйль [галәйһимәссәләм] Бәйттән [Адәмнән [галәйһиссәлам] соң] калган нигезләрне [табып, диварларын] күтәрделәр [һәм, шул ук вакытта, болай дияләр иде]: «И, Раббыбыз! [Бу хезмәтебезне] Бездән кабул ит, һичшиксез, Син – [һәрнәрсәне] Ишетүче, [һәрнәрсәне] Белүче!
128.    И, Раббыбыз! Безне Сиңа [чын күңелдән] буйсынучылардан ит, нәселебездән – Сиңа гына итагать иткән бер [мөселман] өммәтне [үстер], безгә гыйбадәт урыннарыбызны күрсәт һәм [вазифаларыбызны үтәгәндә кылган хата-кимчелекләребезне гафу итеп] тәүбәбезне кабул әйлә! Һичшиксез, Син – Тәүбәләрне кабул итүче, Рәхимле.
129.    И, Раббыбыз! Алар арасыннан Синең аятьләреңне укыячак, Китапны һәм Хикмәтне өйрәтәчәк һәм аларны [ширек, азгынлык һәм шуның ише матди-рухи нәҗесләрдән] сафландырачак бер пәйгамбәр җибәр! Һичшиксез, Син – Бөек [Җиңелмәс], Хикмәт иясе.
130.    Үз-үзен [һәм яралтучысы булган Аллаһка коллык итү кирәклеген] белмәгәннәрдән башка, Ибраһимның [галәйһиссәлам] диненнән һәм] милләтеннән кем йөз чөерсен? Без бит аны, һичшиксез, дөньяда [ук Үзебезгә дус итеп] сайладык. Һичшиксез, Ахирәттә дә ул [бөек урыннардагы] изгеләрдән булачак.
131.    Раббысы аңа: «[Әүвәл тоткан Ислам динендә нык бул һәм бөтен әмерләремә тулысынча] Буйсын!» – дигән иде, ул исә: «Мин галәмнәрнең Раббысына буйсындым!» – дигән иде.
132.    Ибраһим да [галәйһиссәлам], Ягъкуб та [галәйһиссәлам] улларына аны [Ислам юлын] васыять иткәннәр иде. [Аларның икесе дә:] «И, улларым! Һичшиксез, Аллаһ сезнең өчен бу динне сайлады, [шулай булгач], мөселманнар булып кына үлегез!» [дигәннәр иде].
133.    [И, яһүдиләр!] Әллә сез Ягъкубка [галәйһиссәлам] үлем килгән чакта, улларына: «Миннән соң нәрсәгә табыначаксыз?» – дигәндә, алар исә: «Без Аңа гына буйсынучы [мөселманнар] булган хәлдә, Синең илаһыңа һәм бабайларың Ибраһим, Исмәгыйль һәм Исхакның, ­(галәйһимүссәлам), илаһы булган бер Илаһка гыйбадәт кылачакбыз», – дигәндә, [аның васыятенә] шаһит булдыгызмы?!
134.    Бу – инде [килеп киткән] үткән бер кавем. Аларның кәсеп иткән нәрсәләре [файдасы да, зарары да] – аларныкы, сезнең кәсеп иткән нәрсәләрегез – сезнеке. Алар кылган нәрсәләр өчен сез җавапка тартылмаячаксыз.
135.    Алар [үз диннәрен генә дөрес санап]: «Яһүдиләр яки насаралар булыгыз – һидаятьне табарсыз», – дип әйттеләр. [Расүлем!] Әйт: «Дөреслектә, хәниф булган Ибраһимның [галәйһиссәлам] кавемендә! Ул [беркайчан да] мөшрикләрдән булмады!»
