Татарча Коръән тәфсире: перевод второй половины суры «Ниса» (88 – 176 аяты)

Права женщин, вопросы брака и развода, вопросы долга и аманата

В суре «Ан-Ниса» («Женщины») Всевышний Аллах более подробно рассматривает такие основные положения шариата, как вопросы брака, развода, военных действий, переселения (хиджры), права женщин, отношение к сиротам, вопросы долга и аманата (ответственного хранения имущества), клятв и иные вопросы.

Саид бин Джубейр сказал: «Сказал мне Умар бин Аль-Хаттаб (да будет доволен им Аллах): «Прочитавший суры «Аль-Бакара», «Аль Имран» и «Ан-Ниса» за одну ночь будет записан в усердно поклоняющиеся».

4. Сура ан-Ниса (Женщины) – Мединская, 176 аятов.

С именем Аллаха Милостивого [ко всем на этом свете], Милующего [лишь верующих на том свете].

89.    Они [вероотступники] желают, чтобы вы стали неверующими, как они – так вы будете одинаковыми. Но не берите их себе в [близкие] друзья, пока они не переселятся ради Аллаха [речь идет о хиджре – переселении из Мекки в Медину]. А если они откажутся, то хватайте их [вероотступников] и убивайте, где бы вы их ни нашли. И не берите их себе в друзья и помощники. 
90.    Исключение составляют только те, кто обратился за защитой к племени, с которым у вас договор, или кто пришел в растерянности [не зная, что им выбрать] – сражаться [объединившись с неверующими] против вас или [объединившись с вами] против своего народа. Если бы Аллах пожелал, то подчинил бы вас им [укрепил бы их сердца], и они сразились бы с вами. А раз они отошли от вас, не начав сражения и предложив вам мир, то Аллах не разрешает вам воевать с ними. 
91.    Вы увидите, как другие хотят обезопасить себя от вас и от своего народа. Каждый раз, когда их возвращают в смуту [призывая вернуться в язычество], они погружаются в нее [еще сильнее, чем прежде]. Если они не отойдут от вас, не предложат вам мир и не уберут [от вас] свои руки, то хватайте их и убивайте, где бы вы их ни нашли. Мы дали вам для этого ясный довод против них.
92.    И не имеет права верующий убивать [другого] верующего, если это не по ошибке. Убивший же верующего по ошибке пусть освободит верующего раба и передаст семье убитого дия [выкуп], если только они не откажутся от него [простив убийцу]. Если [убитый] верующий был из враждующего с вами племени, то [все равно следует] освободить верующего раба. А если убитый был из племени, с которым у вас [мирный] договор, то [отдайте] его [убитого] семье дия [выкуп] и освободите верующего раба. А кто не сможет [освободить раба], тот пусть постится два месяца подряд в качестве покаяния перед Аллахом. И Аллах – Знающий, Мудрый. 
93.    А кто убьет верующего умышленно, тому возмездие – Ад, в котором он останется навечно. Аллах гневается на него, проклинает его и приготовит ему великое наказание. 
94.    О верующие! Когда вы вступаете на путь Аллаха [чтобы сражаться с врагами], выясните [кто перед вами] и не говорите тому, кто приветствует вас салямом: «Ты – неверующий», – ради благ земной жизни. И у Аллаха – трофеи в изобилии. Такими вы были раньше, затем Аллах оказал вам милость [дав вам веру]. Так что выясняйте [прежде чем убивать того, кто перед вами]. Поистине, Аллах сведущ обо всем, что вы делаете. 
95.    Не равны верующие, которые остаются дома, не подвергаясь опасности, и воины на пути Аллаха [рискующие] имуществом и жизнью. Аллах возвысил воинов [рискующих] имуществом и жизнью, над остающимися дома. Каждой [из двух групп] Аллах обещал награду [в виде Рая – за их веру]. Но воинов Аллах возвысил над остающимися дома великой наградой. 
96.    [И эта награда –] Степени от Него, прощение и милость. И Аллах – Прощающий, Милующий [верующих]. 
97.    Поистине, тех, кого ангелы упокоят навредившими самим себе [своим неверием], они спросят: «Кем вы были [в земной жизни]?» Те ответят: «Мы были слабы на земле [и не могли открыто заявить о своей вере и переселиться в земли мусульман]». [Их] Спросят: «Разве земля Аллаха не была [достаточно] просторной, чтобы вы могли переселиться [и найти себе подходящее место] на ней?» И обителью им станет Ад. Как же плохо это место! 
98.    Исключение составляют лишь [действительно] слабые – будь то мужчины, женщины или дети, которые не могут найти способа [переселиться] и не могут найти [для этого] пути. 
99.    Вот таких Аллах может простить, ведь Аллах – Стирающий грехи, Прощающий. 
100.    А кто переселяется ради Аллаха, тот найдет на земле много пристанищ и изобилие. А кто покидает дом, переселяясь ради Аллаха и Его Посланника, а затем смерть настигает его, то награда его возложена на Аллаха, ведь Аллах – Прощающий, Милующий.
101.    Когда вы путешествуете по земле, то нет на вас греха, если вы сократите некоторые намазы [а именно четырехракаатные – до двух ракаатов], опасаясь вреда со стороны неверующих. Поистине, неверующие – ваши явные враги. 
102.    А когда ты [о Мухаммад] среди них и руководишь их намазом, то [раздели их на две группы и] пусть часть из них встанет вместе с тобой [на намаз], и пусть они [из предосторожности] возьмут свое оружие. А когда они [молящиеся из первой группы] совершат [второй] земной поклон, [то] пусть они встанут сзади вас [лицом к врагу]. Затем пусть придет вторая группа, которая еще не молилась, и пусть они совершают намаз вместе с тобой, будут осторожны и возьмут свое оружие. Неве­рующие желали бы, чтобы вы позабыли про свое оружие и снаряжение, и они смогли напасть на вас [и покончить с вами] одним ударом. И на вас не будет греха, если вы отложите свое оружие, когда испытываете неудобство из-за дождя или болезни. Но будьте осторожны [и принимайте необходимые меры предосторожности]! Поистине, Аллах приготовил неверующим унизительное наказание. 
103.    А закончив намаз, поминайте Аллаха стоя, сидя или [лежа] на боку. И когда вы окажетесь в безопасности, то совершайте намаз [полноценно]. Поистине, намаз предписан верующим в определенное время. 
104.    И не проявляйте слабости в поисках [и преследовании] неприятельского войска. Если вы страдаете [от ран и трудностей], то они тоже страдают, как и вы. Но вы надеетесь [получить] от Аллаха то, на что они не надеются [награду в вечной жизни]. И Аллах – Знающий, Мудрый. 
105.    Поистине, Мы ниспослали тебе Книгу с истиной, чтобы ты судил людей так, как показал тебе Аллах. Поэтому не будь на стороне изменников [и не оправдывай их]. 
106.    И проси прощения у ­Аллаха. Поистине, Аллах – Прощающий, Милующий [тех, кто кается]. 
107.    Не препирайся [заступаясь] за тех, кто предает самих себя [совершая грехи и стремясь тем самым в Ад]. Поистине, Аллах не любит изменников, грешников. 
108.    Они скрывают от людей [свои истинные помыслы], но не скрывают [их] от Аллаха [не стыдясь Его, хотя Он более других достоин того, чтобы Его стыдились и боялись]. А ведь Он – с ними [Своим Знанием], когда они по ночам говорят то, чем Он не доволен [возводя клевету на невиновного, принося ложные клятвы или лжесвидетельствуя]. И Аллах объемлет [Знанием] все, что они делают. 
109.    Вот вы [грешники] – те, кто препирается [заступаясь] за них в этом мире. Но кто будет препираться за них перед Аллахом в Судный день? Кто станет их покровителем [способным избавить их от наказания]? 
110.    И кто причинит зло [другому] или обойдется несправедливо с самим собой [совершив грех], а затем попросит у Аллаха прощения, – тот найдет Аллаха Прощающим, Милующим. 
111.    И приобретающий грех вредит только самому себе [ответственность за него не возложат ни на кого другого]. И Аллах – Знающий, Мудрый. 
112.    А кто [ненамеренно] совершил ошибку или грех, а затем обвинил в этом невиновного, – тот взвалил на себя бремя клеветы и очевидного греха. 
113.    Если бы не щедрость и милость Аллаха к тебе [если бы тебе через Откровение не сообщалось о том, кто виноват, а кто нет], то, несомненно, одна часть из них попыталась бы сбить тебя с истинного пути [заставив ошибиться при вынесении решения]. Но они сбивают с пути только самих себя [поскольку тяжкие последствия этого вернутся к ним] и ничем не навредят тебе. Аллах ниспослал тебе Книгу и мудрость. Он обучил тебя [посредством Откровения] тому, чего ты не знал [прежде]. Милость Аллаха к тебе огромна! 
