«Әлү Гыймран» сүрәсе: «Ул – сиңа тиңсез бер Китапны [Коръәнне] иңдерүче»

Третья сура Корана

Сура «Алю Имран» - третья сура Священного Корана и состоит из 200 аятов, которые были открыты Пророку Мухаммаду в Лучезарной Медине. Эта сура начинается также, как и предыдущая сура «Аль-Бакара» (первый аят идентичен и содержит три буквы арабского алфавита, но не толкуется и его значение известно одному лишь Аллаху). Сура охватывает два важных аспекта религии: Единобожие (таухид) и решения (хукмы) Шариата.
Из хадисов следует, что суры «Аль-Бакара» и «Алю Имран» будут защищать читающего их в Судный день. Посланник Аллаха ﷺ сказал: «В День воскрешения приведут Коран и тех, кто в мире этом поступал в соответствии с ним, а впереди него будут идти суры «Корова» и «Семейство Имрана».

3. Сура Али Имран (Род Имрана) - Мединская, 200 аятов. 

С именем Аллаха Милостивого [ко всем на этом свете], Милующего [лишь верующих на том свете].

1.    Алиф. Лям. Мим. 
2.    Аллах – нет бога [достойного поклонения], кроме Него, Живого, Вечного. 
3.    Он ниспослал тебе [о Мухаммад] Книгу с истиной как подтверждение того, что было до нее. И Он ниспослал Таурат и Инджиль. 
4.    [Аллах ниспослал их] До [Куръана] как руководство для людей, и Он ниспослал [Куръан как] Различение [истины от лжи]. Поистине, не верящим в аяты Аллаха – тяжелое наказание, ведь Аллах – Достойный, Способный на возмездие. 
5.    Поистине, ничто не скроется от Аллаха ни на земле, ни на небе. 
6.    Он – Тот, Кто придает вам облик в утробах [ваших матерей] какой пожелает. Нет бога, кроме Него, Достойного, Мудрого. 
7.    Он – Тот, Кто ниспослал тебе Книгу [Куръан], в которой есть ясные аяты [мухкамат], и они – основа Книги, есть и другие аяты, смысл которых не ясен [муташабихат, которые могут быть поняты по-разному]. Те же, в чьих сердцах заблуждение, следуют за неясными аятами [довольствуясь лишь внешним смыслом и искажая их неверным толкованием], желая [добиться] смуты и [получить удобное для себя] толкование. Но [истинного] толкования этого не знает никто, кроме Аллаха. А обладатели крепких знаний говорят: «Мы уверовали в него [в аят с неясным смыслом]. Все [и ясное, и неясное в Куръане] – от нашего Господа». Однако принимают наставление только обладатели разума. 
8.    [И ученые при виде тех, кто впал в заблуждение, говорят:] Господь наш! Не отврати наши сердца [от истины] после того, как Ты наставил нас [на истинный путь], и даруй нам милость от Себя, ведь Ты, поистине, – Дарующий! 
9.    Господь наш! Поистине, Ты соберешь людей [для отчета] в День, в котором нет сомнения. Ведь Аллах не нарушает обещаний!  
10.    Поистине, неверующих никак не избавят ни их имущество, ни их дети от [наказания] Аллаха. Они – топливо для огня [Ада]. 
11.    Так же [поступали] люди Фараона и те, кто был до них. Они отвергли Наши аяты [ниспосланные через пророков], и Аллах наказал их за грехи. Ведь Аллах суров в наказании. 
12.    Скажи [о Мухаммад] неверующим: «Вы будете побеждены и собраны в Аду. Какое же это плохое место!» 
13.    Знамением для вас стало то, как встретились две группы [две армии в битве при Бадре]: одна группа сражалась на пути Аллаха, в другой – неверующие. Они [неверующие] увидели, что [примерно] на глаз их [верующих] в два раза больше [хотя на самом деле это было не так]. Аллах оказывает помощь, кому пожелает. Поистине, в этом – назидание для людей проницательных. 
14.    Приукрашена для людей любовь к удовольствиям [получаемым] от женщин, сыновей, накопленного золота и серебра в огромных количествах, от породистых скакунов, от скотины и посевов. Это [лишь] бренные удовольствия земной жизни, но у Аллаха есть лучшее, к чему стоит стремиться [Рай и все его вечные блага]. 
15.    Скажи [о Мухаммад]: «Сообщить ли вам о том, что лучше этого? Для богобоязненных у их Господа – [райские] сады, под которыми текут реки. В них они [богобоязненные верующие] пребудут вечно. Также [у них] там [будут] чистые супруги и довольство ­Аллаха». И Аллах видит рабов.  
16.    [Рабов] Которые говорят: «Господь наш! Поистине, мы уверовали. Прости же нам наши грехи и защити нас [по Своей милости] от наказания в Аду». 
17.    Они терпеливы [в соблюдении законов Аллаха, отказе от запретного, и, когда их постигают беды, они], правдивы [в своих намерениях, словах и делах], покорны [Аллаху], жертвуют [средства на благое] и просят прощения перед рассветом. 
18.    Аллах свидетельствовал, что нет бога [достойного поклонения], кроме Него, а также ангелы и обладатели знания [свидетельствовали об этом]. Он поддерживает справедливость. Нет бога, кроме Него, Достойного, Мудрого. 
19.    Поистине, [единственная истинная] религия для ­Аллаха – это Ислам. Те, кому была дана Книга, разошлись во мнениях лишь после того, как к ним пришло знание, и из-за зависти одних к другим. Кто не поверил в аяты Аллаха, то [пусть знает, что] поистине, Аллах скор в расчете. 
20.    Если [после стольких представленных им доказательств неверующие] станут спорить с тобой, скажи [им, о Мухаммад]: «Я подчинился Аллаху вместе с теми, кто последовал за мной». Скажи [также] тем, кому дана Книга, а также невеждам [арабам-язычникам]: «Обратились ли вы в Ислам?» Если они примут Ислам, то последуют верным путем. Но если откажутся, [то твоей вины в этом нет], ведь твоя обязанность – [только] передача [Откровения]. И Аллах видит [Своих] рабов. 
21.    Тех, кто не верит в знамения Аллаха, убивает пророков без права [на это] и убивает людей, которые призывают к справедливости, обрадуй [о Мухаммад] болезненным наказанием. 
22.    Их [благие] дела окажутся тщетными в этом мире [где их ждет поражение и позор] и в вечной жизни [где им уготованы бесконечные муки]. И не будет им помощников [способных избавить их от наказания Аллаха]!  
23.    Разве ты [о Мухаммад] не видел, как тех, кому была дана доля из [священных] книг, призывают к Книге Аллаха, чтобы [по ней] рассудить их [выяснить, кто из них прав, а кто нет], однако некоторые из них отворачиваются [от нее] и они – отказывающиеся [принимать ее законы]? 
24.    Это потому, что они [иудеи] говорят: «Огонь [Ада] коснется нас лишь на считанные дни!» [Так, иудеи заявляли, что Аллах любит их вне зависимости от их веры, поступков и образа жизни] Их обмануло в религии то, что они выдумывали. 
25.    И каково им придется, когда Мы соберем их – в тот День, в котором нет сомнения, когда воздастся сполна каждому за то, что он приобрел, и с ними не обойдутся несправедливо? 
26.    Скажи [о Мухаммад]: «О Аллах, Властелин всего! Ты даруешь власть, кому пожелаешь, и забираешь власть, у кого пожелаешь. Ты возвеличиваешь, кого пожелаешь, и принижаешь, кого пожелаешь. В Твоей власти – все благо. Поистине, Ты способен на все. 
27.    Ты вводишь ночь в день [удлиняя день] и вводишь день в ночь [удлиняя этим ночь]. Ты выводишь живое из мертвого и выводишь мертвое из живого. Ты даешь пропитание, кому пожелаешь, без счета». 
28.    Верующие не должны брать себе в друзья неверующих вместо верующих. А кто поступит так, тот не имеет никаких отношений с Аллахом, кроме случаев, когда вы защищаетесь таким образом от них. Аллах предостерегает вас от Своего гнева, ведь к Аллаху – ваше возвращение [после смерти]. 
29.    Скажи [им, о Мухаммад]: «Скроете вы то, что у вас внутри, или проявите – Аллах знает об этом. Он знает обо всем, что в небесах и на земле. И Аллах способен на все». 
30.    В день, когда каждый увидит все хорошее, что он совершил, и все плохое, он захочет, чтобы между ним и этим [днем или его грехами] было огромное расстояние. И Аллах предостерегает вас от Своего гнева. И Аллах снисходителен к [Своим] рабам. 
