Татарча Коръән тәфсире: перевод первой половины суры «Аль-Ангам» (1-83 аяты)

Основные принципы веры (имана)

Сура «Аль-Ангам» («Скот») была ниспослана в мекканский период ислама. Это одна из длинных мекканских сур, но в отличии от предшествующих ей сур, речь в суре идет по большей части об исламском вероучении (акыда) и основных положениях веры.

Также сура содержит описание устройства вселенной и жизнеописание некоторых Пророков в Исламе, в аятах суры «Аль-Ангам» говорится о знамениях Всевышнего.

6. Сура аль-Ан‘ам (Скот) – Мекканская, 165 аятов

С именем Аллаха Милостивого [ко всем на этом свете], Милующего [лишь верующих на том свете]. 

1.    [Вся] Хвала Аллаху, Который создал небеса и землю и сотворил тьму и свет. Но затем [несмотря на все знамения и чудеса] неверующие приравнивают к своему Господу [Его творения – поклоняясь им].  
2.    Он – Тот, Кто создал вас [вашего отца Адама] из глины и установил [для вас] срок [наступления смерти]. Этот установленный срок [смерти, воскрешения и наступления конца света] известен лишь Ему. Но вы и после этого сомневаетесь [в истинности воскрешения].
3.    И Он – Аллах [Которому поклоняются] на небесах и на земле. Он знает все, что вы скрываете, и что выявляете. И знает все, что вы приобретаете [и воздаст каждому в соответствии с этим].   
4.    И каждое из знамений их Господа, пришедшее к ним [к язычникам], они всегда отвергали.   
5.    Они посчитали ложью истину [Куръан], явившуюся к ним. Но на них обрушатся последствия того, над чем они насмехались.   
6.    Разве они не видели, сколько поколений [народов, государств и культур] Мы уничтожили до них? Мы дали им много возможностей на земле, какие не давали вам. И Мы ниспосылали им с неба [обильные] дожди и заставляли реки течь под ними [возле их жилищ]. Затем Мы уничтожили их за их грехи и создали после них другие поколения [народы и общины].   
7.    Даже если бы Мы ниспослали тебе Книгу на бумаге, и они [увидели бы ее ниспослание своими глазами и] прикоснулись бы к ней руками, неверующие [из упрямства] все равно бы сказали: «Это – явное колдовство».   
8.    Они [неверующие] сказали: «О, если бы к нему [Мухаммаду] спустился ангел [которого мы смогли бы увидеть]!» Даже если бы Мы ниспослали ангела [выполнив их просьбу], то [их] дело было бы уже решено [решение об их гибели было бы окончательным], и у них [уже] не было бы отсрочки [для покаяния]. 
9.    И если бы Мы сделали его [пророка] ангелом, то он все равно был бы мужчиной [в образе человека, поскольку видеть ангела в его истинном облике человек не способен] и [тем самым] оставили бы непонятным то, что им [и так] непонятно [и они все равно говорили бы, что это человек – такой же, как они].
10.    И до тебя [о Мухаммад] над посланниками смеялись, но тех, кто насмехался над ними, постигало то [наказание, которое им было обещано и] над чем они смеялись.
11.    Скажи [неверующим]: «Поездите по земле и посмотрите, каков был итог [людей] считавших [пророков] лжецами».
12.    Спроси [их также]: «Кому принадлежит все, что на небесах и на земле?» [И] Ответь: «Аллаху! Он выбрал для Себя милость [в отношении рабов, поэтому Он не торопится наказывать неверующих, и если они раскаются, простит их]. Он непременно соберет вас вместе в Судный день – нет в нем сомнения! Нанесшие урон самим себе [отвергнув пророков] никогда не уверуют».   
13.    И Ему [Всевышнему Аллаху] принадлежит все, что существует и днем, и ночью. И Он – Слышащий, Знающий.   
14.    Скажи [о Мухаммад]: «Разве я возьму в покровители кого-либо, кроме Аллаха, Создателя небес и земли?! Он кормит [все творения], Сам в пище [и ни в чем другом из созданного] не нуждаясь». Скажи [также]: «Мне приказано быть первым [из этой уммы], кто покорится». [И велено мне было:] «И ни в коем случае не будь язычником!»   
15.    Скажи: «Я боюсь, что если, поистине, я ослушаюсь моего Господа, то меня постигнет [ужасное] наказание в Великий День».   
16.    Кто избежит [наказания] в тот [Судный] День, того Он [Всевышний Аллах] помиловал. И это – очевидный успех.   
17.    И если Аллах пожелает для тебя вред [духовный или материальный], то никто не избавит тебя от этого, кроме Него. А если Он предпишет тебе благо, то ведь Он способен на все.   
18.    И Он – Подчиняющий Своих рабов. И Он – Мудрый [в Своих решениях], Сведущий [обо всех их поступках, намерениях и желаниях]. 
19.    Спроси [о Мухаммад, язычников]: «Кто является главным свидетелем?» Ответь [им сам]: «Аллах – свидетель обо мне для вас [о том, что я – истинный пророк]. И мне внушен откровением этот Куръан, чтобы посредством него я предупреждал вас и тех, до кого он дойдет [об опасности неверия и грехов]. Неужели вы действительно убеждены, что наряду с Аллахом есть другие боги?!» Скажи [им]: «Я не подтверждаю это!» [И еще] Скажи [им]: «Он [Всевышний Аллах] – Единственный Бог. И, поистине, я не имею отношения к тому, что вы приравниваете [к Нему]».   
20.    Те, кому Мы дали Книгу [иудейские и христианские ученые], знают его [Посланника Аллаха] так же [хорошо], как знают своих сыновей [поскольку его описания были в Таурате и Инджиле]. Нанесшие урон самим себе никогда не уверуют.   
21.    И кто же более несправедлив, чем клевещущий на Аллаха или отвергающий Его аяты [из Куръана]?! Поистине, не достигнут успеха злодеи!  
22.    И в тот [Судный] день Мы соберем их всех, а затем спросим язычников: «Где [ваши идолы, которых вы приобщали в] сотоварищи [Аллаху], о [существовании] которых вы ложно заявляли?»   
23.    Тогда у них не будет другого испытания [чтобы оправдаться], кроме [лживых] слов: «Клянемся Аллахом, нашим Господом, мы не были язычниками!»   