114.    Нет блага в большинстве их тайных разговоров, если только они не призывают раздавать милостыню, совершать добрые дела или примирять людей. Кто делает это, стремясь к довольству Аллаха [а не напоказ или ради других земных целей], тому Мы дадим огромную награду. 
115.    А кто выступит против Посланника после того, как для него прояснилась истина, и кто не последует путем верующих [с точки зрения вероубеждений или действий], – тех Мы направим туда, куда он сам обратился [оставив его на пути заблуждения], и [в вечном мире] сожжем в Аду. И плох же такой итог! 
116.    Поистине, Аллах не прощает, когда к Нему приравнивают [кого-то, поклоняясь кому-то, кроме Него], но прощает то, что меньше этого [по тяжести греха], кому пожелает. Кто же приравнивает [кого-либо] к Аллаху, тот – в глубоком заблуждении. 
117.    Они [язычники] взывают вместо Него к женщинам [идолам, имеющим женские имена]. Но [на самом деле] они обращаются лишь к непокорному шайтану [и поклоняются ему, ведь мысль о поклонении идолам им внушает шайтан]. 
118.    Аллах проклял его. А тот сказал: «Я непременно заберу определенную часть Твоих рабов. 
119.    И я обязательно введу их в заблуждение и внушу им [пустые] мечты [о долгой жизни, за которой не последует воздаяния]. И я прикажу им обрезать уши у скотины [перед жертвоприношением во имя идолов]. И я прикажу им изменять творения Аллаха». И кто взял шайтана в друзья [и покровители] вместо Аллаха, тот, очевидно, сильно проиграл [такой человек променял Рай на место в Аду]. 
120.    Он [шайтан] дает им [несбыточные] обещания и тешит [ложными] надеждами. Но шайтан не обещает им ничего, кроме обмана [показывая вредное полезным]. 
121.    Их [тех, кто последовал за шайтаном] пристанищем станет Ад. И они не найдут пути спасения из него. 
122.    А верующих, совершавших праведные поступки, Мы введем в сады [Рая], под которыми текут реки. Они останутся там навсегда, навечно. Обещание Аллаха [которое Он дал Своим рабам] – истина. А кто правдивее в словах, чем Аллах?! 
123.    Этого [вознаграждения, обещанного Аллахом] не достичь вашими [о язычники] мечтами [о спасении через заступничество идолов] или мечтами людей Писания [иудеев и христиан, говорящих: «Мы друзья Аллаха и Его любимцы! Огонь Ада коснется нас лишь на считанные дни»]. Кто совершает зло, тому воздастся за него. И он не найдет себе помимо Аллаха [другого] покровителя и помощника. 
124.    А мужчины и женщины, которые совершают некоторые из праведных поступков, будучи верующими, войдут в Рай и не будут обижены даже на размер бороздки на косточке финика [их вознаграждение не будет уменьшено]. 
125.    И чья вера может быть лучше веры того, кто подчинился Аллаху, творя добро, и последовал религии Ибрахима, ханифа [который придерживался истинного единобожия]? А ведь Аллах избрал Ибрахима Своим другом [любимым и приближенным рабом]. 
126.    И Аллаху принадлежит все, что на небесах, и все, что на земле. Аллах охватывает [Своим Знанием и Могуществом] все [творения]. 
127.    Они спрашивают тебя [о Мухаммад] о женщинах. Скажи [им]: «Аллах Сам даст ответ вам о них. То, что читается вам в Книге [Куръане] о девушках-сиротах, которым [ущемляя их права] вы не даете установленное для них [махр или долю наследства], желая жениться на них, и по поводу слабых детей [сирот], и о том, что вы должны относиться к сиротам справедливо – [все это и есть решение Аллаха относительно них]. Какое бы добро вы ни сделали, Аллах знает о нем [и вознаградит вас]». 
128.    И если женщина опасается несправедливости со стороны мужа [нарушения своих прав] или отчуждения [с его стороны], то на них обоих [супругах] не будет греха, если они придут к соглашению [помирятся и найдут компромисс], ведь [добровольное] соглашение – лучше [чем развод или совместная жизнь в ссорах]. Хотя людям свойственна скупость [всем трудно отказаться от своих прав], но если вы будете добродетельны и будете бояться [Всевышнего], то ведь Аллах знает обо всем, что вы делаете [и воздаст вам за ваши поступки].
129.    И вы не сможете относиться к женщинам [женам] одинаково справедливо [то есть, любить их одинаково], даже если очень постараетесь. Поэтому [делайте все, что в ваших силах и] не склоняйтесь лишь к одной [которую любите], оставляя другую [жену] в подвешенном состоянии [так, чтобы, имея мужа, она чувствовала себя незамужней]. Но если вы придете к соглашению и будете богобоязненны, то ведь Аллах – Прощающий, Милующий [и не наказывает рабов за чувства, над которыми они не властны]. 
130.    Если они [супруги] все же расстанутся, то Аллах обогатит каждого из них [так, что они не будут нуждаться друг в друге] из Своего богатства. И Аллах –Всеохватывающий, Знающий. 
131.    И Аллаху принадлежит все, что на небесах, и все, что на земле. И Мы завещали тем, кому была дана Книга до вас, а также вам, чтобы вы боялись [лишь] Аллаха. А если вы не уверуете, то [все равно не сможете причинить Единственному Властелину никакого вреда, так как] Аллаху принадлежит все, что на небесах, и все, что на земле. Аллах – Тот, Кто ни в ком и ни в чем не нуждается, Хвалимый. 
132.    И Аллаху принадлежит все, что на небесах, и все, что на земле. И Аллаха достаточно как Покровителя! 
133.    Если Он пожелает, о люди, то уведет [уничтожит] вас и приведет [создаст] других. Ведь Аллах способен на это! 
134.    Кто желает награды в этом мире [и выходит на войну ради трофеев], [тот пусть знает, что] ведь у Аллаха – награда [и воздаяние] как в земном мире, так и в мире вечном. И Аллах – Слышащий, Видящий. 
135.    О верующие! Строго придерживайтесь [истины и] справедливости, свидетельствуя перед Аллахом, даже если это будет [свидетельство] против вас же самих, или против родителей, или против родственников. Будь он [тот, о ком вы свидетельствуете] богатым или бедным – Аллах позаботится о них обоих. Поэтому не следуйте своим прихотям, отступая от справедливости. Если же вы исказите [правду] или откажетесь [свидетельствовать], то [помните] что, поистине, Аллах – Сведущий обо всем, что вы делаете [и Он воздаст вам за это]. 
136.    О верующие! [Твердо] Уверуйте в Аллаха, Его Посланника и Книгу, что Он ниспослал Своему Посланнику, и в Книги, что Он ниспосылал прежде. А кто не верит в Аллаха, Его ангелов, Его Книги, Его посланников и в Судный день, тот, поистине, впал в глубокое заблуждение. 
137.    Поистине, тех, кто [ранее] уверовал, а затем стал неверующим, а после снова уверовал, после чего опять стал неверующим, а затем увеличил свое неверие – их Аллах не простит и не поведет истинным путем. 
138.    Обрадуй [о Мухаммад] лицемеров вестью о мучительном наказании. 
139.    [Лицемерам] Которые берут в [близкие] друзья неверующих вместо верующих. Неужели они ищут у них достоинство [хотя у неверующих нет этого и быть не может]?! Поистине, все достоинство – у Аллаха! 
140.    Он [Всевышний Аллах] уже ниспослал вам в [этой] Книге, чтобы вы, услышав, как они отвергают аяты ­Аллаха и насмехаются над ними, не сидели вместе с ними, пока они [оставив отрицание и насмешки] не перейдут к другому разговору. [Так как] Иначе [если, имея возможность опровергнуть их слова или покинуть собрание, вы не сделаете этого, то] вы уподобитесь им. Поистине, Аллах соберет всех лицемеров и неверующих вместе в Аду. 
141.    [Лицемеры – те] Которые ждут [и смотрят], что случится с вами [одержите вы победу или проиграете]. Если Аллах дает вам [о верующие] победу, они [чтобы получить долю трофеев] говорят: «Разве мы не были с вами?» А если удача достается неверующим, они [лицемеры] говорят [им]: «Разве мы имели возможность победить вас [но не сделали это]?! Разве мы не защитили вас от верующих?!» И Аллах рассудит вас [о люди] в Судный день. И Аллах никогда не даст неверующим [окончательную] победу над верующими! 
142.    Поистине, лицемеры пытаются обмануть Аллаха, но Он сделает так, что это они окажутся обманутыми. И, вставая на намаз, они делают это лениво и напоказ людям. И они поминают Аллаха совсем немного.
143.    Они мечутся между этим [верой и неверием]. И они [не относятся] ни к этим [к верующим], ни к этим [язычникам]. И тому, кого Аллах собьет с пути, ты не найдешь дороги [к истине]. 