136.    [И, мөэминнәр! Сезне яһүдилеккә яки насаралыкка чакырган кешеләргә:] «Без Аллаһка, безгә иңдерелгәнгә, Ибраһимга, Исмәгыйльгә, Исхакка, Ягъкубка [галәйһимүссәләм] һәм [Ибраһим белән Исхакның [галәйһимәссәлләм] оныкларына [булган унике ыругка] иңдерелгәнгә, Мусага һәм Гайсәгә [галәйһимәссәләм] бирелгәнгә һәм Раббыларыннан бүтән пәйгамбәрләргә бирелгәннәргә [һәммәсенә] иман китердек. [Яһүдиләр һәм насаралар кебек – кайсына ышанып, кайсын инкяр итеп] Аларның бер-берсе арасында бернинди аерма ясамыйбыз. Без бары Аңа гына [аларны җибәргән Аллаһы Тәгаләгә, мөселманнар буларак] буйсынабыз», – дип әйтегез.
137.    [И, Расүлем һәм сәхабәләр!] Инде әгәр алар [яһүдиләр һәм насаралар] сез иман китергән нәрсәләргә сезнең кебек иман китерсәләр, һичшиксез, алар туры юлны тапкан булырлар. Әгәр йөз чөерсәләр, алар – [дошманлык, сугыш һәм адашулардан ерак китмәгән] зур бер капма-каршылыкта. Шик юк, Аллаһ алардан сине саклаячак. Ул – [һәрнәрсәне] Ишетүче һәм [һәрнәрсәне] Белүче.
138.    «Аллаһ биргән [безне тамгалаган һәм безне нурына күмгән] иман [мөһим]! Ә кем Аллаһны иман нуры белән уздыра ала? Һәм без – Аңа гына гыйбадәт кылучылар», – [диеп әйтегез]».
139.    [Расүлем! Яһүдиләргә] Әйт: «Әллә сез Аллаһ хакында безнең белән бәхәсләшәсезме? Хәлбуки, Ул – безнең дә Раббыбыз, сезнең дә Раббыгыз. Безнең гамәлләр – үзебезнеке, сезнең гамәлләр – сезнеке. Без – Аңа карата ихласлы кешеләр».
140.    [И, әһле китап!] Әллә сез: «Ибраһим, Исмәгыйль, Исхак, Ягъкуб [галәйһимүссәләм] һәм оныклары яһүдиләр иде яки насаралар иде», – димәкче буласызмы? [И, Расүлем!] Әйт: «[Аларның кайсы диндә булганнарын] Сез яхшырак беләсезме, Аллаһмы? [Ибраһимның [галәйһиссәлам] яһүди дә, насара да түгел, хәниф бер мөселман булганы турында] Яннарында Аллаһтан булган шаһитлыкны [кешеләрдән] яшерүчедән дә залимрәк кем бар? Аллаһ сезнең ни кылганнарыгыздан гафил түгел.
141.    Бу – инде [килеп киткән] үткән бер кавем. Аларның кәсеп иткән нәрсәләре – аларныкы, сезнең кәсеп иткән нәрсәләрегез – сезнеке. Алар кылган нәрсәләр өчен сез җавапка тартылмаячаксыз.
142.    [Ышанмаган] Кешеләрнең кайбер акылсызлары [Әкъса мәчетен калдырып, Кәгъбәгә юнәлүегез хакында]: «[Элекке] Кыйблаларыннан борылырга боларны нәрсә мәҗбүр итте?» – диячәкләр. [Расүлем!] Әйт: «Көнчыгышы да, көнбатышы да – Аллаһныкы. [Шуның өчен, бер генә урын да үзлегеннән кыйбла булу өстенлегенә ия түгел, фәкать Аллаһы Тәгаләнең әмере белән генә бу сыйфатка ия була ала]. Ул – теләгәнен туры юлга алып барыр».
143.    [И, Мөхәммәд өммәтенә керү шәрәфенә ирешкән кеше!] Сез кешеләргә шаһит булырсыз дип, расүл исә сезләргә шаһит булсын дип, сезне урта өммәт итеп кылдык. [Расүлем, элек] Син тоткан кыйбланы Без бары тик Пәйгамбәргә (салләллаһу галәйһи вә сәлләм) иярүчеләрне кирегә таба әйләнүчеләрдән аерыр өчен булдырдык. Әлбәттә, Аллаһ һидаять иткән кешеләрдән башкаларга бу [кыйбланы үзгәртү] бик авыр булыр. Аллаһ сезнең [үзгәртелгән кыйблага таба юнәлеп укыган намазларыгызны һәм бу хөкемнәргә] иманыгызны югалтуны булдырмас. Дөреслектә, Аллаһ, шиксез, [кешеләргә карата] Мәрхәмәтле, Рәхимле.