24.    Посмотри, как они лгут про себя [уверяя, что не были язычниками]! Но покинут их все те [ложные божества], которых они выдумывали.   
25.    И среди них [язычников] есть те, кто слушает тебя [когда ты читаешь Куръан]. Но Мы набросили на их сердца покрывала, чтобы они не могли понять его, и Мы сделали их уши глухими. И какое бы знамение [чудо] они ни увидели, они не поверят в него. Так что, приходя к тебе спорить, неверующие говорят: «Это [Куръан] – просто сказки древних народов».  
26.    И они [язычники] препятствуют тому [чтобы люди следовали за Пророком [да благословит его Аллах и да приветствует] и сами сторонятся его. Этим они губят только себя самих, но даже не осознают [этого].   
27.    И если бы ты только видел [язычников], когда они предстанут перед Адом! Они скажут: «О, если бы нас вернули обратно [в земную жизнь]! Мы бы не стали отвергать знамения нашего Господа и были бы верующими!»
28.    Просто стало явным то [их неверие и зло], что они скрывали прежде [говоря, что не были язычниками]. Если бы их [увидевших Ад] возвратили обратно [в земную жизнь], то они обязательно вернулись бы к тому [неверию и грехам], что им было запрещено. И, поистине, они – лжецы [во всем, в том числе и в своем обещании уверовать, если их вернуть в мирскую жизнь].   
29.    И ведь они говорили: «Нет иной жизни, кроме этой нашей земной жизни. И мы не будем воскрешены [после смерти]».   
30.    И если бы ты только видел [язычников], когда они предстанут перед своим Господом!   Он [Всевышний Господь] спросит [их]: «Разве это [ваше воскрешение в Судный день] не истина?!» Они ответят: «Да [это истина]! Клянемся нашим Господом!» Он скажет: «Вкусите же наказание за ваше неверие!»  
31.    Так понесли урон отрицавшие [воскрешение и] встречу с Аллахом. Когда внезапно для них наступит Час [Суда], они воскликнут: «Горе нам за то, что мы упустили [не выполняя повелений Аллаха] там [в земной жизни]!» И понесут они груз [своих грехов] на спине. Как же плох их груз!   
32.    Земная жизнь – это лишь игра и забава, а вечная обитель [Рай – место нескончаемых наслаждений] лучше [чем земная жизнь] для богобоязненных. Неужели вы не понимаете [этого]?!   
33.    Мы знаем, что тебя [о Мухаммад] печалят их слова [об ошибочности Ислама]. Они не считают тебя лжецом [в душе они знают, что ты – истинный пророк], но эти злодеи отрицают аяты Аллаха [по своему упрямству]! 
34.    И до тебя [люди] отвергали посланников. Но они терпели то, что их отвергали и мучили, пока не приходила к ним Наша помощь. И ничто не изменит обещаний Аллаха [Который обещал даровать пророкам помощь и победу]. До тебя уже дошли некоторые сообщения о посланниках [которые должны утешить тебя].   
35.    И если тебя мучает их отрицание [Ислама и пренебрежительное отношение к тебе], то [даже] если ты найдешь проход в земле или лестницу на небо и принесешь им [чудесное] знамение [они все равно не уверуют]. И если бы Аллах захотел, то наставил бы их всех [и они стали бы верующими]. И не будь же из тех, кто не знает этого. 
36.    Поистине, ответят [на твой призыв] лишь те, кто слышит [и принимает наставления]. А мертвых Аллах воскресит, и они вернутся к Нему.   
37.    Они [предводители неверующих из числа курайшитов, чтобы оправдать свое неверие] говорят: «А вот если бы ему было ниспослано знамение [чудо] от его Господа [кроме тех, что мы уже видели]!» Ответь [им, о Мухаммад]: «Аллах, несомненно, способен ниспослать знамение [чудо]». Но большая часть их не знает [что каждое новое знамение может стать для них предвестием гибели].   
38.    Все, что ходит по земле, или птицы, летающие с помощью двух крыльев, – они все сообщества, подобные вам [существа, удел и срок жизни которых извечно предопределены]. Мы ничего не упустили в [Хранимой] Книге. А затем они [все эти сообщества и общины] будут [воскрешены и] собраны перед своим Господом [и тогда Он воздаст каждому по заслугам].   
39.    И отрицающие Наши знамения – глухие, немые и [скитаются] во тьме [невежества, растерянности и неверия]. Аллах сбивает с истинного пути, кого пожелает, и наставляет на прямой путь, кого пожелает.   
40.    Скажи [о Мухаммад, язычникам]: «Как вы полагаете, когда вас настигнет кара от Аллаха [в земной жизни], или наступит Час [конца света], станете ли вы обращаться с мольбами к кому-либо, кроме Аллаха? [Вы ответите, что не станете] Если будете честны».  
41.    Именно к Нему вы будете обращаться с мольбами. Если Он пожелает, то избавит вас от того [тех трудностей], из-за чего вы обращаетесь к Нему, и вы забудете о тех, кого приравнивали [к Аллаху].   
42.    И Мы уже отправляли [посланников] к народам до тебя [но они отвергли их]. Мы подвергали их [народы, отвергшие своих посланников] бедности и болезням, чтобы они проявили смирение [покаялись и уверовали].   
43.    Вот если бы они стали смиренными, когда постигла их кара [это было бы хорошо для них, но они не смирились]! Но их сердца очерствели [и оказались неспособными принять веру], и шайтан приукрасил для них их [греховные] поступки.   
44.    И когда они забыли наставления [беды и трудности], Мы открыли перед ними двери для всего [всех видов благ и процветания, чтобы испытать их]. А когда же они обрадовались дарованному [благу], Мы внезапно подвергли их наказанию, и они пришли в отчаяние! 
45.    И были уничтожены все злодеи [язычники] до последнего. Хвала Аллаху, Господу миров [Который избавил пророков от их врагов]!   
46.    Скажи [о Мухаммад, этим неверующим]: «Как вы полагаете, если Аллах лишит вас слуха и зрения, и запечатает ваши сердца [сделает их невосприимчивыми к истине], какое божество, помимо Аллаха, вернет вам все это?» Посмотри, как Мы объясняем знамения, а они в итоге [все равно] отворачиваются [отрицая истину].   