144.    О верующие! Не берите неверующих себе в [близкие] друзья вместо верующих [это свойство лицемеров, так что не уподобляйтесь им]. Неужели вы хотите предоставить Аллаху явный довод против вас же самих?! 
145.    Поистине, лицемеры окажутся на самом дне Ада, и ты не найдешь им помощника [который смог бы защитить их от огня Ада]! 
146.    За исключением тех, кто [до смерти] раскаялся и исправился, кто крепко держится за [религию] Аллаха и сделал искренней свою религию [и поклонение только] ради ­Аллаха. Они будут вместе с верующими. И Аллах дарует верующим огромную награду. 
147.    Зачем Аллаху наказывать вас, если вы проявите благодарность и уверуете? И Аллах – Благодарный, Знающий. 
148.    Аллах не любит, когда говорят дурное вслух, кроме того, с кем поступили несправедливо. И Аллах – Слышащий, Знающий. 
149.    А хорошее вы можете делать открыто и тайно, или прощать дурное, ведь Аллах – Стирающий грехи, Всемогущий. 
150.    Те, кто не верит в Аллаха и Его посланников, поистине, хотят отделить веру в Аллаха [от веры] в Его посланников. И они говорят: «Мы верим в одних [пророков] и не верим в других», – и желают найти путь [соединить] их [куфр и иман]. 
151.    Они [такие люди] на самом деле неверующие. Мы приготовили для неверующих унизительное наказание.
152.    А тех, кто уверовал в Аллаха и Его посланников, не делая различий между ними [принимая одних и отвергая других], Он вознаградит по заслугам. И Аллах – Прощающий, Милующий. 
153.    Люди Писания просят тебя, чтобы ты низвел им Книгу с неба. А Мусу они просили о большем – они сказали: «Покажи нам Аллаха явно». И поразила их молния за их несправедливость. Потом они взяли [в качестве объекта поклонения] тельца уже после того, как им было дано доказательство [единственности и могущества Аллаха], но Мы простили [их] за это и даровали Мусе очевидную власть [над ними]. 
154.    И Мы подняли над ними гору за договор с ними [который они нарушили]. И Мы сказали им: «Войдите в ворота [Иерусалима], в земном поклоне». Мы также велели им: «Не нарушайте запрет субботы [не ловите рыбу в этот день]!» И Мы взяли с них твердое обещание [о том, что они будут соблюдать эти предписания]. 
155.    [Мы прокляли их] За то, что они нарушили обещание, за то, что не верили в знамения Аллаха, убивали пророков не по праву и говорили: «Наши сердца покрыты завесой [и глухи для наставлений]». Нет! Это Аллах запечатал их сердца за их неверие. И они не уверуют, кроме немногих. 
156.    [Мы прокляли их] За их неверие [в Ису], и за то, что они возвели на Марьям великую клевету. 
157.    И [Мы прокляли их] за то, что они сказали: «Поистине, мы убили Помазанника Ису, сына Марьям, и посланника Аллаха». Но они не убили его и не распяли, им это просто показалось. Поистине, те [иудеи и христиане], кто спорит об этом [об убийстве Исы], пребывают в сомнении. Они ничего не знают об этом [точно], а только следуют предположениям [и домыслам]. А они [хотя и говорят, что убили, но] на самом деле не убивали его. 
158.    На самом деле Аллах вознес его [живым] на возвышенное Им место. Ведь Аллах – Достойный, Мудрый. 
159.    И каждый из людей Писания [незадолго до конца света] поверит в него до его [настоящей земной] смерти. А в Судный день он будет свидетелем против [тех из] них [которые отвергли его, когда он явился в этот мир в качестве посланника]. 
160.    И за несправедливость иудеев Мы запретили им блага, которые прежде были дозволены им, – а также за то, что [они] много [людей] сбили с пути Аллаха [отдалив от Его религии]. 
161.    И за то, что они брали риба [запретные проценты], что было запрещено им, и незаконно [путем взяток и др.] проедали имущество людей. И для неверующих из них Мы приготовили болезненное наказание [в вечном мире]. 
162.    Однако тем из них, кто обладает глубокими знаниями и верит в то, что ниспослано тебе [о Мухаммад] и [в то] что ниспослано до тебя [предыдущим пророкам], кто [полноценно] совершает намаз, кто выплачивает закят и верит в Аллаха и в Судный День, – им Мы дадим огромную награду. 
163.    Поистине, Мы внушили тебе Откровение так же, как внушали [до тебя] Нуху и пророкам после него. И Мы внушили откровение Ибрахиму, Исмаилю, Исхаку, Якубу и его потомкам [двенадцати коленам], Исе, Айюбу, Юнусу, Харуну, Сулейману. А Дауду Мы даровали Забур. 
164.    [Мы ниспосылали Откровения] И [другим] посланникам, о которых Мы уже рассказали тебе прежде [до ниспослания этой суры], и посланникам, о которых Мы тебе не рассказывали. И Аллах [без посредников] говорил с Мусой. 
165.    Посланникам, которые [были наделены Откровением и] несли благую весть [о Рае для верующих] и предупреждали [о наказании], чтобы у людей не было никакого довода против Аллаха после [прихода] посланников. И Аллах – Достойный, Мудрый. 
166.    Однако Аллах свидетельствует [что ты, Мухаммад, – Его Посланник] тем, что Он ниспослал тебе [Куръаном]. Он ниспослал это по Своему знанию. И Ангелы также свидетельствуют [об этом]. И достаточно же Аллаха как Свидетеля! 
167.    Поистине, неверующие [отвергнув Мухаммада], сбивавшие других с пути Аллаха, сбились, свернув далеко [с истинного пути]. 
168.    Поистине, неверующих, творивших зло [по отношению к Мухаммаду [да благословит его Аллах и да приветствует], отвергнув его пророчество, и ко всем людям, мешая им уверовать в него], Аллах не простит и не поведет их никаким иным путем, 
169.    кроме пути в Ад, где они останутся навсегда, навечно. И это для Аллаха легко. 
170.    О люди! Без сомнения, пришел к вам Посланник с истиной от вашего Господа. Уверуйте для вашего же блага. А если вы не уверуете, то [не нанесете Аллаху никакого вреда] ведь Аллаху принадлежит все, что на небесах и на земле. И Аллах – Знающий, Мудрый.
171.    О люди Писания [иудеи и христиане]! Не преступайте границ в вашей религии [не принимая Ису [мир ему], или, наоборот, обожествляя его] и говорите об Аллахе только правду. Поистине, Помазанник Иса, сын Марьям, – посланник Аллаха [а не Его сын], Его слово, помещенное в Марьям, и дух от Него. Веруйте же в Аллаха и Его посланников, и не говорите: «Их трое!» Оставьте это [учение о троице], ведь так лучше для вас. Поистине, Аллах – Единственный Бог. Он пречист от того, чтобы у Него был сын. Ему принадлежит все, что на небесах, и все, что на земле [все творения, включая Ису [мир ему], – рабы Аллаха]. И достаточно Аллаха как покровителя! 
172.    Не сочтут ни Помазанник [Иса], ни приближенные [к Господу] ангелы унизительным для себя быть рабами Аллаха. И кто посчитает для себя унизительным поклоняться Ему и проявит высокомерие, [тот будет наказан за это] ведь Он непременно соберет у Себя всех вместе. 
173.    А верующим, совершавшим хорошие поступки, Он даст сполна их награду и даже [многократно] приумножит [ее] по Своей щедрости. Тех же, кто считал унизительным для себя поклоняться Ему [­Аллаху] и проявлял высокомерие, Он подвергнет болезненному наказанию, и они не найдут себе, кроме Аллаха, ни покровителя, ни помощника. 
174.    О люди! К вам же пришло доказательство от вашего Господа [Пророк, явивший вам неповторимые чудеса], и Мы ниспослали вам [Куръан как] ясный свет [раскрывающий верные религиозные предписания]. 
175.    А поверивших в Аллаха и [крепко] ухватившихся за него [за Куръан] Он введет в Свою милость и щедрость, и направит к Себе прямым путем. 
176.    Они спрашивают тебя 
[о Мухаммад, о наследстве того, кто умер и не оставил после себя родителей или детей]. Скажи: «Аллах даст вам ответ относительно наследования того, у кого не осталось ни предков, ни потомков». Если умрет мужчина, у которого нет ребенка, но есть сестра [родная или сводная], то ей [сестре] принадлежит половина того [наследства], что он оставил. [Если произойдет противоположное этому, и умрет сестра, а брат останется в живых, то] Он также наследует после нее, если у нее [сестры] нет ребенка [или родителей]. Если их [сестер] две [или больше], то им две трети того, что он [их брат] оставил [вне зависимости от их возраста]. А если они братья и сестры, то мужскому полу – доля, равная доле двух женщин. Аллах объясняет вам это [истинные установления], чтобы вы не сбились [с верного пути в этих вопросах]. И Аллах знает обо всем. 