31.    Скажи [о Мухаммад, каждому, кто заявляет, что любит Аллаха]: «Если вы любите Аллаха, то следуйте за мной. Тогда полюбит вас Аллах [и будет доволен вами] и простит вам ваши грехи, ведь Аллах – Прощающий, Милующий [Своих рабов]». 
32.    Скажи [им также]: «[Для подтверждения вашей любви к Аллаху] Подчинитесь Аллаху и Посланнику». А если они откажутся, [то пусть знают, что] Аллах не любит неверующих. 
33.    Поистине, Аллах избрал [и возвысил] Адама, Нуха, род Ибрахима и род Имрана над мирами. 
34.    Одни из них были потомками других. И Аллах – Слышащий, Знающий. 
35.    И вот сказала жена Имрана: «Господи! Я дала обет посвятить Одному Тебе того, кто у меня в чреве. Прими же [его] от меня! Поистине, Ты – Слышащий, Знающий». 
36.    И когда она родила ее [Марьям], то сказала: «Господи! Я родила девочку, – И Аллах лучше [нее] знал, кого она родила, – Но ведь мужчина не подобен женщине! [Она боялась, что Всевышний не примет ее обет, потому что женщина не сможет служить в храме] Я, поистине, назвала ее Марьям, и я прошу Тебя защитить ее и ее потомство от побиваемого шайтана». 
37.    Господь принял ее благосклонно, вырастил ее хорошей и поручил ее Закарии. Входя к ней в комнату, Закария каждый раз находил около нее пищу. Он спросил: «О Марьям! Откуда у тебя это?» Она ответила: «Это – от ­Аллаха. Поистине, Аллах дает пропитание, кому пожелает, без счета». 
38.    Тогда Закария обратился к Господу с мольбой, сказав: «Господи! Даруй мне благочестивое потомство! Поистине, Ты слышишь [обращенные к Тебе] мольбы». 
39.    И ангелы обратились к нему, когда он выстаивал молитву в михрабе: «Аллах радует тебя вестью о Яхье, который подтвердит [истинность] слова от Аллаха, будет господином [предводителем людей], воздержанным [не познает женщин] и [станет] пророком из числа праведных». 
40.    Он [Закария] воскликнул: «Господи! Как может у меня родиться сын, если меня уже настигла старость, а жена моя бесплодна?» Он [ангел] ответил: «Таким образом Аллах делает, что пожелает!» 
41.    [Закария] Сказал: «Господи! Покажи мне знамение [чтобы я понял, что моя жена беременна]». Он [ангел] ответил: «Твое знамение – разговаривать с людьми три дня исключительно знаками. Много поминай своего Господа и прославляй Его вечером и утром [проявляя этим благодарность за дарованное тебе чудо]». 
42.    И вот сказали ангелы: «О Марьям! Поистине, Аллах избрал тебя, очистил и возвысил над женщинами миров [то есть, всех народов твоего времени]. 
43.    О Марьям! Будь смиренной перед твоим Господом, совершай земные поклоны и поясные поклоны вместе с совершающими поясные поклоны». 
44.    Это – один из рассказов о сокровенном, которые Мы внушаем тебе [о Мухаммад, то есть передаем в виде откровения]. Тебя не было рядом с ними, когда они [священники Иерусалима] кидали свои палочки для письма [в воду, бросая таким образом жребий], кто из них будет опекать Марьям. Тебя не было рядом с ними, когда они спорили [об этом]. 
45.    И вот сказали ангелы: «О Марьям! Поистине, Аллах радует тебя вестью о слове от Него, имя ему – Помазанник Иса, сын Марьям. Он будет уважаем и в этом мире, и в вечной жизни, и станет одним из приближенных [к Аллаху людей и одним из величайших пророков и посланников]. 
46.    Он будет говорить с людьми в колыбели и в зрелом возрасте. И он станет одним из праведников». 
47.    Марьям сказала: «Господи! Как может у меня быть сын, если ко мне не прикасался ни один мужчина?» Он [ангел] ответил: «Таким образом Аллах творит, что пожелает! Когда Он решает [создать] что-то, Ему достаточно просто сказать: «Будь!» – и оно появляется. 
48.    И Он [Аллах] обучит его Книге и мудрости, Таурату и Инджилю. 
49.    И [Аллах сделает его] посланником к потомкам Исраиля. [Иса скажет им:] «Я принес вам знамение [чудо, подтверждающее, что я на самом деле пророк] от вашего Господа. Я создам для вас из глины подобие птицы, подую на него, и оно станет птицей с дозволения Аллаха. Я исцелю слепого и прокаженного, и оживлю мертвых с дозволения Аллаха. Я расскажу вам, что вы едите и что храните в своих домах. Поистине, в этом – знамение для вас, если вы верующие. 
50.    [Я пришел] Подтвердить истинность того, что было [ниспослано] до меня в Таурате, и чтобы разрешить вам кое-что из того, что было вам запрещено. Я принес вам знамение от вашего Господа. Так бойтесь же Аллаха и подчинитесь мне!  
51.    Поистине, Аллах – мой Господь и ваш Господь. Поклоняйтесь же Ему! Это и есть прямой путь». 
52.    Когда Иса осознал их [иудеев] неверие, он сказал: «Кто же станет моим помощником на пути к Аллаху?» И сказали апостолы [ближайшие сподвижники]: «Мы – помощники Аллаха. Мы уверовали в Аллаха. Засвидетельствуй же, что мы мусульмане [покорные Аллаху]! 
53.    Господь наш! Мы уверовали в то, что Ты ниспослал, и последовали за посланником. Запиши же нас среди свидетельствующих [что нет другого бога, кроме Тебя, и что Иса – Твой посланник]». 
54.    Они [неверующие] строили козни, но Аллах разрушил их козни. Аллах [по праву] наказывает за дурные замыслы! 
55.    И вот сказал Аллах: «О Иса! Поистине, Я заберу тебя, вознесу [живым] на возвышенное Мною место [которым является второе небо] и очищу [избавлю] тебя от неверующих, а твоих последователей возвышу над неверующими вплоть до Судного дня. Затем вы вернетесь ко Мне, и Я рассужу вас в том, в чем вы расходились [во мнениях]. 
56.    Неверующих же Я сурово накажу в этом мире и в вечной жизни. И не будет им помощников [которые могли бы избавить их от наказания]». 
57.    А верующим, совершавшим благие дела, Он [Господь] воздаст вознаграждение сполна. И Аллах не любит злодеев. 
58.    Это то, что Мы читаем тебе [о Мухаммад] из аятов и мудрого Напоминания. 
59.    Поистине, пример Исы перед Аллахом подобен примеру Адама [у обоих не было отца]: [Аллах] создал его [Адама] из земли, после чего сказал ему: «Будь! [Оживи!]» – и тот ожил. 
60.    [Все это –] Истина от твоего Господа. И не будь из тех, кто сомневается [в этом]! 
61.    А тому, кто станет спорить с тобой [о Мухаммад] о нем [Исе] после того, как у тебя появилось знание [от Аллаха, не подлежащее сомнению], скажи: «Приходите! И давайте позовем наших сыновей и ваших сыновей, наших женщин и ваших женщин, [придем] сами и вы [придете] сами, и попросим Аллаха, чтобы Его проклятие обрушилось на лжецов!» 
62.    Это, поистине, – правдивый рассказ [об Исе, сыне Марьям]. И нет другого бога, помимо Аллаха. И, поистине, Аллах – Достойный, Мудрый. 
63.    А если они отвернутся [от истины], то [пусть знают, что] Аллах знает всех, кто приносит вред [и накажет их в будущей жизни]. 
64.    Скажи [о Мухаммад]: «О люди Писания! Давайте придем к единому мнению – мы и вы – и не будем поклоняться никому, кроме Аллаха, не будем ничего придавать Ему в сотоварищи, и не будем брать друг друга господами помимо Аллаха». А если они откажутся, то скажите: «Засвидетельствуйте, что, поистине, мы – мусульмане». 
65.    О люди Писания! Почему вы спорите об Ибрахиме [был ли он иудеем или христианином], тогда как Таурат и Инджиль были ниспосланы уже после него. Неужели вы не понимаете [что ошибаетесь]?! 
66.    Вы ведь спорите даже о том, что знаете [из Таурата или Инджиля]. Зачем же вы тогда спорите о том, чего не знаете [о вере Ибрахима]? Аллах знает, а вы не знаете [истинное положение Ибрахима [мир ему] и его убеждения]. 
67.    Ибрахим не был ни иудеем, ни христианином. Он был ханифом – единобожником [который придерживался истинной веры и чистого таухида], мусульманином и не был язычником. 