47.    Спроси [их]: «Как вы полагаете, если наказание Аллаха постигнет [и] вас внезапно или ожидаемо [когда признаки надвигающейся угрозы будут различимы заранее], разве будет уничтожен кто-то, кроме злодеев [неверующих]?»  
48.    Мы отправляем посланников с радостными вестями [о Рае для верующих] или предупреждениями [об Аде для неверующих]. Кто уверует и исправится, те не познают страха и не будут опечалены [в Судный день, когда будут опечалены неверующие].   
49.    А отрицающих наши знамения [кто не верил в пророков и священные Писания] постигнет наказание за их нечестие [и неверие].   
50.    Скажи [им, о Мухаммад]: «[Вы просите особых чудес, но] Я не говорю вам, что у меня – сокровищницы Аллаха, и я не [утверждаю, что] знаю тайное [кроме того, что Аллах пожелал открыть мне]. И я не говорю вам, что я – ангел. И я следую только тому, что внушается мне в Откровении». Спроси [их]: «Разве равны слепой и зрячий [верующий и неверующий, знающий и незнающий]? Почему бы вам не задуматься [об этом, чтобы эти размышления привели вас к вере]?»  
51.    И предостерегай этим [Куръаном] тех, кто боится сбора перед своим Господом [верующих]. И не будет у них помимо Него ни покровителя, ни заступника [без Его разрешения]. Возможно, они будут богобоязненны [и откажутся от неверия и грехов].   
52.    И не прогоняй [о Мухаммад, от себя] тех, кто обращается с мольбами к своему Господу утром и вечером, поклоняясь лишь ради Него [и стремясь лишь к Его довольству]. И ты не в ответе за них, и они не в ответе за тебя – даже на самую малость. Если же ты прогонишь их, то будешь несправедлив.
53.    И так [делая материальное благосостояние и общественное положение людей разным] Мы испытываем одних посредством других, чтобы они [неверующие богачи] сказали [о мусульманах-бедняках]: «Неужели Аллах оказал им большую милость, чем нам?» А разве Аллах не лучше знает тех, кто благодарен [Ему]?   
54.    И когда к тебе [о Мухаммад] придут верующие в Наши аяты, говори им: «Мир вам! Ваш Господь выбрал для Себя милость. И если кто из вас совершит дурной поступок по незнанию, а затем раскается [за содеянное, имея твердое намерение никогда впредь не совершать подобного] и исправится, то ведь Он [Всевышний Аллах] – Прощающий, Милующий [Своих рабов]».   
55.    И таким образом Мы объясняем аяты [Куръана], чтобы [проявилась истина и] стал ясен путь преступников [и вы могли бы избегать его].   
56.    Скажи [о Мухаммад]: «Мне, поистине, запрещено поклоняться тем, кому вы поклоняетесь помимо Аллаха». [Также] Скажи: «Я не стану следовать вашим прихотям, чтобы не сбиться с [истинного] пути и не лишиться наставления».
57.    Скажи [также]: «Поистине, я следую доказательству от моего Господа. А вы отвергли его. И я не властен над тем, что вы так торопите [говоря: «Ниспошли на нас камни с неба или мучительное наказание»]. И решение [о немедленном наказании или о его отсрочке] принимает только Аллах. Он [всегда] говорит истину, и Он – наилучший из судей».   
58.    Скажи: «Если бы я был властен над тем, что вы так торопите [возможностью обрушить на вас кару], то дело между мной и вами было бы уже [давно] решено [я немедленно выполнил бы вашу просьбу, но решение исходит от Аллаха]. Но Аллах лучше знает о злодеях.   
59.    У Него ключи от сокровенного, и об этом знает только Он. И Он знает обо всем, что на суше и в море [обо всех живых и неживых созданиях]. И Он знает о каждом листике, что падает с дерева. Любое зернышко в темноте земли, все свежее и сухое – все это [записано] в Ясной [Хранимой] Книге. 
60.    И Он – Тот, Кто умерщвляет вас ночью [когда вы спите] и знает, что вы делаете днем. Затем Он воскрешает вас днем [когда вы просыпаетесь], чтобы вы прожили установленный срок [жизни каждого человека на земле]. Затем [после умерщвления и воскрешения] к Нему ваше возвращение, после этого Он сообщит вам обо всем, что вы делали [в течение жизни]. 
61.    Он – Подчиняющий Своих рабов. Он отправляет к вам [ангелов] хранителей, а когда к одному из вас приходит смерть, Наши посланцы упокоят [забрав] его [душу], и они [при выполнении своих обязанностей] не допускают упущений [не проявляют небрежность и не опаздывают].   
62.    Затем они [творения] будут возвращены к Аллаху, истинному своему Покровителю [и Он воздаст им за их поступки]. Знайте, что только Ему принадлежит вся власть. Его расчет будет скорым.   
63.    Спроси [о Мухаммад, у язычников]: «Кто спасает вас от [опасностей и] мрака на суше и на море, когда вы обращаетесь к Нему смиренно и тайно, говоря: «Если Он спасет нас от этого, мы обязательно будем благодарны [Ему]»?   
64.    Ответь [сам на свой вопрос]: «Аллах спасает вас от этого и от всех других печалей. А потом вы приравниваете к Нему [творения, которые бессильны помочь вам]».   
65.    Скажи: «Он способен наслать на вас наказание сверху [как на народы Нуха или Лута] или из-под ног [как на Каруна, которого поглотила земля]. Он может разделить вас на [враждующие] группы и дать одним из вас вкусить зло от других [начав войну между вами]». Посмотри, как Мы объясняем знамения [чередуя радостные вести и угрозы], чтобы они могли понять [истину].   
66.    И твой народ отверг его [Куръан], хотя он – истина. Скажи: «Я не ваш попечитель [я не принуждаю вас и не наказываю, а только призываю вас к истине]».   
67.    У каждого сообщения [из Куръана] есть свое время, и скоро вы узнаете [что обещания Аллаха – истина].   
68.    И когда ты увидишь тех, кто рассуждает о Наших аятах [отрицая их истинность, издеваясь над ними или критикуя], то покинь их [встань и уйди от них, чтобы выразить им свое неодобрение], пока они не поменяют тему разговора. А если шайтан заставит тебя забыть об этом [запрете], то не сиди с плохими людьми после того, как вспомнишь [о нем]. 