4. Ән-Ниса (Хатыннар) сүрәсе – Мәдинә чоры, 176 аять

Рәхимле һәм шәфкатьле Аллаһ исеме белән!

89.    Алар [мөртәтләр], үзләре кяфер булган кебек, сез дә кяфер булсагыз һәм барыгыз да тигез булсагыз иде, дип телиләр. Алар [иман китергәнче һәм шуны исбат итеп] Аллаһ юлында һиҗрәт кылганчыга кадәр, алардан дуслар алмагыз. Әгәр [иман итүләрен белдерүдән] йөз чөерсәләр, очраткан бер җирдә аларны тотыгыз һәм үтерегез. Алар арасыннан үзегезгә бер дус та, ярдәмче дә алмагыз.
90.    Мәгәр сезнең белән килешүдә булган бер кавемгә кушылган яки [кяферләр җәмәгате белән бергә] сезгә каршы сугышудан, яки [сезнең белән берләшеп] үз халкына каршы сугышудан [күкрәкләре кысылып] борчылып, сезгә килгәннәрдән тыш. [Менә болар тотып үтерү хөкеменнән азат ителгән]. Аллаһ [сезгә каршы сугышудан тыелган кешеләрнең күңелләрендәге курку һәм тарлык хисләрен юк итеп, аларга кыюлык бирергә] теләсә, аларны сездән өстен итәр иде, һәм алар, әлбәттә, сезнең белән сугышырлар иде. Әгәр алар [башыгызга бәла булмыйча] сездән чигенеп, сезгә каршы сугышмасалар һәм сезнең белән солых төзесәләр, Аллаһ аларга каршы [сугышыр өчен] сезгә юл ачмый.
91.    Сездән [хәвеф-хәтәр килүдән куркып] иминлектә [тынычлыкта] булырга, үз кавемнәреннән дә иминлектә [тынычлыкта] булырга теләгән бүтәннәрне дә табарсыз. Аларны [көферлеккә кайту һәм мөселманнарга каршы сугышу кебек] фетнәгә чакырган саен, алар аның эченә [баштанаяк] баталар. Әгәр алар сездән чигенмәсәләр, сезгә солых тәкъдим итмәсәләр һәм [сугыштан] кулларын тыймасалар, очраткан бер җирдә аларны тотыгыз һәм үтерегез. Без сезгә аларга каршы бик ачык бер дәлил бирдек.
92.    Бер генә мөэмин дә, ялгышлык белән генә булмаса, башка бер мөэминне үтерә алмый [һәм үтерергә тиеш тә түгел, чөнки мөэминнең камил иманы аны кеше үтерү кебек олуг гөнаһлардан саклый]. Кем дә кем ялгышлык белән бер мөэминне үтерсә, [аның җәзасы] иманлы бер кол азат итү һәм [үтерелгән кешенең] гаиләсенә тапшырыла торган дият, әгәр алар [бу дияттән баш тартып] гафу итмәсәләр генә. Әгәр ул [ялгышлык белән үтерелгән] иманлы кеше сезгә дошман [булган кяфер] бер кавемнән [булганын исәпләп, кяфер дип үтерелгән] икән, [мондый очракта үтерүчегә җәза] иманлы бер кол азат итү. Әмма әгәр ул [үтерелгән кеше] сезнең белән килешүләре булган [зимми] бер халыктан икән, [ул вакытта үтерүченең җәзасы үтерелгәннең] гаиләсенә тапшырыла торган дият һәм иманлы бер кол азат итү. Кем дә кем [азат итәргә бер кол] тапмаса, Аллаһ хозурында бер тәүбә буларак [ул үтәргә тиешле кәффарәт] тоташ ике ай ураза. Аллаһ – [һәрнәрсәне] Белүче, Хикмәт иясе.
93.    Кем дә кем [иманлы булганы өчен, яки үтерелүен хәләл күреп] максатлы рәвештә бер мөэминне үтерсә, аның җәзасы – эчендә мәңге калачак җәһәннәм. Аллаһ аңа ачуланды, аны ләгънәт итте һәм аңа бик зур газап әзерләде.
94.    И, иман китерүчеләр! Аллаһ юлында [кяферләргә каршы җиһад кылу өчен] сәфәргә чыккан чагыгызда [кабаланмыйча] эшнең асылын тикшерегез һәм сезгә [Ислам сәламе белән] сәлам биргән кешегә: «Син мөэмин түгел», – димәгез [һәм аны үтермәгез]. Сез дөнья тормышы малына ирешергә тырышкан чакта [кешенең әйткән иман кәлимәсе белән канәгатьләнмичә, аны үтереп ганимәт малын алырга теләгән чакта], Аллаһ хозурында бик күп ганимәтләр [һәм мәңгелек нигъмәтләр] бар. [И, мөселманнар!] Сез дә элек шундый идегез, [Исламга кергән чагыгызда шаһадәт кәлимәсен генә китереп, каннарыгызны һәм малларыгызны саклый идегез, ул вакытта сезнең дә күңелләрегездәгесе телләрегездә булу-булмавы билгеле түгел иде] әмма Аллаһ сезгә [чын мөселман буларак танылу нигъмәтен биреп] рәхимле булды. Шулай булгач, [берәр мөэминне үтерү куркынычы туган вакытта ашыкмагыз һәм] тикшерегез. Һичшиксез, Аллаһ сезнең ни кылганнарыгыздан [бик яхшы] Хәбәрдар.
95.    Мөэминнәрдән, [хасталык, сукырлык, аксаклык һәм паралич сугу кебек] авырлык чикмәгән кешеләрдән тыш, [җиһадтан] калучылар белән Аллаһ юлында маллары һәм җаннары белән җиһад кылучылар тиң түгел. Аллаһ маллары һәм җаннары белән җиһад кылучыларны утырып калучылардан бер дәрәҗә өстен кылды. Аллаһ [сәхабәләрнең] барысына да иң яхшыны [җәннәтне] вәгъдә итте. Әмма Аллаһ мөҗаһидләрне утырып калучылардан зур бер әҗер белән өстен кылды.
96.    [Аллаһы Тәгалә аларга] Үзеннән өстен дәрәҗәләр, мәгъфирәт һәм рәхмәт буларак [бу вәгъдәне бирде]. Һичшиксез, Аллаһ – [гөнаһларны күпләп] Гафу итүче, Рәхимле.
97.    [Имансызларга ияреп, һиҗрәттән баш тарткан] Кешеләрнең җаннарын фәрештәләр үз-үзләренә золым итүчеләр хәлендә алыр һәм: «Сез [динегез белән бәйле гамәлләрне үтәү мәсьәләсендә] нинди хәлдә идегез?» – диярләр. Алар: «Без туфракта гаҗиз булдык [шуңа күрә динебезне ачыктан-ачык белдерергә һәм Мәккәдән һиҗрәт кылырга мөмкинлек таба алмадык]», – диярләр. [Фәрештәләр аларның ялганнарын күрсәтер өчен:] «[Исламча яшәргә мөмкинлек булмаган җирне калдырып, динегезне тыныч тота алырлык якка] Һиҗрәт кылса идегез, Аллаһның җире киң түгел идемени?» – диярләр. Аларның сыеначак урыннары – җәһәннәм. Барачак урын буларак ул никадәр дә яман!
98.    Ләкин ирләрдән, хатыннардан һәм балалардан гаҗиз калган кешеләргә бу кагылмый, алар [яшәгән җирләреннән китү мәсьәләсендә] бер әмәлен күрә һәм [мондый хәлдән] чыгу юлын таба алмыйлар.
99.    Аллаһ аларны, бәлки, гафу итәр. Аллаһ бит – Кичерүче, [гөнаһларны күпләп] Гафу итүче.
100.    Кем дә кем Аллаһ юлында һиҗрәт кылса, җирдә сыену урыны һәм [ризык табу, динен тоту, күңел тынычлыгы мәсьәләсендә] иркенлек табар. Кем дә кем, Аллаһка һәм Аның расүленә [алар әмер иткән җиргә] һиҗрәт итәр өчен, өеннән чыкканнан соң, [барасы җиргә барып җитә алмыйча] аңа үлем килсә, аның әҗерен бирү Аллаһка төшә. Һичшиксез, Аллаһ – [гөнаһларны күпләп] Гафу итүче, Рәхимле.
101.    Җирдә сәфәргә чыккан чагыгызда кяферләрнең сезгә ташлануларыннан курыксагыз, [дүрт рәкәгатьле фарыз] намазны кыскартуыгызда сезгә гөнаһ юк. Һичшиксез, кяферләр – сезгә ап-ачык дошманнар.