68.    Поистине, самые близкие люди к Ибрахиму – те, кто последовал за ним [при его жизни], а также этот Пророк [Мухаммад] и верующие [последователи Мухаммада]. Аллах – Покровитель верующих. 
69.    Некоторые из людей Писания хотят сбить вас [о мусульмане, с истинного пути]. Однако они сбивают [этим] только самих себя и [даже] не чувствуют [этого]. 
70.    О люди Писания! Почему вы не верите в знамения Аллаха [подтверждающие правдивость пророческой миссии Мухаммада], хотя сами наблюдаете [их – чудеса Пророка]? 
71.    О люди Писания! Почему вы покрываете истину ложью [стремясь исказить правду и представить ее как неправду], скрывая истину сознательно? 
72.    Часть людей Писания говорили [друг другу]: «Уверуйте в то, что ниспослано верующим [мусульманам], в начале дня и перестаньте верить в конце дня. Может быть, они [мусульмане] тоже откажутся [от своих убеждений вместе с вами]. 
73.    Верьте только тем, кто следует вашей религии [не раскрывайте ваши планы никому, кроме своих единоверцев]». Скажи [им, о Мухаммад]: «Поистине, путь [религия] Аллаха – это единственно верный путь». [Люди Писания боятся] Что кто-то получит то, что есть у них, или сможет поспорить с ними перед Господом. Скажи [о Мухаммад]: «Поистине, все блага – у Аллаха. Он дает их, кому пожелает. Поистине, Аллах – Всеохватывающий, Знающий». 
74.    [Аллах] Выделяет Своей милостью, кого пожелает. И Аллах – Обладатель великой щедрости. 
75.    Среди людей Писания есть те, кому можно доверить и кинтар [много своих ценностей], и они вернут тебе его [в целости и сохранности]. Но есть среди них и такие, кому доверишь [всего] один динар, а он не вернет его тебе, пока не будешь долго стоять над ним [требуя свое]. Это потому, что они говорят: «Нет на нас греха [обмануть] невежду». Они лгут в отношении Аллаха сознательно. 
76.    Нет же [их слова не верны]! Кто исполняет обязательства [перед Аллахом или Его рабами] и боится Аллаха – [тот заслуживает награды], ведь, поистине, Аллах любит богобоязненных [и вознаградит их]. 
77.    Поистине, тем, кто продает договор с Аллахом и свои клятвы за малую цену, нет доли в вечной жизни. И Аллах не будет говорить с ними, не посмотрит на них [с милостью] в Судный день и не очистит их [от грехов посредством прощения]. И им – мучительное наказание. 
78.    И, поистине, среди них [людей Писания] есть те, кто искажает в своих речах Книгу для того, чтобы вы посчитали за Книгу то, чего в Книге нет. Они говорят: «Это – от Аллаха». Но это не от Аллаха! Они лгут в отношении Аллаха сознательно. 
79.    Невозможно, чтобы Аллах даровал человеку Книгу, ее понимание и пророчество, а он [этот человек] затем говорил людям: «Поклоняйтесь мне, а не Аллаху». Нет [все пророки говорили]: «Будьте людьми Аллаха [полностью покорными Аллаху, достигшими совершенства в своих знаниях и поступках], ведь вы обучаете Книге и изучаете ее». 
80.    И он [пророк] не станет приказывать вам брать господами ангелов и пророков. Неужели же он станет приказывать вам совершить неверие после того, как вы стали мусульманами?! 
81.    И Аллах взял с пророков обещание [сказав им]: «Я дарую вам Книгу и мудрость. А затем, когда придет посланник [Мухаммад], подтверждающий истинность того, что у вас [ваших священных Писаний], то вы непременно поверите ему и поможете». [После этого] Аллах спросил [их]: «Согласны ли вы и принимаете ли такое обязательство [уверовать в последнего Пророка и помочь ему]?» Они ответили: «Мы согласны». Он сказал: «Засвидетельствуйте [это], и Я [Сам] буду свидетелем наряду с вами». 
82.    А кто после этого откажется [выполнять обещанное], те – нечестивцы. 
83.    Неужели же они [отвернувшись от Ислама] ищут другую религию, помимо религии Аллаха, когда Ему покорны все, кто в небесах и на земле, как добровольно, так и по принуждению. И к Нему они будут возвращены [когда будут воскрешены после смерти]. 
84.    Скажи [им, о Мухаммад]: «Мы уверовали в Аллаха и во все, что ниспослано нам, и во все, что было ниспослано Ибрахиму, Исмаилю, Исхаку, Якубу и [его] потомкам, и во все, что было дано Мусе, Исе и [остальным] пророкам от их Господа [во все божественные Писания]. Мы не делаем различий между ними [в отличие от иудеев и христиан, которые верят в одних пророков и отвергают других], и Ему [Аллаху] мы покорны». 
85.    Если кто-то выберет иную религию, помимо Ислама, у того она не будет принята [в Судный день], и в вечной жизни он окажется в убытке. 
86.    Как же Аллах наставит [на истинный путь] людей, которые стали неверующими после того, как уверовали и засвидетельствовали, что Посланник – истинный, [и после того, как явились им [ясные] доводы [в их Книгах]?! И Аллах не наставляет злодеев. 
87.    Их воздаяние – проклятие Аллаха, ангелов и всех людей. [Что может быть страшнее такого наказания?!] 
88.    Они останутся там [в Аду] навечно! Не облегчат им наказание и не дадут отсрочки. 
89.    Кроме тех, кто раскаялся после этого [вероотступничества] и исправился. И, поистине, Аллах – Прощающий, Милующий [верующих]. 
90.    Поистине, у ставших неверующими после того, как они уверовали, а потом увеличивших неверие, не будет принято покаяние. Они – сошедшие с [истинного] пути. 
91.    Поистине, ни от одного из тех, кто не уверовал и умер неверующим, не будет принято даже золото размером с Землю, если он попробует откупиться им. Им – болезненное наказание, и не будет им помощников [способных избавить их от гнева Аллаха]. 
92.    Вы ни в коем случае не обретете благочестия [и довольства Аллаха], пока не будете расходовать [на пути Аллаха] из того [имущества], что вы любите, и сколько бы вы ни расходовали, Аллах знает об этом [и сполна воздаст вам]. 
93.    Любая пища была дозволена потомкам Исраиля, кроме той, которую Исраиль запретил самому себе до ниспослания Таурата. Скажи [о Мухаммад, иудеям, которые считают, что данный запрет был наложен не из-за их грехов, а существовал со времен Нуха и Ибрахима]: «Принесите Таурат и прочтите [где это сказано], если вы говорите правду». 
94.    Кто будет клеветать на ­Аллаха после этого [явленного им доказательства], те – [явные] злодеи. 
95.    Скажи [иудеям, о Мухаммад]: «Аллах сказал правду. Придерживайтесь же религии Ибрахима. Он был ханифом [единобожником] и не был язычником». 
96.    Поистине, первым храмом, построенным для людей, был тот, что в Бакке [которую мы знаем как Мекку, и он был построен] как благословение и руководство для миров [став кыблой]. 
97.    В ней [Каабе] – ясные доводы, [среди них] – макам Ибрахима. Кто войдет туда, будет в безопасности. Люди обязаны перед Аллахом совершить хадж к Дому [Каабе], если они в состоянии проделать этот путь. А кто не уверует [тот пусть винит себя] – ведь Аллах не нуждается в мирах. 
98.    Скажи [Мухаммад]: «О люди Писания! Почему вы [зная истину] не верите в знамения Аллаха, ведь Аллах видит все, что вы делаете?» 
99.    Скажи [им также]: «О люди Писания! Почему вы сбиваете с пути Аллаха верующих, пытаясь исказить его [этот путь], ведь вы – свидетели [того, что Ислам – истина]? От Аллаха не скрыто ничего из того, что вы делаете». 
100.    О верующие! Если вы подчинитесь группе людей, которым дана Книга [и которые стараются отвратить вас от Ислама], они превратят вас в неверующих после того, как вы уверовали. 

Продолжение тафсира будет в следующих публикациях. Всего в суре «Алю Имран» 200 аятов.

3. Әлү Гыймран (Гыймран гаиләсе) сүрәсе - Мәдинә чоры, 200 аять.

Рәхимле һәм шәфкатьле Аллаһ исеме белән!

1.    Әлиф ләәәм мииим.
2.    Аллаһ, Аннан башка илаһ юк, [затына муафыйк тормыш белән мәңге] Тере, [барлыкка китерелгән һәрнәрсәгә] Тереклек бирүче.