69.    А богобоязненные люди не отвечают за их [грехи и за] отчет [тех, кто отрицает истину и издевается над аятами]. [Однако] Они [праведники] должны напоминать им [неверующим], – чтобы те побоялись [издеваться над Куръаном].  
70.    И оставь тех, кто превратил свою религию [Ислам] в игру и забаву, и кого обманула земная жизнь. И наставляй их посредством этого [Куръана], чтобы не погиб человек, сделав выбор [в пользу зла]. Не будет у него [в Судный день] ни покровителя, ни заступника, кроме Аллаха. И никакой выкуп [за спасение] не будет принят от него. Они своим выбором [и своими поступками] сами погубили себя. Они будут пить [в Аду крутой] кипяток, и им – болезненное наказание за неверие.  
71.    Спроси [язычников, о Мухаммад]: «Разве мы будем поклоняться помимо Аллаха тому, что не приносит нам пользы и не причиняет нам вред [как, например, ничтожные и бессильные идолы]?! Разве мы повернем назад [к язычеству] после того, как Аллах наставил нас?! [Зачем нам становиться] Подобными тем, кого обольстили шайтаны и кто [ходит] на земле в замешательстве?! У него есть товарищи, зовущие его к истине: «Иди к нам!» Скажи: «Путь Аллаха [Ислам] – это единственный [истинный] путь! И нам велено покориться Господу миров.   
72.    И [полноценно] совершайте намаз и бойтесь Его [Всевышнего Аллаха]! Ведь Он – Тот, перед Кем вы будете собраны [в Судный день]».   
73.    И Он – Тот, Кто создал небеса и землю с истиной [и великой мудростью как место испытания для людей и джиннов]. В тот День [в Судный день] Ему достаточно сказать: «Будь!» – и это произойдет [все воскреснут]. Его Слово – истина. И Ему принадлежит власть в День, когда подуют в Рог. Он знает тайное и явное, Он – Мудрый, Сведущий. 
74.    И Ибрахим сказал своему отцу Азару: «Как же ты считаешь идолов богами? Поистине, я вижу, что ты и твой народ в очевидном заблуждении».   
75.    Так [же, как Мы показали ему заблуждения его народа] Мы показали Ибрахиму царство небес и земли, [Мы сделали так] чтобы он [увидев это] стал одним из убежденных.  
76.    Когда ночь покрыла его мраком, он [Ибрахим] увидел звезду и сказал: «[Вы говорите:] Вот [ваш и] мой Господь!» А когда она [звезда] закатилась, он сказал: «Я не люблю тех, кто закатывается [Господь не может перемещаться, исчезать и изменяться]».   
77.    А когда он увидел появившуюся луну, то сказал: «[По-вашему] Это мой Господь». И когда она закатилась, сказал: «Если бы мой Господь не наставил меня на истинный путь, то я бы заблудился». 
78.    И, увидев восходящее солнце, он сказал: «[В соответствии с вашими верованиями] Вот мой Господь! Оно больше других». А когда оно [солнце] зашло, он сказал: «О мой народ! Я не имею отношения ни к чему из того, что вы приравниваете [к Аллаху, поклоняясь этому наряду с Ним].   
79.    Я обратил лицо [то есть, я направляю свое поклонение только] к Тому, Кто сотворил небеса и землю [к Аллаху], будучи единобожником, и я не из язычников!» 
80.    [В ответ] Его народ стал спорить с ним. Тогда он [Ибрахим] спросил [их]: «Неужели вы станете спорить со мной об Аллахе, тогда как Он наставил меня [на верный путь]? Я не боюсь тех, кого вы приравниваете к Нему, если только мой Господь не захочет чего-то [плохого для меня]. Мой Господь охватывает все знанием. Может быть, вы примете наставление [и уверуете]? 
81.    Как я могу бояться тех, кого вы приравниваете [к Аллаху], если вы не боитесь приравнивать к Аллаху тех, о ком [о божественности которых] Он не ниспослал вам никакого довода? [Ответьте мне] Какая же из двух групп больше в безопасности [мы, верующие, или вы]? Если вы, конечно, знаете?»   
82.    Верующие, которые не облекли свою веру в зло [язычества], – они в безопасности [от Ада], и [только] они наставлены [на верный путь].   
83.    И таковы Наши доводы [доказывающие существование Аллаха и Его единственность], которые Мы дали Ибрахиму против его народа. Мы поднимаем на уровни [знания и мудрости], кого пожелаем. Поистине, твой Господь – Мудрый, Знающий.

Продолжение тафсира будет в следующих публикациях. Всего в суре «Аль-Ангам» 165 аятов.

6. Әл-Әнгам (Терлек) сүрәсе – Мәккә чоры, 165 аять

Рәхимле һәм шәфкатьле Аллаһ исеме белән!

1.    [Коллар мактап зикер итсә дә, итмәсә дә] Барча мактаулар – күкләрне һәм җирне яралткан, караңгылыкларны һәм яктылыкны бар иткән Аллаһка. Шунан соң да кяферләр [Ул яралткан мәхлукларның кайберләрен] Раббыларына тиңдәш күрәләр.
2.    Ул – сезне [нәсел башыгыз булган Адәмне] балчыктан яралткан, шуннан [кайчан үләчәгегезне билгеләп] бер әҗәлгә хөкем иткән Зат. [Кыямәтнең кайчан кубачагы, үлүегез белән терелүегез арасындагы вакытның күпме булачагы белән бәйле] Билгеләнгән бер вакыт исә – Аның Үзендә. Шуннан соң да сез [терелү мәсьәләсендә] шикләнәсез.
3.    Ул – күкләрдә дә, җирдә дә [гыйбадәт кылынырга лаек булган] Аллаһ. Ул сезнең яшергәнегезне дә, ачык кылганыгызны да белә, [яхшылыктан һәм начарлыктан] кылган нәрсәләрегезне дә белә [һәм бу ялгышмас гыйлеме белән һәркемгә тиешле газабын яки савабын бирәчәк].
4.    Аларга [мөшрикләргә] Раббыларының [уйланып гыйбрәт алынуы кирәк булган дәлил һәм] берәр аяте килгәч, алар аннан йөз чөерделәр.