102.    [Расүлем!] Син дә араларында булып, аларга намаз укыткан вакытта, аларның [ике төркемгә аерылганнан соң] бер төркеме синең белән бергә [намазга] бассын һәм [саклык чарасы буларак, намазда комачауламаслык итеп] коралларын [яннарына] алсыннар. Болар [рәкәгать азагында икенче мәртәбә] сәҗдә кылгач, [дошманның каршысында торыр өчен] сезнең артта булсыннар. Әле [намазларын] укымаган икенче төркем исә килеп, синең белән бергә укысыннар һәм игътибарлы булсыннар, [кылыч кебек] коралларын [яннарына] алсыннар. Ул кяферләр коралларыгыз белән әйберләрегездән гафил булуыгызны, һәм шул вакытта, көтмәгәндә, сезгә басым ясауны теләрләр иде. Әгәр сезгә яңгыр аркасында уңайсызлык туса яки хаста булсагыз, коралларыгызны [яныгызга алмыйча] калдыруда сезгә гөнаһ юк. Ләкин игътибарлы булыгыз! Һичшиксез, Аллаһ кяферләргә мәсхәрәле газап әзерләде.
103.    Намазны укып бетергәч, басып, утырып яки янтыкка яткан килеш [һәр очракта] Аллаһны зикер итегез. Тынычлангач исә, намазны [әмер ителгән шәкелдә] кылыгыз. Һичшиксез, намаз кешеләргә вакыты билгеләнеп фарыз кылынган.
104.    [Дошманнарыгыз булган] Ул кавемне эзәрлекләүдә йомшаклык күрсәтмәгез. Әгәр сез [яраланып һәм имгәнеп] җәфа чигәсез икән, сез җәфа чиккән кебек, алар да җәфа чигә. Сез исә Аллаһтан [динегезне бөтен диннәрдән дә өстен итүе һәм сезгә Ахирәттә саваплар бирүе кебек] алар өмет итмәгән нәрсәләргә өметләнәсез. [Алар бу җәфа чигүләргә түзгән чакта, нишләп сез сабыр итә алмыйсыз?] Аллаһ – [һәрнәрсәне] Белүче, Хикмәт иясе.
105.    Син кешеләр арасында Аллаһ сиңа күрсәткән [карар] белән хөкем итсен өчен, Без сиңа Китапны хак [һәм хикмәт] белән иңдердек. Шуңа син хыянәтчеләр өчен тартышучы булма.
106.    [Шаһитларның таныклыгына ышанып, гаепсез бер кешене гаепләгәнең өчен] Аллаһтан мәгъфирәт сора. Һичшиксез, Аллаһ – [гөнаһларны күпләп] Гафу итүче, Рәхимле.
107.    [Җәһәннәмгә кертә торган гөнаһ кылып] Үз-үзләренә хыянәт итүчеләр белән [аларны урлашу гаебеннән арындыру өчен] сүз көрәштермә. Һичшиксез, Аллаһ күп хыянәт итүчеләрне һәм гөнаһлыларны сөйми [һәм аларны җәзасыз калдырмый].
108.    Алар [зарарларыннан курыккан] кешеләрдән яшеренәләр, [үзеннән оялуга һәм куркуга иң лаек булган] Аллаһтан яшеренмиләр. Хәлбуки, алар төнлә белән [гаепсезгә яла ягу, ялган ант эчү һәм ялган шаһитлык итү кебек] Ул разый булмаган сүз әйткән чакларында, Ул бит алар белән бергә иде. Аллаһ алар кылганнарны гыйлеме [һәм кодрәте] белән чолгап алган.
109.    Менә сез [карак Үбәйрикъ уллары] дөнья тормышында алар өчен сүз көрәштерәсез. Ә Кыямәт көнендә алар өчен Аллаһ белән кем сүз көрәштерә алыр? Яки [Аллаһның газабыннан котылулары өчен] аларга кем Яклаучы була алыр?
110.    Кем дә кем [башка берәүгә карата] начарлык эшләп яки [үзе белән бәйле бер-бер гөнаһ кылып] үз-үзенә золым итеп, соңыннан Аллаһтан ярлыкау сораса, Аллаһны [гөнаһларны] Гафу итүче, [тәүбә итүчеләргә карата бик] Рәхимле дип табар.
111.    Кем дә кем бер гөнаһ кылса, ул аны үз-үзенә каршы гына кылган булыр [чөнки аның авыр нәтиҗәсе башка беркемгә дә йөкләнмәячәк]. Аллаһ исә – [һәрнәрсәне] Белүче, Хикмәт иясе.
112.    Кем дә кем [белми торып] бер хата яки [белә торып] бер гөнаһ кылып, соңыннан аны бер гаепсез кешегә сылтаса, ул үзенә яла һәм ап-ачык гөнаһ йөкләгән булыр.
113.    Аллаһның сиңа фазылы һәм рәхмәте булмаса иде, алардан бер җәмәгать сине [гадел хөкемнән] ялгышлыкка төшерергә карар биргән иде. Хәлбуки, [бу эшнең авыр нәтиҗәсе үзләренә төшәчәге өчен] алар үзләреннән кала беркемне дә юлдан яздырмаслар һәм [моннан соң да] сиңа берни белән дә зарар китерә алмаслар. Чөнки Аллаһ сиңа Китап вә хикмәт иңдерде, сиңа [төрле вәхи белән бүгенгә кадәр] син белмәгән [яшерен] нәрсәләрен өйрәтте. Аллаһның сиңа булган фазылы зур!
114.    Мәгәр садака [бирү] яки [бурычка бирү һәм кыен хәлдә калган берәүгә ярдәм кулы сузу кебек] игелек яки [үпкәләшкән] кешеләрне татулаштыруны әмер итүдән тыш, аларның яшерен сөйләшүләренең күбесендә бернинди хәер юк. Кем дә кем моны [күрсәтү яки җитәкче булу нияте белән түгел, фәкать] Аллаһның ризалыгына омтылып эшләсә, Без аңа [күз алдына да китереп булмаган] бик зур әҗер бирәчәкбез.
115.    Кем дә кем, туры юл аңа ап-ачык белдерелгәннән соң, Расүлгә (салләллаһу галәйһи вә сәлләм) каршы килсә һәм мөэминнәрнеке булмаган юлдан китсә, Без аны үзе борылган [начар] нәрсәгә юнәлтәчәкбез [һәм сайлап алган ялгыш юлда берүзен калдырачакбыз], [Ахирәттә исә] аны җәһәннәмгә кертәчәкбез. Барасы урын буларак ул нинди яман!
116.    Һичшиксез, Аллаһ Үзенә иш кушылуын гафу итмәс. Моңардан башканы исә [нинди генә зур гөнаһ булмасын, тәүбә шарты үтәлгән очракта] Үзе теләгән кешегә гафу итәр. Кем дә кем Аллаһка [нәрсәне дә булса] иш кушса, ул [хактан] бик нык тайпылу белән адашты.
117.    Алар, [ширек кылучылар] Аны калдырып, хатын-кызларга [хатын-кыз исемен йөртә торган җансыз потларга] табыналар һәм [шул рәвешле] фәкать хәерләрдән мәхрүм калган шайтанга табыналар.
118.    Аллаһ аны ләгънәт итте. Ул исә [Аллаһның ләгънәтенә каршы килеп] әйтте: «Синең колларыңның билгеләнгән бер өлешен, һичшиксез, алачакмын.
119.    Һичшиксез, аларны [туры юлдан] адаштырачакмын; аларны [озак яшәү һәм терелеп газап күрмәү кебек нигезе булмаган буш хыялларга төреп] өметләндерәчәкмен; аларга әмер итәчәкмен дә, терлекләрнең колакларын тамгалаячаклар [һәм моны Аллаһ хәләл кылган хайваннарны үзләренә харам кылу һәм потларга багышлау билгесе итәчәкләр], әмер итәчәкмен дә алар Аллаһ бар иткәнне [бөтенләй яки өлешчә: колларны печтереп, тәнгә рәсем ясап һәм сакал кырып, Аллаһ бар иткән шәкелне] үзгәртәчәкләр». Кем дә кем Аллаһны калдырып, шайтанны үзенә дус итсә, ул бик ачык бер зарар күрде.
120.    Ул [шайтан] аларга [беркайчан үтәмәячәк нәрсәләргә] вәгъдәләр бирә, аларны [беркайчан да ирешә алмаслык] буш нәрсәләр белән өметләндерә. Әмма шайтан аларга [зарарлы әйберләрне файдалы күрсәтеп] адашудан башка берни вәгъдә итми.
121.    Аларның [шайтанга иярүчеләрнең] сыеначак урыннары – җәһәннәм. Алар аннан качып котылачак урын тапмаячаклар.