3.    Ул алдагыларны [Коръәнгә кадәр иңгән китапларны] дөресләүче буларак сиңа хак белән Китапны иңдерде; Тәүратны һәм Инҗилне [тулаем килеш] иңдерде.
4.    [Аллаһы Тәгалә] Моннан алда [Тәүрат белән Инҗилне үз чорларындагы] кешеләр өчен [юл күрсәтүче] бер һидаять буларак [иңдергән иде]. Ул Фурканны да иңдерде. Аллаһның [китапларының] аятьләрен [һәм пәйгамбәрләре аркылы күрсәткән могҗизаларны] инкяр итүчеләр – [көферлекләре сәбәпле] аларга каты газап бар. Аллаһ – Бөек [Җиңелмәс], Җавап буларак җәза бирүче.
5.    Һичшиксез, ни җирдәге, ни күктәге бернәрсә дә Аллаһка яшерен түгел.
6.    Ул – аналарыгызның карынында сезгә теләгәнчә сурәт бирүче. Ул Бөек [Җиңелмәс], Хикмәт иясе булган заттан башка бер илаһ та юк.
7.    Ул – сиңа [тиңсез бер] Китапны [Коръәнне] иңдерүче. Аның бер өлеше [мәгънәләре ачык һәм төрлечә аңлау ихтималы булмаган] мөхкәм аятьләр ки, алар – Китапның нигезе; янә [төрлечә тәфсир кылыну мөмкинлеге булган] башка – мүтәшабиһ аятьләр. Күңелләрендә [хактан ялганга] тайпылу булганнар фетнә [чыгару] теләге һәм мәгънә бирергә тырышулары белән аның [Коръәннең] мүтәшабиһ булган аятьләренә иярәләр [һәм үзләренчә бердәнбер чын хаклыкка дәгъва итәләр]. Хәлбуки, аның мәгънәсен Аллаһтан башка беркем дә белмәс. Гыйлемдә югары дәрәҗәгә ирешкәннәр исә: «Без аларга иман китердек, [мөхкәм һәм мүтәшабиһ аятьләрнең] бөтенесе [дә сүзләрендә бернинди капма-каршылык булмаган] Раббыбыздан [иңдерелгән]», – дип әйтерләр. Акыл ияләреннән башкалар [Коръәни Кәримдәге үгетләрне] искә алмас.
8.    [Гыйлемдә югары дәрәҗәгә ирешкән галимнәр, Коръәннең мәгънәләрен үзгәрткәннәрне күргәч, әйтерләр:] «И, Раббыбыз! Безне һидаятькә күндергәнеңнән соң, күңелләребезне тайпылдырма һәм безгә Үз хозурыңнан рәхмәт бир. Һичшиксез, Син – [берни дә сорамыйча] Бирүче.
9.    И, Раббыбыз! Килүенә һич тә шик булмаган көнне кешеләрне туплаячаксың. Һичшиксез, Аллаһ [вәгъдә итеп биргән] сүзен бозмый».
10.    Һичшиксез, кяферләрне ни маллары, ни балалары Аллаһтан [Аның газабыннан] берничек коткарып калмаячак. Алар – Утның утыннары.
11.    [Бу кяферләрнең хакны инкяр итүләре] Фиргавен токымы һәм алардан элек килгәннәрнең гадәте кебек – алар Безнең [пәйгамбәрләр аша җибәргән] аятьләребезне ялганга санадылар һәм, гөнаһлары өчен, Аллаһ аларны [хөкемгә] тотты. [Инкяр итүчеләргә карата] Аллаһның газабы бик каты!
12.    [Расүлем!] Кяфер булганнарга әйт: «Тиздән җиңеләчәксез һәм җәһәннәмгә сөреләчәксез; ул – нинди яман урын!»
13.    [И, кеше саны һәм корал күплегенә алданган яһүдиләр! Бәдер көнендә сугыш мәйданында] Бер-берсе белән очрашкан [мөэмин һәм мөшрик] ике җәмәгатьтә сезнең [бик тиздән җиңелүне аңлавыгыз] өчен билге бар иде. [Расүлуллаһ (салләллаһу галәйһи вә сәлләм) һәм аның сәхабәләреннән торган] Бер җәмәгать Аллаһ юлында сугыша, [саннары меңгә якын] кяфер булган икенче җәмәгать исә, күрер күзгә аларны үзләреннән икеләтә артык [итеп] күрәләр иде. Аллаһ Үзе теләгәненә ярдәм итәр. Һичшиксез, [Аллаһның] монда [азны – күп, күпне аз итеп күрсәтүендә] күрә белгәннәр өчен гыйбрәт бар.
14.    Күңел тартылган нәрсәләрне: хатыннарны, улларны, кыйнтар-кыйнтар җыелган алтын-көмешне, [яратылышыннан маңгае ак һәм бәдәне ала булып] тамгаланган [токымлы һәм матур аргамак] атларны, [дөя, сыер, сарык һәм кәҗә кебек] терлекне һәм игенлекләрне яралту кешеләр өчен зиннәтләндереп күрсәтелде. Бу – дөнья тормышының [гади, бәһасез мәнфәгатьләрен чагылдырган] нәрсәләре. [Иң] Яхшы кайтачак урын [булган җәннәт] исә – Аллаһ хозурында.
15.    [Расүлем!] Әйт: «Сезгә болардан да яхшырак булган нәрсәләрне әйтимме? Тәкъвалык ияләре өчен Раббылары хозурында алар мәңге калачак [сарайлары һәм агачлары] асларыннан елгалар агып торган җәннәтләр, [хәез һәм нифас кебек матди нәҗесләрдән, хөсетлек кебек рухи кимчелекләрдән] пакь хатыннар һәм Аллаһның ризалыгы [һәм канәгатьлеге] бар. Аллаһ – колларын Күреп торучы.
16.    [Бу җәннәтләр] «И, Раббыбыз! Һичшиксез, без [дәгъватыңны кабул итеп] иман китердек. [Биргән сүзеңдә торып] Безнең гөнаһларыбызны гафу ит һәм [шәфкать-мәрхәмәтең белән] безне Утның газабыннан сакла!» – дип әйтүчеләр [өчен әзерләнгән].
17.    Алар [иман китерүчеләр] – [әмерләрне үтәүдә, тыйганнардан тыелуда һәм башларына төшкән бәлаләргә] сабыр итүчеләр, [ниятләрендә, сүзләрендә һәм бөтен эшләрендә] тугры булганнар, [дога кылулары дәвамлы булган] итагатьлеләр, [малларының бер өлешен Аллаһ юлында] сарыф итүчеләр һәм [гөнаһлары гафу ителсен өчен] сәхәр вакытларында истигъфар кылучылар.
18.    Аллаһ, фәрештәләр һәм гыйлем ияләре Аннан башка гаделлек урнаштыручы һичбер илаһ булмаганына шаһитлык итәләр. Ул – [җиңелмәс] Бөек һәм Хикмәт иясе. Аннан башка һичбер илаһ юк.
19.    Һичшиксез, Аллаһ хозурында [хакыйкый һәм кабул ителгән] дин – Ислам [дине генә]. Китап бирелгәннәр [яһүди һәм насаралар], үзләренә [Исламның хак булганы турында] гыйлем килгәннән соң, [хакыйкатьне аңласалар да] араларында көнләшү сәбәпле, үзара ихтилаф иттеләр. Кем дә кем Аллаһның [китапларының] аятьләрен [һәм хак диннең бары тик Ислам булганын исбат иткән дәлилләрне] инкяр итә, һичшиксез, Аллаһ – хисапны бик тиз тотучы.
20.    [Расүлем! Моның кадәр дәлилләр китергәннән соң] Әгәр [яһүдиләр белән насаралар һаман да] синең белән [дин хакында] тартышсалар, әйт: «Мин дә үземне Аллаһка тапшырдым, миңа иярүчеләр дә!» [Расүлем!] Янә китап бирелгәннәргә һәм [гарәп мөшрикләре кебек укый-яза белми торган китапсыз] өммиләргә: «[Миңа иярүчеләр Исламга кергән кебек] Сез дә Исламга кердегезме? [Әллә һаман кяфер булып кала бирәсезме?]» – диген. Әгәр алар Исламны кабул итсәләр, [адашкан юлларыннан туры юлга чыгып] һидаять табарлар. Әмма әгәр [хак динне кабул итүдән] йөз чөерсәләр, [сиңа бернинди зарар китермәсләр, чөнки] синең өстә [аларны туры юлга күндерү түгел, ә хак турындагы мәгълүматны] ирештерү [вазифасы]. Аллаһ – колларын күреп торучы.