144.    [И, Расүлем!] Без [кыйбланың Кәгъбәгә кайтарылуы хакында вәхи иңгәнен көтеп] синең йөзеңнең күккә юнәлгәнен күрәбез. Инде хәзер сине, һичшиксез, үзең риза булган кыйблага борабыз. [Моннан соң намаз укыганда] Син йөзеңне Харам мәчете тарафына юнәлт! [И, кешеләр!] Кайда гына булсагыз да, йөзләрегезне шул тарафка юнәлтегез. Һичшиксез, китап әһелләре [булган яһүдиләр һәм насаралар] моның Раббыларыннан [килгән] бер хак икәнен бик яхшы беләләр. Аллаһ аларның ни кылганнарыннан гафил түгел. [Шул сәбәпле, Ул аларны үзләре лаек булган җәзага тартачак].
145.    [Расүлем!] Син китап бирелгәннәргә [Кәгъбәнең чын кыйбла булганына] төрле аять [һәм могҗиза] белән килсәң дә, алар синең кыйблаңа иярмәс. Син дә аларның кыйбласына иярәчәк түгелсең. [Яһүдиләр белән насаралар да, бер-берләренә карата бик зур нәфрәт тойганлыктан] Алар да бер-берләренең кыйбласына иярмәс. Әгәр сиңа [Аллаһы Тәгаләдән шундый ачык] гыйлем килгәннән соң, аларның [сине хаклыктан тайпылдырырга тырышкан] теләкләренә иярсәң, син, һичшиксез, ул вакытта золым итүчеләрдән булырсың.
146.    Без үзләренә китап биргән кешеләр [Мөхәммәднең (салләллаһу галәйһи вә сәлләм) ап-ачык билге-сыйфатларын Тәүратта тапканга күрә] аны [шиксез-икеләнүсез] үз улларын белгән кебек беләләр. Ләкин алардан бер җәмәгать [көнләшүләре аркасында] хакны яшерә. Алар бит [китапларында әйтелгән затның Расүлем икәнен] беләләр.
147.    [Расүлем! Син буйсынган] Ул хаклык – Раббыңнан. Шулай булгач, [үзеңнең дөреслегең хакында, аларның исә моны белә торып яшергәннәре турында] шикләнүчеләрдән булма!
148.    Һәрберсенең [һәр өммәтнең Яклаучылары гыйбадәт кылганда кыйбла итеп] юнәлә торган тарафы бар. Сез [кыйблага юнәлгән кебек, ике җиһан бәхете казандырырлык] яхшы гамәлләргә ашыгыгыз. Кайда гына [һәм нинди генә хәлдә] булсагыз да, [Кыямәт көнендә] Аллаһ сезне җыеп [мәхшәргә] китерәчәк. Һичшиксез, Аллаһ һәрнәрсәгә Кодрәтле.
149.    [Расүлем!] Кайдан гына [юлга] чыксаң да, [намаз укыр вакытта] йөзеңне Харам мәчете тарафына юнәлт! Һишиксез, бу [тараф] – Раббыңнан [килгән] хаклык. Аллаһ ни кылганнарыздан гафил [хәбәрсез] түгел.
150.    [И, Расүлем!] Кайдан гына [юлга] чыксаң да, [намаз укыр вакытта] йөзеңне Харам мәчете тарафына юнәлт. [И, Расүлем өммәте!] Кайда гына булсагыз да, [намаз укыр вакытта] йөзләрегезне аңа таба юнәлтегез ки, араларындагы золымлык кылганнардан тыш [бигрәк тә яһүди һәм мөшрикләрнең] сезгә каршы дәлиле [«үзе Ибраһимның [галәйһиссәлам] динендә булганын әйтә, үзе аның кыйбласына юнәлми» кебек сүзләр әйтү мөмкинлеге] булмасын. Сезгә нигъмәтемне камил кылуым өчен алардан курыкмагыз, Миннән куркыгыз. Бәлки сез [Ибраһимның [галәйһиссәлам] кыйбласына юнәлү белән] һидаятьне табарсыз!