5.    Алар үзләренә килгән чакта хакны [Коръәнне] ялганга чыгардылар. Әмма алар мыскыл иткән нәрсәнең [куркыныч] хәбәрләре аларга киләчәк.
6.    Алар Безнең үзләреннән алда [яшәгән гад һәм сәмуд кебек] ничәмә-ничә кавемне һәлак иткәнебезне күрмәделәрмени? Без җирдә [куәт һәм кораллар ягыннан] аларга сезне тәэмин итмәгән кебек [сезнекеннән артык] мөмкинлекләр бирдек, күкне [болытлары белән яңгыр итеп] аларга мул итеп җибәрдек, елгаларны асларыннан [өйләре яныннан] агар иттек. Соңыннан исә Без аларны гөнаһлары өчен һәлак иттек һәм алар артыннан бүтән кавемнәр бар иттек.
7.    [Расүлем!] Әгәр без сиңа язуны [алар да күрә алган рәвештә] кәгазьдә иңдергән булсак, алар аңа куллары белән кагылсалар да, кяфер булган кешеләр [янә дә кирелекләре сәбәпле]: «Бу – ап-ачык бер сихер», – дияр иде.
8.    Алар [мөшрикләр] [Расүлуллаһны (салләллаһу галәйһи вә сәлләм) инкяр итәр өчен]: «Аңа [без дә күрә алган] бер фәрештә иңдерелсә иде!» – диделәр. Әгәр Без [аларның бу теләкләрен үтәр өчен] берәр фәрештә иңдергән булсак, [аны да инкяр итәчәкләре өчен] ул эш [аларның һәлакәткә очраулары] хәл ителгән булыр иде, шуннан соң [тәүбә итүләре өчен күз ачып-йомарлык та] кичектерү бирелмәс иде.
9.    Әгәр Без аны фәрештә иткән булсак, [адәм баласының көче фәрештәне күрүгә чыдый алмаганга күрә, Җәбраилне [галәйһиссәлам] бер кеше сурәтендә җибәргәнебез кебек] аны бер кеше [сурәтендә] кылган булыр идек һәм [пәйгамбәрнең кешеләрдән булуы мәсьәләсендә] шикле булган нәрсәне Без аларга чуалтыр идек.
10.    [Расүлем!] Синнән алда [җибәрелгән] расүлләр дә мыскыл ителде. Әмма алар мыскыл ителгән нәрсә [газабы] мыскыл итүче кешеләрне уратып алды.
11.    [Расүлем!] Әйт: «Җирдә йөрегез һәм аларның [пәйгамбәрләрне ялганчылыкта гаепләүчеләрнең] ахыры нинди булганын карагыз».
12.    [Расүлем! Ул инкярчыларга] Әйт: «Күкләрдә һәм җирдә булган нәрсәләр [яралтылу һәм идарә ителү ягыннан] кемнеке?» [Дөрес җавапка дикъкатьне тартыр өчен] Әйт: «Аллаһныкы! Ул [колларын кызгануны һәм] рәхмәтне [катгый бер сүз буларак] Үзенә [ваҗиб кылган һәм бу хөкемне гарешнең өстендә булган бер китапта] язган. [Шуның өчен Ул инкяр итүчеләрнең җәзасын ашыгып бирми, тәүбә иткән очракта аларны ярлыкый]. Ул, дөреслектә, [килүенә] һич шик булмаган Кыямәт көнендә [хисапка тартыр өчен] сезне туплаячак. Үз-үзләренә зарар салучылар беркайчан да иман итмәсләр.
13.    Төнлә һәм көндез тик торган [һәм хәрәкәт иткән] һәрнәрсә – Аныкы гына. Ул – [һәрнәрсәне] Ишетүче, [һәрнәрсәне] Белүче».
14.    [Расүлем!] Әйт: «Әллә күкләрнең һәм җирнең юктан бар итүчесе булган, [бөтен мәхлукларны] тукландырган, әмма [ашау-эчүдән пакь булганы өчен] тукландырылмаган Аллаһтан башка берәүне [табынырлык] дус итәмме?» [И, Нәбием!] Әйт: «Миңа [бу өммәтнең] Исламга керүчеләрнең беренчесе булырга әмер ителде». Һәм [миңа]: «Ширек кылучылардан була күрмәгез», – [дип вәхи килде].
15.    [Расүлем!] Әйт: «Мин [дә сезнең кебек] Раббыма каршы төшсәм, бөек булган көннең газабыннан куркамын. [Шулай булгач, минем сезгә иярүемне көтмәгез]».
16.    Бу көнне ул [газап] кемнән алынса, һичшиксез, Ул аңа [газаптан коткарган колына] рәхмәтен биргән. Бу [илаһи рәхмәткә ирешү] – ап-ачык уңыш [һәм котылу].
17.    [И, кеше!] Әгәр Аллаһ сиңа [авыру яки фәкыйрьлек кебек] бер зарар белән кагылса, Аңардан башка шуннан коткарып калырлык һичкем юк. Әмма әгәр сиңа [саулык һәм байлык кебек] бер хәер кагылса, Ул бит һәрнәрсәгә Кодрәтле.
18.    Ул коллары өстендә – чиксез куәтле. Һәм Ул – [бөтен хөкемнәрендә һәм идарәсендә] Хикмәт иясе, [һәрнәрсәдән] хәбәрдар.
19.    [Расүлем!] Әйт: «Иң зур шаһитлык бирүче кем?» [Җавап бирүләрен дә көтеп тормыйча янә] Әйт: «[Хак пәйгамбәр булганыма] Минем белән сезнең арада – Аллаһ шаһит. Бу Коръән миңа сезне һәм [Кыямәткә кадәр] ул [илаһи китапның хәбәре] ирешкән һәркемне аның белән үгетләвем өчен вәхи ителде. Сез, чыннан да, Аллаһ белән берлектә башка илаһлар да бар, дип шаһитлык кыласызмы?» [Расүлем!] Әйт: «Мин [мондый бер нәрсәгә] шаһитлык кылмыйм». [Расүлем, янә] Әйт: «Ул – [Аллаһы Тәгалә] бер генә илаһ. Мин сезнең [Аңа] ширек кылуда булган нәрсәләрегездән еракмын».