21.    Һичшиксез, Аллаһның аятьләрен инкяр иткән, [үз диннәренә күрә дә] хаксыз рәвештә пәйгамбәрләрне үтергән, кешеләр арасында гаделлеккә чакыручыларны үтергәннәрне [яһүди һәм насараларны] тилмерткеч бер газап белән «сөендер».
22.    Әнә шулар – [кылган] гамәлләре дөньяда да, Ахирәттә дә бушка китәчәк кешеләр. [Ахирәттә исә] Аларга ярдәмче юк.
23.    [Расүлем, Китаптан [Тәүраттан] бер өлеш бирелгәннәрне күрмәдеңмени? Араларында [кемнең – дөрес, кемнең ялгыш булганына] хөкем чыгару өчен Аллаһның [Тәүрат] китабына чакыралар, шуннан соң араларыннан бер төркем [белә торып, Аллаһның китабына мөрәҗәгать итүдән] йөз чөергән хәлдә кире кага.
24.    Бу [йөз чөерүләре] аларның [яһүдиләрнең]: «[Бозауга табынган көннәребез кадәр] Санаулы берничә көннән тыш, Ут безгә кагылмаячак», – дигәннәре өчен. Диннәре хакында үзләре [уйлап табып] уйлап чыгарган нәрсәләр аларны алдый.
25.    Килүенә һич шик булмаган көнне [хисапка тартыр өчен] аларны [хозурыбызга] туплагач, беркемгә дә [гөнаһлары арттырылып яки саваплары киметелеп] золым ителмичә, һәркемгә кылган нәрсәләре тулысынча бирелгән чакта [аларның хәлләре] ничек булыр?
26.    [Расүлем!] Әйт: «И, падишаһлыкның хуҗасы Аллаһ! Син хакимлекне теләгәнеңә бирәсең, теләгәнеңнән тартып аласың; теләгәнеңне [дөньяда яки Ахирәттә, яки икесендә дә] олылыйсың, теләгәнеңне [ике җиһанда рисвай итеп] хур итәсең [һәм дәрәҗәсен төшерәсең]. Бөтен яхшылык [һәм яманлык] – Синең генә хакимлегеңдә. Һичшиксез, Син – һәрнәрсәгә Кодрәтле.
27.    Син [төннең бер өлешен киметеп, көнгә кушып] төнне көнгә кертәсең, [көннең бер өлешен киметеп, төнгә өстәп] көнне төнгә кертәсең; үледән терене чыгарасың, тередән үлене чыгарасың. Теләгәнеңне Син [тарлык һәм фәкыйрьлеккә төшермичә] хисапсыз ризыкландырасың».
28.    Мөэминнәр мөэминнәрне калдырып, кяферләрне дус итмәсеннәр. Кем дә кем болай [аларны дус] итә икән, аның Аллаһ белән бернинди бәйләнеше дә юк. Бары тик алардан курыксагыз [һәм шул рәвешле сакланырга мәҗбүр булсагыз] гына. Аллаһ сезне Үзеннән [адаштыруыннан, газабыннан] кисәтә [ки, дошманнары белән дус булып, Аның газабына дучар булмагыз]. [Үлгәннән соң] Кайтуыгыз – тик Аллаһка.
29.    [Расүлем!] Әйт: «Күңелләрегездә булганны [кяферләр белән дуслык кебек ниятләрне] яшерсәгез дә, аны ачык белдерсәгез дә, Аллаһ моны белеп тора. Ул [сезнең яшергән һәм ачык белдергәнне генә түгел] күкләрдә һәм җирдә булганны да [бик яхшы] белә. Аллаһ – һәрнәрсәгә Кодрәтле.
30.    Һәркем [дөньяда] кылган яхшылыкларын да, яманлыкларын да [каршына] китерелгән рәвештә күрәчәк көнне үзе һәм аның [яманлыклары] арасында бик зур ара булуын теләр. Аллаһ сезне Үзеннән [адаштыруыннан, газабыннан] кисәтә. Аллаһ – колларга карата бик Аяучан.
31.    [Расүлем!] Әйт: «Әгәр сез Аллаһны сөясез икән, миңа иярегез, шулвакыт Аллаһ та сезне сөячәк һәм гөнаһларыгызны гафу итәчәк. Аллаһ – [гөнаһларны күпләп] Гафу итүче, Рәхимле».
32.    [Расүлем!] Әйт: «[Аллаһка булган сөюегезне исбат итәр өчен] Аллаһка итагать итегез һәм Расүлгә дә! Әгәр [итагатьле булуны кабул итүдән] йөз чөерсәгез, [инкярга төшкән булырсыз] һичшиксез, Аллаһ кяферләрне сөйми.
33.    Һичшиксез, Аллаһ [кешелекнең атасын] Адәмне, Нухны, Ибраһимның гаиләсен һәм Гыймранның [галәйһимүссәләм] гаиләсен [барлык] галәмнәрдән өстен итеп сайлады.
34.    [Ике гаиләнең] Берәүләре икенчеләренең токымы буларак [Аллаһы Тәгаләнең мондый сайлавына ирештеләр]. Аллаһ – [һәрнәрсәне] Ишетүче, [һәрнәрсәне] Белүче.
35.    Менә Гыймранның хатыны [Хәннә бинте Факуза, ул – Мәрьямнең әнисе]: «И, Раббым! Мин карынымдагы [баланы, эш һәм хезмәттән] азат ителгән буларак [һәм Бәйте Мәкъдис хезмәтенә багышлап], Синең өчен нәзер иттем. Миннән кабул әйлә. Һичшиксез, Син – [һәрнәрсәне] Ишетүче, [һәрнәрсәне] Белүче!» – дигән иде.
36.    Ләкин аны [карынындагы баланы] тудыргач, – Аллаһ исә аның кемне тудырганын яхшырак белсә дә, ул: «И, Раббым! Мин кыз бала тудырдым. Кыз бала ир бала кебек түгел бит. Мин аңа Мәрьям исеме куштым. Һичшиксез, мин аны да, аның токымын да [Аллаһның рәхмәтеннән ерагайтылып] ташлар атылган шайтаннан [аның кул сузуыннан] Сиңа сыендырамын!» – дигән иде.
37.    Раббысы [нәзер иткән ир бала урынына] аны яхшы бер ризалык белән кабул итте һәм аны яхшы тәрбия белән үстерде, аны Зәкәриягә тапшырды. Зәкәрия кайчан гына аның янына михрабка кермәсен, [һәрвакыт] аның янында [төрле ел фасылларында өлгерә торган] ризык таба иде һәм: «И, Мәрьям! Бу [вакытыннан алда өлгергән җимешләр] сиңа каян [килә]?» – дип әйтә, ул исә: «Бу – Аллаһ хозурыннан [килә]. Һичшиксез, Аллаһ Үзе теләгәнен [бер дә киметмичә] хисапсыз ризыкландыра», – дия иде.
38.    [Расүлем!] Зәкәрия анда Раббысына дога кылган иде һәм: «И, Раббым! Миңа да Үзеңнән пакь бер нәсел насыйп ит. Һичшиксез, син – доганы Ишетүче», – дип әйткән иде.
39.    Ул михрабта аягүрә намаз укыган чакта, фәрештәләр [белән килгән Җәбраил [галәйһиссәлам] аңа: «Аллаһ сине, Аллаһтан бер [«Бул!» дигән] сүзне исбатлаучы буларак, [кавеменә җитәкчелек итәчәк] сәед, тотнаклы һәм изгеләрдән бер пәйгамбәр булачак Яхъя [исемле бер бала] белән сөендерә», – дип мөрәҗәгать кылды.
40.    Ул: «И, Раббым! Миңа инде картлык килгәч, хатыным исә кысыр була торып, ничек минем улым була алсын?» – дигән иде. Ул [Аллаһы Тәгалә исә]: «[И, Зәкәрия!] Аллаһ теләгәнен шулай эшли», – дигән иде.
41.    Ул: «И, Раббым! Миңа [хатынымның авырга узганын белүем өчен] бер билге күрсәт!» – дигән иде. Ул: «Синең билгең: [бер сәбәпсез телең бәйләнү нәтиҗәсендә] өч көн кешеләр белән сөйләшә алмассың, фәкать [әгъзаларың белән ясалган] ишарәләр аша гына [аңлашырсың]. Ләкин [кешеләр белән сөйләшергә телең булмаса да, могҗиза буларак сиңа] Раббыңны күп итеп зикер ит, кичкә каршы һәм таңга каршы исә [намаз укып] тәсбихтә бул», – дигән иде.