151.    Арагызга үзегездән бер пәйгамбәр җибәрдек [һәм нигъмәтебезне камил кылдык], ул сезгә аятьләребезне укый, сезне [ширек кебек гөнаһлардан] пакьли, сезгә [Коръән кебек Кыямәткә кадәр сакланачак бөек] Китапны һәм Хикмәтне [сөннәтне һәм хөкемнәрне] өйрәтә, сез белмәгән [һәм вәхидән башка бернинди юл белән дә беленә алмаган] нәрсәләрне белдерә.
152.    Мине искә алыгыз, Мин дә сезне искә алырмын. Миңа шөкер итегез, [әмеремә буйсынмыйча, нигъмәтләремне күрмәгәндәй] Миңа карата шөкерсез булмагыз.
153.    И, иман китерүчеләр! Сабырлык һәм намаз аша [Аллаһы Тәгаләдән] ярдәм сорагыз. Һичшиксез, Аллаһ сабыр итүчеләр белән.
154.    Аллаһ юлында үтерелгән [шәһит] кешеләр турында: «Үлеләр!» – дип әйтмәгез! Дөреслектә, [алар] тереләр, ләкин сез [аларның нинди мәгънәдә тере булганлыкларын] аңламыйсыз.
155.    Без, һичшиксез, сезне бераз – курку белән, бераз – ачлык белән һәм малларыгызга, җаннарыгызга, [бакча-басуларыгызга афәтләр җибәреп] уңышларыгызга бераз зыян китерү белән сыныйбыз. [Расүлем!] [Сынауларга] Сабыр итүчеләрне [җәннәт белән] сөендер!
156.    Берәр бәлагә юлыкканнар: «Һичшиксез, без – Аллаһныкылар һәм Аңа гына кайтачакбыз!» – дип әйтәләр.
157.    Әнә шулар – Раббыларының мәгъфирәтенә һәм рәхмәтенә ирешүчеләр, һәм әнә шулар – [башларына төшкән бәлаләргә сабыр итеп, туры юлга] һидаять табучылар.
158.    Һичшиксез, [Мәккәдәге] Сафа һәм Мәрвә [калкулыклары] – Аллаһның [Ислам] билгеләреннән. Бәйткә хаҗ яки гомрә кылган кешегә [Сафа һәм Мәрвә арасында чабып] ул икәвен тәваф кылудан бернинди гөнаһ юк. Кем [мәҗбүр ителмичә] үз ихтыяры белән яхшылык эшләсә, һичшиксез, Аллаһ – Савап бирүче, [һәрнәрсәне] Белүче.
159.    Һичшиксез, [Тәүрат дигән] Китапта кешеләргә бәян иткәнебездән соң [Мөхәммәднең (салләллаһу галәйһи вә сәлләм) дөреслеге һәм аңа иман китерү кирәклеге мәсьәләсендә], Без иңдергән ап-ачык дәлилләрне һәм һидаятьне яшерүчеләрне Аллаһ ләгънәт итә, аларны бөтен ләгънәт итүчеләр дә ләгънәтли.
160.    [Хаклыкны яшерү гамәлләреннән һәм бөтен ялгышларыннан] Тәүбә итүчеләр, [кылган бозыклыкларын] төзәтүчеләр һәм [хаталарыннан тәүбә итүләрен кешеләргә] бәян итүчеләрдән кала. Әнә шуларның тәүбәләрен кабул итәмен. Мин бит – Тәүбәләрне кабул итүче, Рәхимле.
161.    Шиксез, [хакыйкатьне яшереп, тәүбәгә килмичә] көферлеккә төшкән һәм кяферләр хәлендә үлгәннәр – Аллаһның, фәрештәләрнең һәм бөтен кешеләрнең ләгънәте әнә шулар өстенә [төшә].