20.    [Яһүдиләр һәм насаралар арасыннан] Без китап биргән кешеләр аны үз улларын таныганнары кебек таныйлар. [Иманга килер өчен сәбәп булырлык сәламәт акылларын югалткан] Үзләренә зарар китергәннәр иман итмәсләр.
21.    Аллаһка карата ялган чыгарган яки [Коръәнне һәм бүтән могҗизаларны күз буяу итеп кабул итү белән] Аның аятьләрен ялган дип санаганнан да залимрәк кем була ала? Һичшиксез, залимнәр уңышка ирешмәячәкләр.
22.    Ул көнне [исеңдә тот] аларның һәммәсен бергә [хозурыбызга] туплаячакбыз, шуннан соң ширек кушкан кешеләргә [рисвай ителсеннәр өчен]: «Сез бар дип уйлаган уртакларыгыз [потларыгыз] кайда?» – дип әйтәчәкбез.
23.    Шуннан соң аларның фетнәләре [һәм үзләрен газаптан коткару өмете белән акланулары]: «Раббыбыз булган Аллаһ белән ант итәбез, без ширек кылучылар түгел идек», – диюләреннән башка берни булмаячак.
24.    [Расүлем!] Аларның [ширектән ерак булуларын санап] ничек үз-үзләренә каршы ялганлаганнарын һәм уйдырма нәрсәләре аларны ташлаганын кара!
25.    [Расүлем!] Алар [мөшрикләр] арасында [Коръән укыганда] сиңа колак салучылар бар, әмма, Без аны аңлый алмасыннар дип, күңелләренә пәрдәләр, колакларына саңгыраулык салдык. [Үзләре теләгән] Һәр аятьне [һәм могҗизаны] күрә алсалар да, аңа ышанмаслар, хәтта синең белән сүз көрәштерергә дип килгәч, кяфер булганнар: «Бу [Коръән] – әүвәлгеләр язган әкиятләрдән башка берни түгел», – диләр.
26.    Алар [мөшрикләр] аннан [пәйгамбәргә һәм Коръәнгә ышанудан] тыялар, үзләре дә аннан ерак торалар. Алар үзләрен генә һәлак итәләр, әмма [ни күрәчәкләрен] белмиләр.
27.    [Расүлем!] Ут [өстенә корылган сират күпере] каршына туктатылган чакта: «Аһ, без кире кайтарылсак иде! Раббыбызның аятьләрен ялган дип санамас идек һәм мөэминнәрдән булыр идек», – дигәннәрен күрсәң иде.
28.    Юк! Элек яшергән [монафикълык һәм начар гамәлләре кебек] нәрсәләре аларга билгеле булды. Әмма [дөньяга] кире кайтарылачак булсалар да, аларга тыелган булган [начар] нәрсәгә кайтачаклар иде. Һичшиксез, алар – ялганчылар.
29.    [Алар дөньяда чакта]: «Бу бары тик дөнья тормышыбыз гына [кадерле] һәм без [бу тормыштан соң] терелмәячәкбез», – дигәннәр иде.
30.    [Расүлем! Ул мөшрикләрнең] Раббылары хозурында туктатылган чакны бер күрсәң иде. Ул: «Бу, [терелтелеп җәзаландыру вакыйгасы] чыннан да, хак түгелме?» – диячәк, алар исә: «Раббыбыз белән ант итәбез, әйе [Ахирәт газабы хак икән]», – диячәкләр. Ул: «Инкяр итүчеләр булганыгыз өчен бу газапны татыгыз», – дип әйтәчәк.
31.    [Тереләчәгенә ышанмыйча] Аллаһ белән очрашуны ялган дип санаучылар [җәһәннәмнең төбенә атылачаклары өчен, бик зур] зыян күрделәр. Аларга көтмәгәндә Сәгать [Кыямәт] килгәч, [гөнаһ] йөкләрен аркаларында йөртеп: «Анда [дөнья тормышында] кимчелек кылган нәрсәләребез өчен ни үкенеч безгә!» – диярләр. Алар йөкләгән нәрсә никадәр яман!
32.    Дөнья тормышы – [кешеләрне дәвамлы гыйбадәттән читкә юнәлдергән] бер уен һәм күңел ачудан башка берни түгел. Әмма соңгы йорт [булган җәннәт] тәкъвалык ияләре өчен [дөньядан] яхшырак. [Ике якның кайсысы хәерлерәк булганын һаман да] Аңламыйсызмыни?
33.    Аларның [Исламның ялгыш булуы турында] сөйләгән нәрсәләре сине кайгыга салганын Без беләбез. Алар [синең хаклыгыңны белгәннәре өчен, асылда] сине ялганчыга санамыйлар, ләкин залимнәр Аллаһның аятьләрен [хак булганын белә торып] инкяр итәләр.
34.    Синнән алда да пәйгамбәрләрне ялганчыларга санадылар. Әмма алар, Безнең ярдәмебез килгәнче, ялганчы санауларга һәм мыскыллауларга сабыр иттеләр. Аллаһның сүзләрен үзгәртә алучы [бернинди көч тә] юк. Җибәрелгәннәрнең [өммәтләрендә ниләр күргәннәре хакындагы] хәбәрләреннән кайберләре сиңа да килеп иреште.
35.    Әгәр аларның [синнән һәм син китергән дингә инанудан] йөз чөерүләре сиңа авырга килсә, һәм син җиргә бер юл яки күккә бер баскыч табарга һәм шулай аларга [алар теләгән] могҗиза китерүеңә мөмкинлек таба алсаң [әйдә, башкар шуны]. Аллаһ [аларның туры юлны сайлауларын күреп, иманга ирештерергә] теләсә, аларны һидаятьтә туплар иде. Син [бу хакыйкатьне белмәгән] наданнардан булма.
36.    [Расүлем!] Ишеткән кешеләр генә җавап бирер. [Йөрәге һәм рухы] Үлеләрне [кяферләрне] исә Аллаһ терелтер, һәм шуннан алар Аңа кайтарылырлар.
37.    [Расүлуллаһка (салләллаһу галәйһи вә сәлләм)] «[Без күргән могҗизаларны бер якка куеп] Аңа Раббысыннан бер аять [һәм могҗиза] иңдерелсә иде [дә фәрештәләрне күрсәк иде]», – диделәр. [Расүлем!] Син әйт: «Һичшиксез, Аллаһ бер [могҗиза һәм] аять иңдерергә кодрәтле». Ләкин [син ни дисәң дә] аларның күбесе белмиләр.