42.    Фәрештәләр [белән бергә килгән Җәбраил [галәйһиссәлам] әйткән: «И, Мәрьям! Һичшиксез, Аллаһ [ана кешенең нәзерен кабул итеп] сине сайлап алды, сине [ирләрнең кагылуыннан, хәез-нифас кебек хәлләрдән һәм бөтен гөнаһлардан] пакь кылды һәм галәмнәрнең хатын-кызларыннан өстен кылды.
43.    И, Мәрьям! [Намазыңның кыямында озак торып] Раббыңа итагатьле бул, сәҗдә кыл һәм рөкүгъ кылганнар белән бергә рөкүгъ кыл».
44.    [Расүлем!] Бу – Без сиңа вәхи иткән гаиб хәбәрләрдән [ки, вәхидән башка юл белән боларның беленүе һич мөмкин түгел]. Аларның кайсысы Мәрьямне тәрбиягә алыр дип, [шобага салыр өчен] каләмнәрен [елгага] ташлаган чакларында син алар янында түгел идең. [Мәрьямне карауны үз өсләренә алып, беркемгә дә бирергә теләмәгәннәре өчен] Алар тартышкан вакытта да син яннарында түгел идең.
45.    Фәрештәләр әйттеләр: «И, Мәрьям! Һичшиксез, Аллаһ сине [бернинди арадашсыз] Үзеннән бер [«Бар бул!»] сүзе белән сөендерә ки, аның [калган адәм балаларыннан аермасын белдерү сыйфатындагы] исеме – Мәсих, [күньясе] Мәрьям улы [үз исеме исә] Гайсә. Ул дөньяда да, Ахирәттә дә кадер-хөрмәт иясе һәм [Аллаһы Тәгаләгә рухи яктан бик] якын кылынганнардан булачак.
46.    [Могҗиза буларак] Ул бишектә дә, үсеп җиткәч тә [бернинди аермасыз] кешеләргә [пәйгамбәрләр кебек] сөйләячәк һәм [бабайлары Ибраһим, Исхак, Ягъкуб һәм Муса [галәйһимүссәләм] кебек] изгеләрдән булачак».
47.    Ул [Аллаһы Тәгаләнең кодрәтенең бөеклегенә гаҗәпләнеп]: «И, Раббым! Миңа бер кеше дә кагылмагач, ничек итеп минем балам була алсын?» – дигән иде. Ул [Җәбраил [галәйһиссәлам] исә]: «Аллаһ Үзе теләгәнен шулай бар итә. [Аның сиңа атасыз гына бер бала бирә алуына аптырама, чөнки] Ул [нәрсәнең дә булса мәйданга килүенә] карар биргәч, аңа [бернинди хәрефсез һәм тавышсыз]: «Бул!» – дип кенә әйтер, һәм ул [шунда ук] бар булыр», – дигән иде.
48.    [Фәрештәләр Мәрьямгә [галәйһәссәләм]: «И, Мәрьям! Шуны да яхшы бел ки, Аллаһы Тәгалә синең] Ул [балаңа бөтен илаһи] китапларны [һәм язуны], хикмәтне, Тәүратны һәм Инҗилне өйрәтәчәк.
49.    [Аллаһы Тәгалә Гайсәне [галәйһиссәлам] Исраил улларына расүл буларак [җибәрәчәк һәм ул әйтәчәк]: «Һичшиксез, мин сезгә [пәйгамбәрлек вазифамны үтәр өчен] Раббыбыздан могҗиза алып килдем. Мин сезгә балчыктан кош сурәтенә охшаган бер нәрсә ясармын, шуннан аңа өрермен һәм, Аллаһның ихтыяры белән, ул [җансыз сурәт җанлы һәм оча ала торган] бер кошка әйләнер. Аллаһның ихтыяры белән, тумыштан дөм сукыр һәм махау авырулыны сәламәт итәрмен, үлеләрне терелтермен. Сезгә нәрсә ашаганыгызны да, нәрсә саклап тотканыгызны да хәбәр итәрмен. Һичшиксез, монда [дүрт зур могҗиза белән бәйле хәбәрләрдә] сезнең өчен, әлбәттә, билге бар; әгәр [Аллаһның могҗизаларына] ышанган кешеләр булсагыз.
50.    Миннән алда килгән Тәүратны дөресләүче һәм [Мусаның [галәйһиссәлам] шәригатендә] сезгә харам кылынган нәрсәләрнең кайберләрен хәләл итүем өчен [җибәрде]. Мин сезгә Раббыгыздан [пәйгамбәрлегемнең хаклыгын дәлилли алган бик күп] аять алып килдем. Аллаһтан куркыгыз һәм миңа итагать итегез.
51.    Һичшиксез, Аллаһ – минем дә Раббым, сезнең дә Раббыгыз. Аңа гыйбадәт кылыгыз, [чөнки] бу – туры юл».
52.    Гайсә [галәйһиссәлам] аларда [күзгә бәрелерлек дәрәҗәдә] көферлекне сизгәч: «Кемнәр Аллаһка [илтә торган юлда минем] ярдәмчеләрем [булачак]?» – дигән иде. [Гайсәнең [галәйһиссәлам] якын сәхабәләреннән оешкан] Хәвариләр әйтте: «Без – Аллаһның ярдәмчеләре. Без Аллаһка иман китердек. [И, Гайсә!] Шаһит бул: без – мөселманнар.
53.    И, Раббыбыз! Син иңдергән нәрсәләргә [Инҗил китабына] иман китердек, [Син җибәргән Гайсә] расүлгә [галәйһиссәлам] иярдек. Безне [берлегеңә] шаһитлык кылучылар белән бергә яз!»
54.    Алар [Гайсәне [галәйһиссәлам] көтмәгәндә үтерергә әзер бер кеше табып] хәйлә кордылар, Аллаһ та [Гайсәне [галәйһиссәлам] күккә ашырып һәм аны үтерергә килгән кешене аңа охшаган кыяфәткә кертеп, аларга каршы] тиешлесен бирде [һәм ул үтерергә җибәрелгән бәндәне Гайсәгә [галәйһиссәлам] санап тәрегә кадакладылар]. Аллаһ бит – хәйләләргә [яман ниятләргә] каршы торуда иң өстене.
55.    Аллаһ әйтте: «И, Гайсә! Һичшиксез, Мин – сине [җир йөзеннән] алучымын, сине Үзем күтәргән урынга [фәрештәләремнең сыеныр урыны булган күкләремә] күтәрүчемен, сине кяферләрдән пакь кылучымын һәм Кыямәт көненә кадәр сиңа ияргәннәрне инкяр итүчеләрдән өстен итүчемен. Соңыннан [Ахирәттә синең дә, өммәтеңнең дә] кайтуыгыз тик Миңа [булачак]. [Шул чакта] Сез ихтилаф иткән нәрсәләрегез хакында арагызда Мин хөкем бирәчәкмен.
56.    Кяферләргә дөньяда да, Ахирәттә дә каты газап бирәчәкмен. Аларга [Аллаһның газабына каршы] ярдәмчеләр һич юк».
57.    Иман китергән һәм [намаз, ураза, хаҗ, зәкят кебек] изге гамәлләр кылган кешеләргә исә [Раббылары] әҗерләрен тулысынча бирәчәк. Аллаһ [ширек кушкан] залимнәрне сөйми.
58.    [Расүлем!] Моны [бу кадәр сүзне] сиңа [синең хак пәйгамбәр булуыңны исбат иткән] аятьләрдән һәм Хикмәтле зикердән [Коръәни Кәримнән] укыйбыз.
59.    Һичшиксез, Аллаһ хозурында Гайсәнең [атасыз яралтылуының] мисалы Адәмнең мисалы кебек ки, Ул [Аллаһы Тәгалә] аны [аның гәүдәсен ата һәм ана арадашлыгыннан башка коры, кара һәм исле] туфрактан яралтты, шуннан аңа: «Бул!» – дип әйтте, һәм ул [җанлы, камил бер кеше буларак] бар булды.
60.    [И, ишетү көченә ия булган кеше! Син ишеткән] Хак – Раббыңнан [килгән хак]. Шулай булгач, син [аларның дөреслегенә] шикләнүчеләрдән булма.
61.    [Расүлем! Гайсәнең [галәйһиссәлам] Аллаһның улы булмыйча, Аның колы һәм расүле булганы турында] Сиңа [бу кадәр] гыйлем килгәннән соң, [насаралардан] кем дә кем аның хакында синең белән тартышса, әйт: «Килегез, [иң якын һәм кадерле булган кешеләребез] улларыбызны һәм улларыгызны, хатыннарыбызны һәм хатыннарыгызны, үзебезне һәм үзегезне чакырыйк та, Аллаһның ләгънәте ялганчылар өстенә төшсен, дип дога кылыйк!» – диген.