162.    Анда мәңге калган хәлдә [һәм җәһәннәмнән чыкмаячаклар]. Аларга газап [берничек тә] җиңеләйтелмәс [киресенчә, газап өстенә газап өстәлер], аларга [тәүбә итүләре өчен] кичектерү дә бирелмәс.
163.    [И, Мөхәммәдкә (салләллаһу галәйһи вә сәлләм) килеп: «Безгә Раббыңны аңлат!» – дигән кешеләр!] Сезнең илаһыгыз – бер илаһ, аннан башка һич илаһ юк, [чөнки Ул бөтен нигъмәтләрнең иясе булган] Рәхимле, Шәфкатьле.
164.    [Әгәр синнән Аллаһы Тәгаләнең берлеге мәсьәләсендәге бәяннарның дөреслеген раслый торган бер дәлил сорасалар, менә аларга күпме дәлил] Һичшиксез, күкләрнең һәм җирнең яралтылышында, төн белән көннең бер-бер артлы килүендә, кешеләргә файдалы [азык-төлек, кием-салым һәм ягулык кебек] нәрсәләр белән [йөкләнеп] диңгездә йөргән көймәләрдә, Аллаһ күктән яудырган суда һәм [шул сулары белән] үлгәненнән соң җирне терелтүендә, анда хәрәкәт итә алган төрле хайваннар таратуында, җилләрнең [бер яктан бер якка] үзгәрүендә һәм җир белән күк арасында [Аллаһның яудыру әмеренә] буйсындырылган болытларда, [акыл күзе белән карап яхшылап төшенеп, хакыйкатьне] аңлый алган кешеләр өчен, әлбәттә, билгеләр бар.
165.    [Шулкадәр дәлилләрне күргәннән соң да] Кешеләр арасында Аллаһтан башкаларны [илаһлыкта Аңа] тиң итеп алучылар бар һәм Аллаһны сөйгән кебек аларны сөяләр. Иман китерүчеләрнең исә Аллаһны сөюләре күпкә артыграк. [Аллаһка ширек кушкан] Залимнәр [Ахирәттәге мәңгелек] газапны күргән чакта бөтен куәт Аллаһныкы икәнен, Аллаһның газабы бик каты булганын [потларының аларны коткара алмаячакларын хәзердән үк] белсәләр иде!
166.    [Кыямәт көнендә] Ияртүчеләр иярүчеләрдән ваз кичәчәкләр, һәм алар газап күрәчәкләр, алар арасында бәйләнешләр өзеләчәк.
167.    Ул иярүчеләр [Ахирәттә газапны күргәннән соң]: «Безгә [дөньяга кире кайту кебек] мөмкинлек булса, [бүген] алар бездән ваз кичкәннәре шикелле, без дә алардан ваз кичәр идек», – диячәкләр. Аллаһ аларга [ширек катышкан] гамәлләрен хәсрәт [һәм үкенеч] итеп күрсәтәчәк. [Ширектә үлгәннәре өчен] Алар Уттан [беркайчан да] чыкмаячаклар.
168.    И, кешеләр! Җирдә хәләл, [бөтен шик-шөбһәдән] пакь булганнардан ашагыз. Шайтанның эзләреннән бармагыз, чөнки ул [шайтан] – сезнең ап-ачык дошманыгыз.
169.    Чынлыкта, ул сезгә [ялган һәм отышлы уеннар кебек] начар нәрсәләрне, [исерткеч, яла ягу һәм зина кебек] кабахәт эшләрне [эшләвегезне] һәм Аллаһка карата [үз башыгыздан чыгарып: «Бу хәләл, бу харам!» – ише кебек сүзләр белән] сез белмәгән нәрсәләрне [Аллаһ исеменнән] әйтүегезне әмер итә.
170.    Аларга: «Аллаһ иңдергән нәрсәләргә иярегез!» – дип әйтелсә, алар: «Юк, без ата-бабайларыбызны нәрсәдә таптык, без дә шуңа иярәбез!» – диләр. Ата-бабайлары [дин юлында] һичберни аңламасалар [һичбер хакыйкатькә ирешмәсәләр] һәм һидаятьне тапмасалар дамы?