122.    [Ышанырга кирәк булган һәрнәрсәгә] Иман китерүчеләр һәм [моның белән генә канәгать булмыйча намаз, ураза, хаҗ, зәкят кебек] изге гамәлләр кылучылар – аларны [сарайлары һәм агачлары] асларыннан елгалар аккан җәннәтләргә кертәчәкбез. Аллаһның хак вәгъдәсенә күрә, Алар анда мәңге калачак. Аллаһтан да тугры сүзлерәк кем була ала?
123.    [И, мөшрикләр! Аллаһ вәгъдә иткән бу нигъмәтләргә] Сезнең [потларыгыз шәфәгате белән котылачагыгыз турында] хыялларыгыз белән дә, әһле китапның [«Без – Аллаһның уллары һәм дуслары, шуңа күрә ут безгә берничә көнгә генә тияр» кебек] хыяллары белән дә [ирешерлек] түгел. Кем дә кем [имансызлык кебек] явызлык кылса, шуның белән үк җәзага дучар ителәчәк тә, һәм ул үзенә Аллаһтан башка дус та, ярдәмче дә таба алмаячак.
124.    Ир яки хатын булсын, кем дә кем мөэмин буларак игелекле эшләрдән берникадәрен [булган Исламның фарызларын] эшләсә, алар да җәннәткә керәчәкләр һәм хөрмә төшендәге ярык кадәр дә рәнҗетелмәячәкләр.
125.    [Игелекләр кылып, яман эшләрдән ерак торган] Игелек иясе буларак үзен Аллаһка тапшырган һәм [ялган диннәрне ташлап, хакыйкатькә юнәлгән] хәниф Ибраһим [галәйһиссәлам] диненә ияргән кешедән дә дин ягыннан яхшырак кем була ала? Аллаһ Ибраһимны [галәйһиссәлам] Үзенең дусты итте.
126.    Күкләрдәге һәм җирдәге һәммә нәрсә [хакимлек һәм ия булу җәһәтеннән] – Аллаһныкы гына. Аллаһ һәрнәрсәне гыйлеме [һәм кодрәте] белән чолгап алган.
127.    [Расүлем!] Синнән хатын-кызлар [мирасы] хакында фәтва сорыйлар. Әйт: «Алар хакында сезгә Аллаһ фәтва бирә, һәм дә [гүзәллекләре, маллары өчен] аларны никахларга теләп, сез [мирастан] аларга [фарыз буларак] язылганны бирмәгән ятим хатыннар, көчсез [ятим] балалар һәм ятимнәргә карата гадел булуыгыз турында [бөек] Китапта укылганнар [бу мәсьәләдә сезгә ачыклык кертә]. [Бу телгә алынганнарга карата] Нинди генә яхшылык эшләсәгез дә, һичшиксез, Аллаһ – аны белүче».
128.    Әгәр бер хатын иренең ераклашуыннан яки [күрешеп сөйләшүне киметү, кимсетү яки кыйнау кебек гамәлләр белән үзеннән] йөз чөерүеннән курыкса, [мәһәренең яки ятакта очрашкан көннәренең берникадәреннән, я бөтенесеннән баш тартып, иренең дә моны кабул итеп] үзара бер килешү төзүләрендә икесе өчен дә һичбер гөнаһ юк. Килешү яхшырак. Саранлык җаннарга бик якын тора. Әмма [хатыннарыгыздан берсен сөймичә, икенчесен бик сөйсәгез дә, хатын хакларын үтәү өчен, сабыр итеп, аңа] игелекле һәм [тәэмин итмәүдән, тулысынча кире кагудан сакланып] тәкъвалык иясе булсагыз, һичшиксез, Аллаһ сезнең ни кылганнарыгыздан [бик яхшы] Хәбәрдар.
129.    Бик теләсәгез дә, [никахыгызда булган] хатыннар арасында гадел булырга берничек тә көчегездән килмәячәк. Шулай булгач, [хатыннарыгызның сөеклерәге ягына гына] бөтенләй авышу белән авышмагыз, ул аңлашылмаган [хәлдә ни ирле, ни ирсез] калмасын. Әгәр [хатыннарга карата ялгыш эшләп ташланган нәрсәләрегезне] җайга салсагыз һәм [киләчәктә дә аларга золым кылудан сакланып] тәкъвалык ияләре булсагыз, һичшиксез, Аллаһ – [гөнаһларны күпләп] Гафу итүче, Рәхимле.
130.    Әгәр [ир белән хатынның] һәр икесе [никахта яшәүне дәвам иттерә алмыйча] аерылсалар, Аллаһ Үз байлыгыннан [мул итеп биреп] һәрберен дә мохтаҗлыкта калдырмас. Аллаһ – чиксез Мәрхәмәт [һәм Белемнәр иясе], Хикмәт иясе.
131.    Күкләрдәге һәм җирдәге һәммә нәрсә – Аллаһныкы гына. Сездән алда китап бирелгәннәргә дә, сезгә дә: «Аллаһтан куркыгыз!» – дип әмер иткән идек. Әгәр инкяр итсәгез, [милекнең бердәнбер хуҗасына зарар китерә алмассыз, чөнки] күкләрдәге һәм җирдәге һәммә нәрсә – Аллаһныкы гына. Аллаһ [беркемнең дә ярдәменә мохтаҗ булмаучы] Бай, Мактауга лаек.
132.    Күкләрдәге һәм җирдәге һәммә нәрсә – Аллаһныкы гына [сезне, Үзе теләсә, мохтаҗ итеп калдырмаячак]. Яклаучы буларак Аллаһ җитә.
133.    И, кешеләр! Ул теләсә, сезне алып китәр дә, башкаларны китерер. Аллаһ моңа [теләгәнен юк итеп, теләгәнен яралтуда] Кодрәтле.
134.    Кем дә кем дөнья савабын теләсә [һәм шул максатта ганимәт өчен җиһад кылса, шуны яхшы белсен ки], дөньяның да, Ахирәтнең дә бөтен саваплары – Аллаһ хозурында. Аллаһ – [һәрнәрсәне] Ишетүче, [һәрнәрсәне] Күрүче.
135.    И, иман китерүчеләр! [Бик вак бер золымга дучар булмас өчен] Гаделлекне нык яклаучылар һәм [кирәкле урында] Аллаһ [ризалыгы] өчен шаһитлык кылучылар булыгыз, хәтта үз-үзегезгә яки ата-ана һәм якыннарыгызга каршы булса да. [Шаһитлык кылынган кеше] Бай яки фәкыйрь булсын, [аларны кайгырту һәм кызгану шаһитлык кылучыга кагылмый, чөнки] икесенә дә Аллаһ якынрак. Гадел булыр өчен, сез [нәфесегездәге] начар теләкләргә иярмәгез. Әгәр [дөрес шаһитлыктан һәм гадел карарлардан ераклашу өчен телләрегезне] үзгәртсәгез яки [кирәккән шаһитлыкны яшереп, шаһадәттән бөтенләй] йөз чөерсәгез, һичшиксез, Аллаһ сезнең ни кылганнарыгыздан [бик яхшы] хәбәрдар.
136.    И, иман китерүчеләр! Аллаһка, Аның расүленә (салләллаһу галәйһи вә сәлләм), Расүленә [өлешләп-өлешләп] иңдергән Китапка һәм элек [тоташ берьюлы] иңдергән китапларга иман китерегез. Кем дә кем Аллаһны, Аның фәрештәләрен, китапларын, пәйгамбәрләрен һәм Ахирәт көнен [яки боларның берәрсен] инкяр итсә, һичшиксез, ул [кайтуы мөмкин булмаган] тирән адашу белән [хак юлдан] адашкан.
137.    [Әүвәл Мусага [галәйһиссәлам] Инанган кешеләр соңыннан [бозауга табынып] кяфер булдылар, шуннан [Муса [галәйһиссәлам] таудан төшкәч] иман иттеләр, шуннан [Гайсәне [галәйһиссәлам] инкяр иттеләр, шуннан [Мөхәммәдне (салләллаһу галәйһи вә сәлләм) һәм Коръәнне кире кагып] көферлекләрен арттырдылар. Һичшиксез, Аллаһ аларны ярлыкамаячак та, аларны [котылуга һәм җәннәткә илтә торган] бер юлга да ирештермәячәк.
138.    [Расүлем!] Монафикъларны аларга тилмерткеч бер газап булуы белән сөендер.
139.    Алар [монафикълар] мөэминнәр урынына кяферләрне дуслар итәләр. Әллә куәтне алар янында эзлиләрме? [Хәлбуки, ул эзләгән нәрсәләрен кяферләр янында асылда таба алмаячаклар]. Һичшиксез, куәт – тулысынча Аллаһныкы гына.