62.    Һичшиксез, бу [Гайсә һәм Мәрьям турындагы хәбәрләр] – хак кыйсса. [Насаралар өч илаһка ышансалар да] Аллаһтан башка һич илаһ юк. Һичшиксез, Аллаһ – Бөек [Җиңелмәс], Хикмәт иясе.
63.    Әгәр алар [тәүхиднең дөреслеген раслаган шулхәтле дәлилләрне кабул итүдән] йөз чөерәләр икән, Аллаһ бит [дин һәм дөнья тәртибен бозарга тырышкан] аздыручыларны белүче [һәм җәзаларын да бирүче].
64.    [Расүлем! Яһүди һәм насараларга, бигрәк тә Нәҗран насаралары белән Мәдинә яһүдиләренә] Әйт: «И, әһле китап! [Коръәндә һәм сезнең үзгәртелгән китапларыгызда] безнең белән сезнең арада уртак булган [булганы ачыкланган] һәм Аллаһтан башкага гыйбадәт кылмыйбыз, Аңа һичнәрсәне тиңдәш итмибез, Аллаһны ташлап, берәүләребез икенчеләребезне раббылар итеп санамыйбыз дигән сүзгә килик. [Менә хак булган Ислам бу инде]». Әгәр алар [синең бу тәкъдимеңнән соң да Исламнан] йөз чөерсәләр, әйтегез: «Шаһит булыгыз, без – мөселманнарбыз [сез исә иманыгызның ялгышлыгын танырга мәҗбүр калган кешеләр]».
65.    И, әһле китап! Ни өчен Ибраһим [галәйһиссәлам] яһүдиме, насарамы булганы] турында бәхәсләшәсез, Тәүрат белән Инҗил бит аңардан соң иңдерелгән иде? Әллә [дәгъвагызның асылы булмаганын] бер дә аңламыйсызмы?
66.    Сез [шундый] кешеләрсез ки, [Тәүраттан һәм Инҗилдән] билгеле булган нәрсә хакында тартыштыгыз, ләкин белемегез булмаган [Ибраһимның [галәйһиссәлам] дине] хакында ни өчен бәхәсләшәсез? Аллаһ [сезнең нинди нәрсәләр өчен бәхәскә керүегезне] белә, сез исә [Ибраһимның динен] белмисез.
67.    Ибраһим [галәйһиссәлам] яһүдиләр әйткәнчә] яһүди дә, [насаралар дәгъва кылганча] насара да түгел иде. Вә ләкин ул [ялгыш ышанулардан ерак] хәниф бер мөселман иде. Ул [сезнең кебек Гозәерне һәм Гайсәне Аллаһка тиңдәш куйган] мөшрикләрдән түгел иде.
68.    Һичшиксез, Ибраһимга [галәйһиссәлам] иң якын кешеләр – [үз заманында] аңа ияргәннәр, шушы [Мөхәммәд] Пәйгамбәр һәм [аңа ияреп] иман китергәннәр. Аллаһ исә – мөэминнәрнең [ярдәмчесе һәм] вәлие.
69.    Әһле китаптан бер төркем сезне [ничек булса да] юлдан адаштырырга теләде. Хәлбуки, алар үзләреннән башка кемне дә юлдан яздыра алмаслар, [ләкин] алар тоймыйлар.
70.    И, әһле китап! Ни өчен Аллаһның аятьләрен [Мөхәммәднең (салләллаһу галәйһи вә сәлләм) Тәүрат һәм Инҗилдәге сыйфатларына] шаһитлык иткән хәлдә инкяр итәсез?
71.    И, әһле китап! Ни өчен хакны [үзгәртергә һәм ялганны хак сурәтендә күрсәтергә батырчылык итеп, аны] ялган белән каплыйсыз һәм [хакыйкатьне] белгән хәлдә [Мөхәммәднең (салләллаһу галәйһи вә сәлләм) пәйгамбәрлеген белдергән] хакны яшерәсез?
72.    Әһле китаптан бер төркем [мөселманнарда шикләнү уятыр өчен, бер-берләренә] әйтә: «Мөэминнәргә иңдерелгәнгә [Коръәнгә] көннең башында иман китерегез [ышандык, дип белдерегез], [көннең] ахырында исә [аны] инкяр итегез. Бәлки, алар [диннәреннән] кайтырлар!
73.    [Ләкин болай иткән чакта] Үз динегезгә ияргәннәрдән башкаларга [чын мәгънәсендә] ышанмагыз [«Ышандык!» дип кенә аларны диннәреннән чыгарырга тырышыгыз].» [Расүлем! Алар, мөселманнарны диннәреннән чыгарыр өчен, теләгәннәрен эшләсен, син исә] Әйт: «Һичшиксез, һидаять – Аллаһның һидаяте. Сезгә бирелгән нәрсә [Инҗил, Тәүрат] башкаларга да бирелә, яки Раббыгыз хозурында алар сездән дәлил белән өстен чыгачаклар дип [көнләшүдән мөселманнарга шулкадәр бәйләнәсезме?]!» [Расүлем! Ул көнчеләргә] Әйт: «Һичшиксез, [иманга ирешү һәм Исламга һидаять ителү мәсьәләсендә] фазыл – Аллаһның Үзендә ки, аны Үзе теләгәннәргә бирә. Аллаһ – [чиксез Мәрхәмәт һәм] Белемнәр иясе, [һәрнәрсәне] Белүче.
74.    Ул [Раббыгыз пәйгамбәрлек, Ислам диненә күндерү һәм Коръәнгә ирештерү кебек] рәхмәтен [колларыннан] Үзе теләгәннәргә хаслый. Аллаһ – олуг фазыл Иясе».
75.    Әһле китап арасында, ышанып, бер кыйнтар [мал] әманәт итеп калдырсаң, шуны сиңа [киметмичә, төп-төгәл итеп] кайтара торган кеше бар. Бер динар [кадәр аз гына] әманәт бирсәң, артыннан йөрмичә, аны сиңа кайтармый торган кеше дә бар. [Аларның] Бу «[Әһле китаптан булмаган] Өммиләргә [ни кылсак та] безгә бернинди [гөнаһ] юл юк!» – дип әйтүләре сәбәпле. Ләкин алар [ялганнарын] белә торып, Аллаһка яла ягалар.
76.    Юк! Кем дә кем сүзен үти һәм [бозыклыклардан] саклана икән, һичшиксез, Аллаһ ул тәкъвалык ияләрен сөя.
77.    Һичшиксез, Аллаһка вәгъдәсен һәм [«Валлаһи, ахыр заман пәйгамбәренә иман китереп ярдәм итәчәкбез!» дип биргән] антларын арзан бәягә сатып алган кешеләр – әнә аларга Ахирәттә бернинди насыйп юк. Аллаһ аларга [күңелләренә хуш килә торган бер] сүз әйтмәячәк, Кыямәт көнендә аларга [рәхмәт карашы белән] карамаячак һәм [гөнаһ керләреннән] аларны пакьләмәячәк. Алар өчен тилмерткеч бер газап булачак.
78.    Алардан [әһле китап булганнардан] бер төркем бар ки, китапта булмаган нәрсәләрне сез китапта бар дип уйласын өчен, телләре белән үзгәртеп [булганын укыгандай итеп, чынлап иңдерелгән урыннарны алмаштырып] укыйлар, хәлбуки, ул [укыган нәрсәләре] Китаптан түгел. Алар: «Бу – Аллаһ хозурыннан», – диләр. Ләкин ул [бозып укылган нәрсә] Аллаһ хозурыннан түгел. Алар [үзләренең ялганчы икәнлекләрен] белә торып, Аллаһка яла ягалар.
79.    Аллаһ берәр кешегә Китап, хөкем һәм пәйгамбәрлек биргәннән соң, аның кешеләргә: «Аллаһны куеп, миңа коллар булыгыз!» – дип әйтүе һич мөмкин нәрсә түгел. Киресенчә: «Сез [Аллаһы Тәгалә иңдергән] Китапны өйрәткәнегез һәм [аны укып] дәрес биргәнегез өчен, [Аллаһка итагатьле калган, гыйлем һәм гамәлдә камил һәм Аллаһы Тәгаләгә баглы] раббани кешеләр булыгыз!» [– дип әйтер].
80.    Ул [Аллаһ] сезгә фәрештәләрне һәм пәйгамбәрләрне раббылар дип тануыгызны әмер итми. Мөселман булганыгыздан соң, ул [пәйгамбәр] сезгә көферлекне әмер итәр [дип уйлыйсызмы әллә]?