171.    Кяферләрнең хәле – кычкыру һәм чакыру тавышыннан башка берни дә ишетмәгән [хайваннар сыман] нәрсәләргә акырган [көтүченең] хәле кебек. [Чөнки алар] Саңгырау, телсез, сукырлар. [Шунлыктан] Алар [вәгазь һәм нәсыйхәтләрдән берни дә] аңламаячаклар.
172.    И, иман китерүчеләр! Без сезне ризыкландырган [хәләл һәм] пакь нәрсәләрне ашагыз һәм, әгәр инде [Аллаһның бөтен нигъмәтләрнең иясе булганына ышанып] Аңа гына гыйбадәт кыласыз икән, [сезгә шулкадәр хәләл ризык биргәне өчен] Аллаһка шөкер кылыгыз.
173.    Чынлыкта, Ул сезгә [шәргый юл белән ауда атылмаган яки суелмаган, үз үлеме белән] үлгәнне, [суйган вакытта чыккан] канны, дуңгыз итен һәм Аллаһтан [тыш] башка исем әйтелеп чалынганны гына харам кылды. Кем дә кем [үзе кебек читен хәлдә калган бүтән бер кешегә] бозыклык кылмыйча һәм [гомерен коткару өчен җитәрлек] чиктән ашмыйча, [югарыда әйтелгән нәрсәләрнең кайсын да булса ашарга] мәҗбүр булса, аңарда һич гөнаһ юк. Һичшиксез, Аллаһ – [гөнаһларны күпләп] Гафу итүче, Рәхимле.
174.    Һичшиксез, Аллаһ иңдергән [Тәүрат] китабын яшергән һәм аны арзан бәягә алыштырганнар – әнә алар [Тәүратны үзгәртү өчен алган ришвәтләрен ашаганда] карыннарына фәкать ут кына тутыралар. [Ахирәттә дә аларның ризыгы канлы эрен һәм зәкъкум кебек җәһәннәм уты ягулыгы булачак]. Кыямәт көнендә Аллаһ аларга [күңелләренә хуш килә торган бер] сүз әйтмәячәк һәм [гөнаһ керләреннән] аларны пакьләмәячәк. Алар өчен тилмерткеч бер газап [булачак].
175.    Әнә шулар һидаять хисабына [көферлек һәм] адашкан юлны, мәгъфирәт хисабына газапны сатып алганнар. Алар утка каршы никадәр чыдамлылар [хәтта җәһәннәмгә керүдән курыкмаганнар]!
176.    Бу [газапка төшүләре] – Аллаһның, чыннан да, [Тәүрат һәм Коръән кебек] Китапны хак белән иңдергәне [аларның исә шушы вәхиләрне кире кагулары] өчен. Әмма, шиксез, [«Кайберенә ышанабыз, кайберен инкяр итәбез!» – дип] бу китап турында ихтилаф кылучы кешеләр – [хакыйкатькә] зур бер капма-каршылыкта.
177.    Игелек [тәкъвалык] – йөзләрегезне [гыйбадәт вакытында Кодсның] көнчыгыш яки көнбатыш тарафына юнәлдерүегез [генә] түгел. Ләкин чын игелек – Аллаһка, Ахирәт көненә, фәрештәләргә, Китапка һәм пәйгамбәрләргә иман китергән; кадерле булганыннан [мал-мөлкәтне] туганнарына, ятимнәргә, мескеннәргә, юлда калганнарга, теләнчеләргә һәм коллар азат итүгә мал сарыф иткән; [фарыз] намазны укыган, зәкят биргән, вәгъдәләшкән чакта сүзләрендә торган, [фәкыйрьлек кебек] кыенлыкта, [хасталык кебек] авырлыкта һәм [сугышның иң кызган чагындагы кебек] афәтләр вакытында сабыр иткәннәр ул. Әнә шулар – [иманнарына] тугрылыклы кешеләр һәм әнә шулар [яман эшләрдән һәм көферлектән үзләрен саклаган] тәкъвалык ияләре.