140.    Ул [Аллаһы Тәгалә] сезгә китапта [шуны] иңдергән иде ки, әгәр аларның Аллаһның аятьләрен инкяр һәм мыскыл итүләрен ишетсәгез, алар бүтән сүзгә кереп киткәнче, алар белән бергә утырмагыз. Сез бит ул [хәлне күргән] вакытта [кире кагарга, ким дигәндә, шул мәҗлесне ташлап китәргә көчегез җитә торып, алардан йөз чөермәсәгез] алар кебек [гөнаһлы кешеләр] буласыз. Һичшиксез, Аллаһ [аларның бу хәленә риза булып яннарында утырган] монафикъларның һәм кяферләрнең һәммәсен җәһәннәмдә туплаячак.
141.    Алар [монафикълар] сезне [җиңү белән бәйле үсешегезне] күзәтеп торалар. Әгәр сезгә Аллаһтан җиңү [ярдәм] килсә, [ганимәтне сезгә уртак алыр өчен]: «Без дә сезнең белән түгел идекмени?» – диләр. Кяферләргә [дөнья байлыгыннан гади бер] өлеш булса [аларга]: «Без сезгә ярдәм итмәдекме? Сезне мөэминнәрдән сакламадыкмы?» – диләр. [И, мөэминнәр һәм монафикълар!] Кыямәт көнендә арагызда [кайсыгыз хаклы, кайсыгыз хаксыз икәнен] Аллаһ хөкем итәчәк һәм Аллаһ [Ахирәттә] кяферләр өчен мөэминнәргә каршы бер юл ачмаячак.
142.    Һичшиксез, монафикълар Аллаһны алдамакчылар. Хәлбуки, Ул аларның үзләрен алданган килеш калдырыр. Алар намазга баскан чакта, иренеп кенә басалар. [Укыган намазлары белән дә Аллаһның ризалыгын өмет итмичә] Кешеләргә үзләрен күрсәтәләр һәм Аллаһны бик аз зикер итәләр.
143.    [Алар] Болар арасында икеләнү хәленә төшкән кешеләр. [Шуңа күрә алар] Ни боларга [ияреп, чын мөэмин була алмыйлар], ни тегеләргә [бөтенләй кушылып, мөшрик буларак та билгеле түгелләр]. Аллаһ кемне адаштырса, артык син аңа [һидаятькә ирештергән] бер юл таба алмассың.
144.    И, иман китерүчеләр! Мөэминнәрне калдырып, кяферләрне дуслар итмәгез. [Чөнки бу – монафикълар гадәте. Сез аларга охшамагыз]. Әллә сез Аллаһка [болай итеп] үз-үзегезгә каршы ап-ачык дәлил бирергә телисезме?
145.    Һичшиксез, монафикълар – Утның иң түбән урынында. Син дә аларга бернинди ярдәмче таба алмассың.
146.    Фәкать [монафикълыктан] тәүбә иткән, [монафикъ чактагы ниятләрен] төзәткән, Аллаһка нык ябышкан һәм диннәрен Аллаһ өчен генә багышлаган кешеләрдән тыш. Әнә шулар – [ике җиһанда да] мөэминнәр белән бергә. Аллаһ мөэминнәргә зур бер әҗер бирәчәк.
147.    Шөкер итсәгез һәм иман китерсәгез, [файда яки зарар күрүдән пакь булган] Аллаһ сезгә газап бирү белән нишләсен? [Моның белән ачуын басачакмы, яки зарарны юк итәчәкме, яки берәр файда алачакмы? Ул боларның бөтенесеннән иң югары дәрәҗәдә пакь булганы өчен, сезгә газап бирүне түгел, сезне коткарырга сәбәп эзли]. Аллаһ – [тиешенчә] Савап бирүче, [һәрнәрсәне] Белүче.
148.    Золым күргәннән [залимгә каршы ачыктан-ачык кылган бәддогасы һәм аннан шикаять итүеннән] тыш, Аллаһ беркемнең дә ишеттереп начар сүз әйтүен яратмый. Аллаһ – [һәрнәрсәне] Ишетүче, [һәрнәрсәне] Белүче.
149.    [Сүз яки эш белән] Бер-бер яхшылыкны белдерсәгез, яки аны яшерсәгез, яки бер начарлыкны гафу итсәгез, һичшиксез, Аллаһ – [гөнаһларны күпләп] Гафу итүче, Кодрәт иясе.
150.    Һичшиксез, Аллаһны һәм Аның расүлен инкяр иткән [яһүди һәм насара булган] ул кешеләр Аллаһ белән пәйгамбәрләре арасында аерма ясарга телиләр һәм: «[Пәйгамбәрләр белән китаплардан] Кайберләренә инанабыз, кайберләрен инкяр итәбез», – диләр һәм болар [көферлек белән иман юлы] арасында бер юл тапмакчылар.
151.    Алар, чын мәгънәсендә, кяферләр. Без исә кяферләргә мәсхәрәле газап әзерләдек.
152.    Аллаһка һәм Аның пәйгамбәрләренә инанган, аларның берсенең дә арасында аерма ясамаган кешеләргә исә Ул әҗерләрен бирәчәк. Аллаһ – [гөнаһларны күпләп] Гафу итүче, Рәхимле.
153.    Әһле китап [булган яһүди һәм насаралар] синнән [дәгъваңны раслаучы буларак] үзләренә күктән бер китап иңдерүеңне сорыйлар. Алар Мусадан [галәйһиссәлам] моннан да зуррагын сораганнар һәм: «Безгә Аллаһны ачыктан-ачык күрсәт», – дип әйткәннәр иде инде. Әмма бу золымлыклары аркасында, аларны яшен суккан иде. Шуннан үзләренә [Тәүрат кебек бер китап һәм Мусаның [галәйһиссәлам] тугыз могҗизасы кебек] бик ачык дәлилләр килгәннән соң, алар бозауны [илаһ итеп] алганнар иде. Без моны да гафу иткән идек. Һәм Без Мусага [галәйһиссәлам] ап-ачык көчле бер дәлил биргән идек.
154.    [Аллаһ җибәрәчәк китаптагы хөкемнәр белән гамәл кылачаклары турында] Вәгъдә бирү сәбәпле, өсләренә Тур тавын күтәреп аларга: «[Иелгән хәлдә] Сәҗдә кылып, капкадан [Кодескә] керегез», – дигән идек. Тагын [Давыд [галәйһиссәлам] аша] аларга: «Шимбәдә [балык тотып Без куйган] чиктән чыкмагыз!» – дигән идек һәм алардан [бу хөкемнәрне үтәргә] бик каты вәгъдә алган идек.
155.    Вәгъдәләрен бозганнары, Аллаһның аятьләрен инкяр иткәннәре, [үзләренчә дә] нахакка пәйгамбәрләрне үтергәннәре һәм: «Безнең күңелләребез пәрдәләнгән», – дигәннәре өчен [аларны ләгънәтләгән идек]. Дөреслектә, [үгет-нәсыйхәтнең файда бирмәве тумыштан ук пәрдәле һәм мөһерле булганлыклары өчен түгел, киресенчә] Аллаһ, көферлекләре сәбәпле, аларга мөһер сукты. [Габдуллаһ ибне Сәлам кебек] Бик азларыннан тыш, алар иман китермиләр.
156.    Янә аларның [Мусадан [галәйһиссәлам] соң Гайсә һәм Мөхәммәд [салаватуллаһи галә Нәбийина вә галәйһим әҗмәгыйн] кебек пәйгамбәрләрне] инкяр итүләре һәм Мәрьямгә зур яла якканнары өчен [аларны ләгънәткә дучар иттек].
157.    Янә аларның: «Һичшиксез, без Аллаһның расүле [саналган] Мәрьям улы Гайсә Мәсихне үтердек», – дигәннәре өчен [аларның йөрәкләрен мөһерләдек]. Хәлбуки, алар аны үтермәделәр дә, кадакламадылар да. Ләкин алар өчен [Аллаһы Тәгалә тарафыннан Гайсәнең [галәйһиссәлам] сурәтенә] охшатылды. Һичшиксез, бу хакта фикер каршылыгына төшкәннәр [яһүди һәм насара] – аның [хачка кадакланганы-кадакланмаганы] хакында шик эчендәләр. Аларның бу хакта фаразга иярүдән башка бернинди гыйлемнәре юк. Һәм алар аны, шиксез, үтермәделәр.
158.    Аллаһ аны Үзе өстен кылган урынга [һәм бөек дәрәҗәгә] күтәрде. Аллаһ – Бөек [Җиңелмәс], Хикмәт иясе.
159.    Һичшиксез, әһле китаптан [булган яһүди һәм насаралар] берсе-бер калмыйча, һәммәсе дә [Гайсәнең [галәйһиссәлам] үлеменнән алда [Кыямәт көне якынлашкач, җир йөзенә иңгән чагында] аңа [Аллаһның улы түгел, ләкин колы һәм расүле булганына] иман итәчәк. Кыямәт көнендә исә ул аларга каршы шаһит булачак.