38.    Җирдә йөргән һәр җан иясе һәм ике канат белән очкан һәр кош – һәммәсе дә сезнең кебек өммәтләр. Без Китапта һичбер нәрсәне төшереп калдырмадык. Шуннан [Кыямәт көнендә] алар Раббыларына җыелачаклар.
39.    Безнең аятьләребезне ялганга санаганнар – караңгылыклар эчендә саңгыраулар һәм телсезләр. Аллаһ кемне теләсә, аны юлдан яздырыр; кемне теләсә, аны туры юлга чыгарыр.
40.    [Расүлем! Ул мөшрикләрнең һәрберенә] Әйт: «Уйлап карагыз [хәлегез нинди булачагын], әгәр [элекке инкяр итүчеләр кебек] сезгә Аллаһның газабы килсә яки [Кыямәт] сәгате килсә, [ул газаптан котылыр өчен] Аллаһтан башка берәүгә дога кылачаксызмы әллә? Әгәр [потларыгызның сезне коткарырлык көчкә ия илаһлар дигән карашыгызда] тугры кешеләр булсагыз».
41.    Әйе, [ул чакта сез] Аңа гына ялварачаксыз, Ул исә, теләсә, дога кылып сораган нәрсәгезне җибәрер, [Аңа] иш кушкан нәрсәләрегезне исә [курку эчендә калган ул мизгелдә тәмам] онытачаксыз.
42.    Синнән алда да [ничәмә] өммәтләргә [пәйгамбәрләр] җибәргән идек, әмма [аларны инкяр иткәннәр иде] Без аларны буйсынсыннар дип, [фәкыйрьлек һәм кытлык кебек] мохтаҗлык белән һәм [авырулар, афәтләр кебек] авырлыклар белән тоткан идек.
43.    Газабыбыз аларга килгән чакта [тәүбә итеп] буйсынган булсалар иде! Ләкин бәгырьләре катты һәм алар кылган [начар] нәрсәне шайтан аларга бизәде. [Шуңа күрә кылган гөнаһларын хуп күреп, шул гөнаһларын башларына килгән бәланең сәбәбе итеп кабул итмәгәннәре өчен, ул бәладән нәсыйхәт алмадылар].
44.    Алар нәсыйхәт ителгәнне оныткач, Без [авырлык һәм мохтаҗлык арасында муллык белән сынау өчен] аларга [нигъмәт төрләреннән] һәрнәрсәнең капкаларын [төбенә кадәр] ачтык. Алар үзләренә бирелгән [нигъмәт тулы] нәрсәләргә [онытылып] куанган чакта, [газапны тагын да ныграк татысыннар өчен] Без аларны, көтмәгәндә, тотып алдык, һәм алар [котылу һәм рәхмәттән] өметләрен өзделәр.
45.    [Аллаһка ширек кушып] Золым эшләгән кавем тамырдан юк ителде [һәм аларны эзләүче бер генә кеше дә калмады]. Барча мактаулар – галәмнәрнең Раббысы булган Аллаһка гына!
46.    [Расүлем! Көферләргә] Әйт: «Уйлап карагыз, әгәр Аллаһ колакларыгызны һәм күзләрегезне алса, күңелләрегезгә мөһер сукса, Аллаһтан башка моны сезгә нинди илаһ кайтарыр? Кара, ничек аятьләрне аңлатабыз, [ләкин] алар шуннан соң да [инкяр итеп] йөз чөерәләр».
47.    [Расүлем! Мөшрикләрнең һәрберенә] Әйт: «Уйлап карагыз, әгәр Аллаһның газабы [алдан бернинди билге күрсәтелмичә] кинәт яки ачыктан-ачык сезгә килсә, [кяфер булып, үз-үзләренә иң зур золым иткән] залимнәр кавеменнән башкалар [Аллаһның ачуына эләгеп] һәлак ителәчәкләрме?»
48.    Без җибәрелгәннәрне сөенеч хәбәре китерүчеләр һәм кисәтүчеләр буларак җибәрдек. Кем дә кем иман итсә һәм [төзәтәсе нәрсәләрне Исламга бәйләп] төзәтсә, аларга [газап белән бәйле] бернинди курку да булмас, [кяферләр газап күргәндә] алар хәсрәт тә чикмәс.
49.    Безнең аятьләребезне ялганга санаучыларга исә [иман һәм итагатьтән чыгып] фасикълык кылганнары өчен, аларга [кисәтелгән] газап кагылачак.
50.    [Расүлем!] Әйт: «Мин сезгә: «Аллаһның хәзинәләре минем янда», – дип әйтмим [миннән аерым могҗизалар сорыйсыз], [Аллаһ белдермәгән] гаибне дә белмим [беләм дип дәгъва кылмыйм ки, киләчәктә ниләр булачагы турында миннән сорыйсыз], мин сезгә фәрештәмен дип тә әйтмим [минем ашавыма, эчүемә, өйләнүемә гаҗәпләнәсез]. Мин фәкать миңа вәхи ителгән нәрсәгә иярәм.». Әйт: «Сукыр белән күрә ала торган кеше бер буламы? Фикер йөртмисезмени?»
51.    Үзләренә Аннан башка бер дус та, [Аның рөхсәтеннән тыш] бер шәфәгатьче дә булмаган чакта Раббыларына тупланачакларыннан куркучыларны аның белән [Коръәннең бәяннары белән] кисәт. Бәлки, алар [көферлек һәм гөнаһлардан] сакланырлар.
52.    [Расүлем!] Иртә-кич [дәвамлы рәвештә] Раббыларына гыйбадәт кылган һәм Аның Затына омтылган кешеләрне кума. [Мөшрикләр аларның иманнарында ихласлы булмаганнарын, синең яныңда яшәү-туклану өчен калганнарын әйтсәләр дә] Аларның [кылган гамәлләр] хисабыннан бернәрсә дә [җаваплылык] синдә юк, синең [кылган гамәлләр] хисабыңнан бернәрсә дә [җаваплылык] аларда юк. Аларны кусаң, залимнәрдән булырсың.