178.    И, иман китерүчеләр! [Хак ияләре таләп иткән очракта] Үтерелгәннәр өчен [җавап буларак җәза итеп һәм гаделлек саклап] сезгә кыйсас [кылуыгыз фарыз буларак] язылды. Азат [кеше] өчен – азат, кол өчен – кол, хатын-кыз өчен – хатын-кыз [кыйсас ителергә тиеш]. Әгәр кемгәдер [зарар күргән кешенең] кардәше тарафыннан бернәрсә [кыйсас] гафу ителсә, [үтерелгән кешенең югары бәя сораган Яклаучысына дият түләү кебек] гадел булып [үтерүчегә түләргә тиешле бурычны] аңа яхшылык белән [кичектермичә] түләү [тиешле]. Бу – Раббыгыздан зур җиңеллек һәм рәхмәт. Моннан соң кем [үтерүчедән башка берәрсен үтереп яки дият алганнан соң кабат кыйсас сорап] чиктән ашса, аңа [дөньяда да, Ахирәттә дә] тилмерткеч бер газап булачак.
179.    И, [нәфестән арынган] акыл ияләре! [Үтерүчене үтереп кылынган] Кыйсаста сезнең өчен яшәеш бар. Бәлки, сез [кыйсастан куркып] тәкъвалык ияләреннән булырсыз.
180.    Сезнең берегезгә үлем [галәмәтләре] якынайган чакта, мал-мөлкәт калдырылса, [аны] ата-анага һәм якыннарга гаделлек белән [өчтән береннән артмаган өлешен бүлгәләп] васыять итү сезгә [фарыз буларак] язылды. [Бу] Тәкъвалык ияләренә бурыч булып [билгеләнде].
181.    Кем дә кем аны ишеткәннән соң үзгәртсә, аның гөнаһы [васыять итүчегә һәм варисларга кагылмыйча] аны үзгәртүчеләргә генә төшә. Һичшиксез, Аллаһ – [һәрнәрсәне] Ишетүче, [һәрнәрсәне] Белүче.
182.    Ләкин кем дә кем васыять итүченең [ялгышлык белән] бер [хатага] тайпылуыннан яки [максатчан рәвештә гаделсезлек белән] бер гөнаһыннан куркып, [мәсьәләләрне шәригать кушканча хәл итү нияте белән варисларның] араларын төзәтсә, аңа һич гөнаһ юк. Һичшиксез, Аллаһ – [гөнаһларны күпләп] Гафу итүче, Рәхимле.
183.    И, иман китерүчеләр! Сездән алда килеп киткәннәргә [фарыз булып] язылган кебек, сезгә дә [Рамазан аендагы] ураза [фарыз буларак] язылды. Бәлки, [ачлык ярдәме белән гөнаһлардан сакланып] тәкъвалык ияләреннән булырсыз!
184.    Санаулы көннәрдә [ураза сезгә фарыз кылынды]. Ләкин арагыздан кем дә кем [ураза аңа зарар китерерлек дәрәҗәдә] авыру яки сәфәрдә булса, [уразаны калдыра ала, ләкин тота алмаган көннәре урынына сәламәтләнгәч яки сәфәре тәмамлангач] башка санаулы көннәр [тотарга тиеш]. Аңа [фидиягә] көчләре җиткәннәргә исә бер фәкыйрьне [көненә ике мәртәбә ашатып] туендырырлык фидия [йөкләнә]. Кем үз иреге белән [фидиягә күбрәк сарыф итеп] бер игелек кылса, бу аның үзе өчен хәерлерәк. [Фидия түләвегезгә караганда] Ураза тотуыгыз сезнең өчен хәерлерәк. Әгәр сез [уразадагы фазыйләтне] белсәгез иде!