160.    Яһүди булганнарның [бозауны илаһ итү кебек] золымы өчен һәм бик күпләрне Аллаһның юлыннан яздырулары сәбәпле, [әүвәл] үзләренә хәләл ителгәннәрне аларга харам иттек.
161.    Тыелган булса да, риба алулары һәм [ришвәт кебек гаделсез һәм] ялган [хаксыз юллар] белән кешеләрнең малларын ашаулары сәбәпле [аларны бик күп хәерле нәрсәдән мәхрүм иттек]. Араларыннан кяферләргә [Ахирәттә] тилмерткеч бер газап әзерләдек.
162.    Ләкин араларыннан гыйлемдә төпле кешеләр һәм [Аллаһка да, бөтен пәйгамбәрләргә дә иман китергән] мөэминнәр сиңа иңдерелгәнгә дә, синнән алда иңдерелгәннәргә дә инаналар, намаз укучылар, зәкят бирүчеләр, Аллаһка һәм Ахирәт көненә ышанучылар – әнә шуларга зур әҗер бирәчәкбез.
163.    Һичшиксез, Без, Нухка [галәйһиссәлам] һәм аңардан соңгы [Һуд, Салих, Шугайб [галәйһимүссәләм] һәм башка] пәйгамбәрләргә вәхи җибәргән кебек, сиңа да вәхи иттек. Без Ибраһимга, Исмәгыйльгә, Исхакка, Ягъкубка [галәйһимүссәләм], аларның [Ибраһим белән Исхакның [галәйһимәссәлам] оныкларына [унике ыругтан пәйгамбәрләргә], Гайсәгә, Әюбкә, Юнуска, Һарунга һәм Сөләйманга [галәйһимүссәләм] вәхи иттек. Давыдка [галәйһиссәлам] исә Зәбүрне бирдек.
164.    Янә моңарчы [бу сүрә иңгәнче үк] ничәмә расүлгә [вәхи җибәрдек] ки, сиңа аларны сөйләгән идек, кайбер пәйгамбәрләр турында исә сиңа сөйләмәдек. Аллаһ Муса [галәйһиссәлам] белән [арадашсыз] сөйләште.
165.    Пәйгамбәрләрдән соң [җибәрелгән] кешеләрнең [«Безгә бер илче җибәргән булсаң, ул безне гафләт йокысыннан уятып, кирәк булган нәрсәләргә өйрәтер иде» кебек сүзләре белән] Аллаһка каршы дәлиле булмасын өчен, сөендерүчеләр һәм кисәтүчеләр булган расүлләргә [дә вәхи юлладык]. Һичшиксез, Аллаһ – Бөек [Җиңелмәс], Хикмәт иясе.
166.    [Алар, Коръәни Кәримнең Аллаһ тарафыннан иңдерелгәнен инкяр иткән хәлдә, сиңа күз каршыларында бөтен килеш тагын бер китап иңдерелүен таләп итәләр] Ләкин Аллаһ сиңа иңдергәне [Коръән] хакында шаһитлык итә ки, Ул аны Үз гыйлеме белән иңдерде. [Бу хакта] Фәрештәләр дә шаһитлык итәләр. [Беркем шаһит булмаса да] Шаһит буларак Аллаһ җитә.
167.    Һичшиксез, [Мөхәммәдне (салләллаһу галәйһи вә сәлләм) инкяр итү сәбәпле] кяфер булганнар [яһүдиләр] һәм [«Без китабыбызда аның пәйгамбәрлегенә бернинди дәлил дә тапмыйбыз», – дип, кешеләрне] Аллаһ юлыннан яздыручылар бик зур адашу белән [хаклыктан] адашканнар.
168.    Һичшиксез, кяфер булган һәм [пәйгамбәрлеген инкяр итү белән Мөхәммәдкә (салләллаһу галәйһи вә сәлләм) карата зур гаделсезлек кылган һәм кешеләргә аңа иман итүдә комачау ясап, бөтен халыкка] золым итүчеләрне Аллаһ [бу көферлекләрендә кала биргән вакытка кадәр] ярлыкамас һәм аларны [котылуга ирештерә торган] бер юлга күндермәс.
169.    Алар мәңге калачак җәһәннәм юлына гына [юнәлер]. Бу – Аллаһ өчен бик җиңел.
170.    И, кешеләр! Раббыгыздан сезгә хак [булган Ислам һәм Коръән] белән Расүл килде. Иман итегез! Сезгә хәерле булганны [сайлагыз]. Әмма инкяр итсәгез, [Аллаһка бернинди зарар ясый алмассыз] күкләрдә һәм җирдә булганнар – Аллаһныкы гына бит. Аллаһ – [һәрнәрсәне] Белүче, Хикмәт иясе.
171.    И, әһле китап [булган яһүди һәм насаралар]! [Гайсәгә [галәйһиссәлам] «зинадан туган» дип кимсетеп, яки «Аллаһның углы» дип, кирәгеннән артык күтәреп] Динегездә чиктән ашмагыз һәм Аллаһка карата хактан башка берни дә сөйләмәгез. Мәрьям улы Гайсә Мәсих [Аллаһның улы түгел] – фәкать Аллаһның илчесе, Аның Мәрьямгә җибәргән сүзе [«Бар бул!» – дип әйтүдән бар булган бала] һәм Аннан – бер рух. [Башкалардан аермалы буларак, ул атасыз яралтылган кеше]. Аллаһка һәм пәйгамбәрләренә иман китерегез һәм: «[Илаһлар] Өчәү!» – дип әйтмәгез. Сезнең өчен иң хәерле буларак, [Аллаһны өчәү дип уйлаудан] ваз кичегез. Һичшиксез, Аллаһ – бер генә Илаһ. Ул баласы булудан пакь [һәм ерак]. Күкләрдәге һәм җирдәге һәммә нәрсә – Аныкы гына. [Бөтен галәмнәрне күзәтеп саклап торган] Бер Яклаучы буларак Аллаһ җитә.
172.    Ни Мәсих [Гайсә [галәйһиссәлам], ни [Җәбраил, Микаил һәм Исрафил (галәйһимүссәлам) кебек Аллаһы Тәгаләгә бик] якынайтылган фәрештәләр Аллаһның колы булудан кимсенми. Кем дә кем Аңа коллыктан кимсенсә һәм тәкәбберләнсә, Ул аларны барысын бергә Үзенә туплаячак.
173.    [Иман шартларына шиксез] Иман китерүчеләр һәм [намаз, ураза, хаҗ, зәкят кебек] изге гамәлләр кылучыларга [лаек булган] әҗерләрен тулысынча бирер һәм аларга фазылыннан [кат-кат өстәп] арттырыр. [Аллаһка гыйбадәттән] Кимсенгән һәм тәкәбберләнгәннәргә исә тилмерткеч бер газап бирәчәк, һәм алар үзләренә Аллаһтан башка дус та, ярдәмче дә таба алмаячаклар.
174.    И, кешеләр! Сезгә Раббыгыздан бер дәлил [буларак инкяр итүчеләрне гаҗиз калдырырлык могҗизалар күрсәткән пәйгамбәрләр] килде. Һәм Без сезгә [дөрес хөкемнәрне] аермачык бер нур [булган Коръәнне] иңдердек.
175.    Аллаһка иман китергән һәм аңа [Коръәнгә] нык ябышканнарны Ул Үзенең рәхмәте һәм фазылына [булган мәңгелек нигъмәтләренә] кертәчәк һәм аларны Үзенә илткән туры юлга ирештерәчәк.
176.    [Расүлем!] Синнән фәтва сорыйлар. Әйт: «Ата-анасы яки балалары булмаган кеше турында Аллаһ сезгә фәтва бирә. Әгәр баласы булмаган бер кеше үлсә, аның апасы [яки сеңлесе] булса, аның [мәрхүмнең мирас итеп] калдырганнарының яртысы аңа [тиешле]. Әмма [моның киресе булып, бер апасы яки сеңлесе үлсә, аның ир туганы исән калса һәм] аның [мәрхүмәнең] баласы булмаса, ул [абыйсы яки энесе] аңа варис була. Фәкать алар икесе дә кыз [кардәш яки тагын да күбрәк] булсалар, [аларның яшьләренә карамыйча, ир туганнары] калдырган нәрсәнең өчтән икесе аларга [төшә]. Әгәр [бер-берсенә варис булган] кешеләр ирләр һәм хатыннар буларак бик күп туганнар икән, ир кешегә ике хатын өлеше [тиешле]. [Мондый мәсьәләләрдә туры юлдан] Адашмавыгыз өчен, Аллаһ [хак булган хөкемнәрен] сезгә бәян итә. Аллаһ – һәрнәрсәне Белүче.

Фото на анонсе: © Салават Камалетдинов / «Татар-информ»