81.    Менә Аллаһ пәйгамбәрләрдән [антлар белән ныгытылган катгый] сүз алды [һәм аларга болай диде]: «Минем сезгә Китап һәм хикмәтне биргәнемнән соң, яныгызда булганны [шәригатьне] раслаучы [Расүлем исемле] бер расүл киләчәк. Сез аңа тулысынча иман китерәчәксез һәм аңа ярдәм итәчәксез». [Шуннан соң] Ул [Аллаһы Тәгалә]: «Сез [ахыр заман пәйгамбәренә иман китереп, ярдәм итүегез турындагы сүземне таныдыгыз һәм] икърар иттегез һәм бу хакта Минем сүземне [кабул итеп] алдыгызмы?» – дигән иде. Алар исә: «Без [сүзеңне кабул итеп] икърар иттек!» – дигәннәр иде. Ул исә: «Алай булгач, [бер-берегезгә] шаһит булыгыз, Мин дә сезнең белән бергә шаһитларданмын», – дигән иде.
82.    [Әй бу килешүдән хәбәрдар булган кеше!] Моны ишеткәннән соң, кемнәр [Мөхәммәдкә (салләллаһу галәйһи вә сәлләм) ирешеп, аңа иман китерү һәм ярдәм итүдән] йөз чөерә, алар [иманнан һәм итагатьтән чыгып, кяфергә әйләнгән] фасикълардан булыр.
83.    Күкләрдә һәм җирдә булганнар [мәхлукларның кайбере] ихтыяри һәм [кайбере] ихтыярсыз рәвештә [булса да] Аңа гына буйсынган хәлдә, әллә алар [Исламнан йөз чөереп] Аллаһның диненнән башка бер дин эзлиләрме? Алар [Ахирәттә] Аңа гына кайтарылачаклар.
84.    [И, Расүлем!] Үзеңнән алда килеп киткән пәйгамбәрләрне тасдикъ итүеңне белдерер өчен] Әйт: «Без Аллаһка һәм безгә иңдерелгәнгә [Коръәни Кәримгә], Ибраһимга, Исмәгыйльгә, Исхакка, Ягъкубка [галәйһимүссәләм] һәм [Ибраһим белән Исхакның [галәйһимәссәлам] оныкларына иңдерелгәннәргә [сәхифәләргә], Муса һәм Гайсәгә [галәйһимәссәләм] һәм бүтән пәйгамбәрләргә Раббыларыннан бирелгәннәргә иман китердек. [Яһүдиләр һәм насаралар кебек, кайсына – ышанып, кайсын инкяр итеп] Аларның бер-берсе арасында һичнинди аерма ясамыйбыз. Без бары [аларны җибәргән һәм аларга ул китапларны иңдергән] Аңа гына буйсынабыз».
85.    Кем дә кем Исламнан башка дин эзләсә, аңардан [бу ялгыш дин] кабул ителмәячәк. Ахирәттә ул зарар күрүчеләрдән булыр.
86.    [Китапларында Расүлуллаһның (салләллаһу галәйһи вә сәлләм) хаклыгын исбат иткән] Ап-ачык дәлилләр килгәннән соң, [шулар аркасында] расүлнең хак булганына иман китергән һәм шаһитлык иткәннән соң, кяфер булган [яһүди һәм насаралар кебек] кавемне Аллаһ ничек [хак дингә] һидаять кылсын? Аллаһ [фикерләү сәләтен эшләтмәгән, ышану урынына инкярне куеп, үзләренә генә золым иткән] залимнәр кавемен һидаять итми!
87.    [Расүлем!] Аларның җәзасы – өсләренә Аллаһның, фәрештәләрнең һәм бөтен кешеләрнең ләгънәте.
88.    Анда [ләгънәттә] мәңге калачаклар [һәм җәһәннәмнән чыкмаячаклар]. Аларга газап [берничек тә] җиңеләйтелмәс, [киресенчә, газап өстенә газап өстәлер], аларга [тәүбә итүләре өчен] кичектерү дә бирелмәс.
89.    Моннан [диннән кайту гөнаһыннан] соң тәүбә итүчеләр һәм [ялгышларын] төзәтүчеләрдән башка. Һичшиксез, Аллаһ – [гөнаһларны күпләп] Гафу итүче, Рәхимле.
90.    Һичшиксез, [алдан Мусага [галәйһиссәлам] һәм Тәүратка] иман китергәннәреннән соң, [Гайсәне [галәйһиссәлам] инкяр итеп] кяфер булган, шуннан [Мөхәммәдне (салләллаһу галәйһи вә сәлләм) һәм Коръәни Кәримне кире кагып] көферлекне арттырган кешеләрнең [үлгәннән соң] тәүбәләре кабул ителмәячәк. Әнә шулар – [хак юлдан тайпылып] адашучылар.
91.    Һичшиксез, кяфер булган һәм кяфер буларак үлгәннәрнең берсеннән дә, җир [йөзе] тулырлык алтын [табып, шуны] фидия итеп бирмәкче булсалар да, кабул ителмәячәк. Әнә шулар өчен тилмерткеч бер газап [әзерләнгән]. [Ике җиһанда да] Аларга [Аллаһның газабына каршы] ярдәмчеләр һич юк.
92.    Үзегез ярата торган [мал һәм җан кебек] нәрсәләрдән [Аллаһ юлында] сарыф итми торып, сез изгелеккә [ягъни игелекнең иң камил ноктасына һәм Аллаһы Тәгаләнең ризалыгына] ирешә алмаячаксыз. [Күңелегезгә хуш килгән яки килмәгән] Нәрсәне [генә] сарыф итсәгез дә, һичшиксез, Аллаһ – аны белүче.
93.    Тәүрат иңдерелгәнче, Исраил [исемле Ягъкуб [галәйһиссәлам] үз-үзенә харам кылган нәрсәләрдән тыш, ризыкларның һәммәсе дә Исраил улларына хәләл иде. [Расүлем!] Әйт: «Әгәр сез [бу дәгъвагызда] хаклы булсагыз, [моны исбат итәр өчен] Тәүратны китерегез дә аны укыгыз!»
94.    [Мөхәммәд [салләллаһу галәйһи вә сәлләм!] Моннан [бу дәлил мәйданга килгәннән] соң, кемнәр [шуның киресен яклап] Аллаһка яла яга, алар – [үзләрен газапка этәреп, үз-үзләренә] золым кылучылар.
95.    [Расүлем! Яһүдиләрнең ялганчылыгына киная ясап] Әйт: «Аллаһ дөрес әйткән, [монда шик юк, сез исә ялганчылар]. Шуңа күрә хәниф [булган] Ибраһимның [галәйһиссәлам] милләтенә [диненә] иярегез. Ул бит [сезнең кебек] мөшрикләрдән түгел иде».
96.    Һичшиксез, кешеләр [гыйбадәт кылсын] өчен корылган тәүге йорт – мөбәрәк һәм [кыйблалары булу белән] галәмнәр өчен һидаять булган Мәккәдә [Кәгъбәдә].
97.    Анда [беркемдә дә буталчык тудырмый торган] ап-ачык аятьләр [вә галәмәтләр] һәм Ибраһимның мәкамы бар. Кем дә кем анда керсә, [курыкканнарыннан] имин булыр. Юл үтеп аңа [җитәргә] көч тапкан кешеләр Аллаһ өчен [Әл-Харам мәчете булган] Бәйткә хаҗ кылырга тиеш. Кем дә кем [хаҗның фарызлыгын инкяр итеп] кяфер булса, һичшиксез, Аллаһ – [һичнинди гыйбадәткә һәм һичкемгә ихтыяҗы булмаган] бөтен галәмнәрдән бай [зат].
98.    [Расүлем!] Әйт: «И, әһле китап! [Хакыйкатьне белеп, аңа нык ышану урынына] Аллаһның аятьләрен ни өчен инкяр итәсез? Аллаһ сезнең ни кылганнарыгызга шаһит».
99.    [И, Пәйгамбәрем! Янә] Әйт: «И, әһле китап! [Исламның хак дин икәнлегенә иң беренче] Шаһит булган хәлегездә ни өчен иман китергән кешене Аллаһ юлыннан яздырасыз һәм аны бозасыз? Аллаһ сезнең ни кылганнарыгыздан гафил [һәм хәбәрсез] түгел».
100.    И, иман китерүчеләр! Әгәр китап бирелгәннәр арасыннан [сезне Ислам диненнән кайтарырга тырыша торган] бер фиркага итагать итсәгез, сез иман китергәннән соң, алар сезне кяферләргә әйләндерерләр.

Продолжение тафсира будет в следующих публикациях. Всего в суре «Алю Имран» 200 аятов.
 

Фото на анонсе: © Рамиль Гали / «Татар-информ»