185.    Рамазан ае – аңарда кешеләр өчен һидаять, туры юлны күрсәткән ачык дәлилләр, хакны ялганнан аерган Коръән иңдерелгән [ай]. Сездән берәү Рамазан аена ирешсә, аны ураза тотып үткәрсен, ләкин кем [ураза тота алмаслык дәрәҗәдә] авыру яки сәфәрдә булса, башка санаулы көннәрне [тотарга тиеш]. Аллаһ сезгә җиңеллек тели, сезгә авырлык теләми, [ураза тотарга кирәкле көннәр] санын тутырырсыз, һәм, сезгә туры юлны күрсәткәне өчен, Аллаһны олыларсыз [дип]. Бәлки, [Аллаһның хисапсыз нигъмәтләренә, бигрәк тә шушы рөхсәтләренә] шөкер итүчеләрдән булырсыз!
186.    [Расүлем!] Колларым синнән Минем турында сорасалар, һичшиксез, Мин [урынга карата якынлык һәм ераклыктан пакьмен, ләкин аларның бөтен хәлләрен белү һәм догаларын кабул итү ягыннан аларга] бик якын. Дога кылучының догасын Миңа ялварган чагында ук кабул итәм. Миннән кабул итүне сорасыннар һәм Миңа иман китерсеннәр. Бәлки, алар [дини һәм дөньяви мәнфәгатьләренә ирешеп] туры юлдан барырлар.
187.    Уразаның төннәрендә хатыннарыгыз белән якынлык кылу сезгә хәләл ителде. [Чөнки] Алар – сезгә кием һәм сез – аларга кием. Аллаһ сезнең [алардан аерым тора алмаячагыгызны белгәне өчен] үз-үзегезгә хыянәт иткәнегезне белде һәм [гаебегездән тәүбә иткәч] тәүбәгезне кабул итте, сезне гафу итте. Инде хәзер [сезгә хәләл ителгәнлеге өчен] алар белән якынлык кылыгыз һәм [максатыгыз шәһвәтегезне канәгатьләндерү генә булмасын] Аллаһның сезгә тәкъдир иткәнен эзләгез. Таңның ак җебе [төннең] кара җебеннән аерылганчыга кадәр ашагыз, эчегез, моннан соң кичкә кадәр ураза тотыгыз. [Ләкин] Сез [ураза төннәрендә] мәчетләрдә игътикафта вакытта хатыннарыгызга якынлашмагыз. Бу [хөкемнәр] – Аллаһ куйган чикләр. Аларга якын килә күрмәгез. Аллаһ менә шулай итеп аятьләрен кешеләргә ачыклап бирә. Бәлки, алар [әмер һәм тыюларына каршы төшүдән куркып] тәкъвалык ияләреннән булырлар.
188.    Бер-берегезнең малларын [риба, талау кебек һәм, гомумән, Аллаһ кушмаган] нахак [юллар] белән ашамагыз. [Ялгышлыгын һәм гөнаһлылыгын] Үзегез белә торып, кешеләрнең бер өлеш малларын гөнаһ белән ашавыгыз өчен хакимнәргә бирмәгез.
189.    Синнән яңа чыккан айлар турында сорыйлар. [Расүлем!] Әйт: «Алар – кешеләр [урып-җыю, бурыч түләү, ураза тоту кебек эшләрне] һәм [аеруча] хаҗ [гыйбадәте] өчен вакытны белдергән нәрсәләр. [Җаһилият дәверендә булган кебек] Өйләргә арткы яктан керүегез изгелек түгел, изгелек ул – [бөтен харамнардан һәм кирәкле-кирәксез сораулардан] сакланган кеше. Өйләрнең ишекләреннән керегез. [Хөкемнәрен үзгәртү мәсьәләсендә] Аллаһтан куркыгыз, бәлки, уңышка ирешерсез».
190.    Сезгә каршы сугышкан кешеләр белән Аллаһ юлында сугышыгыз, әмма [сугыш башлап, зиммине – мөселманнар саклавы астында булган башка дин Яклаучыларын – үтереп, хатыннар, балалар һәм картлар кебек корал тотып сугыша алмаган һәм үтерелүләре тыелган төркемне үтереп, рөхсәт ителгән] чиктән ашмагыз, чөнки, һичшиксез, Аллаһ чиктән ашканнарны сөйми!

Продолжение тафсира будет в следующих публикациях. Всего в суре «Аль-Бакара» 286 аятов.

Фото на анонсе: © «Татар-информ»