53.    [Кяферләрнең бай булганнары фәкыйрь мөселманнар турында]: «Аллаһ арабыздан [иман һәм һидаять белән] нигъмәтләндергән кешеләр болармыни?» – дисеннәр өчен, Без шулай итеп [кешеләрнең матди хәлләрен төрле итеп] аларның берәүләрен икенчеләре белән сынадык. Аллаһ [иман итеп] шөкер кылучыларны яхшырак белүче түгелме?
54.    [Расүлем!] Безнең аятьләребезгә ышанган [бик әһәмиятсез күренгән фәкыйрь] кешеләр сиңа килгәч, [аларга] әйт: «Сезгә сәлам булсын! Раббыгыз [колларын кызгануны һәм] рәхмәтне [катгый бер вәгъдә буларак] Үзенә язган. Арагыздан кем дә кем, [китерәсе зарар хакында] белмичә, [яки белсә дә, гөнаһны гыйбадәттән өстен куйганы өчен, наданлыгы белән] бер начарлык кылса, шуннан аның артыннан ук тәүбә итсә һәм [кылганына үкенеп артык андый эшкә бармавына карар биреп, ниятен дә, гамәлен дә] төзәтсә, һичшиксез, Ул – [гөнаһларны күпләп] Гафу итүче, Рәхимле.
55.    [Инкяр итү гөнаһын кылган] Гөнаһлыларның юлы билгеле булсын дип, [итагатьлеләр, гөнаһлылар һәм тәүбә итүчеләр хакындагы] аятьләрне Без шулай бәян итәбез.
56.    [Расүлем!] Әйт: «Һичшиксез, миңа, Аллаһны калдырып, сез табынган нәрсәләргә гыйбадәт кылу тыелды». [Янә] Әйт: «Мин сезнең начар теләкләрегезгә иярмәм, ул [теләкләрегезгә ияргән] вакытта, мин [туры юлдан] тайпылган һәм һидаятькә ирешүчеләрдән булмам».
57.    [Расүлем!] Әйт: «Һичшиксез, мин Раббымнан [килгән һәм хакны ялгандан аерган] ап-ачык бер дәлил белән [эш кылам], сез исә [бернинди дәлилгә дә нигезләнмичә] аны ялганга чыгарасыз. Сез ашыктырган нәрсә миндә [минем хакимлектә] түгел. [Газапны ашыгычлык белән җибәрү яки аны кичектерү мәсьәләсендә] Хөкем – Аллаһта гына. Ул дөресен әйтер. Ул – хөкем бирүчеләрнең иң яхшысы.
58.    [Расүлем!] Әйт: «Сез [газап белән бәйле] ашыктырган нәрсә миндә булса иде, [Раббым өчен ачуланып, бу теләкләрегезне шундук китереп, сезне һәлак итәр идем ки, шуның белән] минем һәм сезнең арадагы эш [күптән] бетерелгән булыр иде. Аллаһ исә залимнәрне яхшырак белә».
59.    Гаиб ачкычлары – Аңарда гына ки, Аңардан башка боларны беркем дә белми. Корыда һәм диңгездә булганны Ул гына белә. Ул белмичә бер генә яфрак та төшми. Җир караңгылыкларындагы орлык бөртеге дә, яшь яки коры һәрнәрсә дә – ап-ачык бер китапта [Ләүхелмәхфүздә теркәлгән].
60.    Ул – сезне [рухларыгызның бәдәнгә ия булуын] төнлә [йоклаган вакытта] алучы, көндез ни кылганнарыгызны белүче Зат. Шуннан соң [һәр колның дөньяда күпме калачагы хакында] билгеләнгән вакыт тулсын дип, сезне анда [көн яктысында] терелтә. [Үтерелеп терелтелүегездән] соң кайтуыгыз Аңа гына булачак һәм шуннан Ул [көндез һәм төнлә] кылган нәрсәләрегезне сезгә хәбәр итәчәк.
61.    Ул – коллары өстендә чиксез куәтле. [Гамәлләрегезне язып] Саклаучыларны [фәрештәләрне] дә сезгә Ул юллый. Сездән берегезгә үлем килгәч исә, илчеләребез аны вафат иттерерләр, һәм алар [вазифаларында йомшаклык һәм кичектерү кебек бернинди] кимчелек ясамаслар.
62.    [Дөньяда чакта бер төркем әһәмиятсез хуҗаларның кулы астыннан] Соңыннан алар хак булган Мәүләләре Аллаһка кайтарылалар. Белегез, [ул Көнне] хөкем – Аңарда гына, һәм Ул – иң тиз хисап алучы.
63.    [Расүлем!] Әйт: «Сез: «Әгәр безне моннан коткарсаң, без, әлбәттә, шөкер итүчеләрдән булырбыз», – дип түбәнчелек белән һәм яшерен рәвештә Аңа дога кылган вакытта, коры җирнең һәм диңгезнең [куркыныч хәвеф-хәтәрләреннән һәм] караңгылыкларыннан сезне кем коткара?»
64.    [Расүлем!] Әйт: «Аллаһ сезне моннан да, [бүтән] һәр бәладән дә коткара. Әмма соңыннан сез янә [һичбер нәрсәгә көче җитмәгән барлыкларны Аңа] ширек кушасыз».
65.    [Расүлем!] Әйт: «Ул сезгә өстегездән яки аякларыгыз астыннан бер газап җибәрергә яки сезне [аерым-аерым карашларга ия] фиркаларга бүлгәләргә һәм [арагызда сугыш чыгарып] берәүләрегезгә икенчеләрегезнең ачысын татытырга кодрәтле». Алар [хакыйкатьне] аңлый алсыннар [һәм инкярны ташласыннар] өчен аятьләрне ничек аңлатканыбызны кара.
66.    [Расүлем!] Ул [Коръәни Кәрим һәм анда хәбәр ителгән газаплар] хак булса да, синең кавемең аны ялганга санады. Әйт: «Мин – сезгә Яклаучы түгелмен. [Мин – фәкать бер кисәтүчемен, Аллаһ – сезне Яклаучы]».
67.    [Коръән биргән] Һәрбер хәбәрнең тормышка ашу вакыты бар. [Тиздән, вакыт җиткәч, дөньяда яки Ахирәттә ул хәбәрнең дөреслеген] Сез дә беләчәксез.
68.    [Расүлем!] Безнең аятьләребез хакында юк-бар нәрсә сөйләүчеләрне күргән чагыңда, алар башка бер сүзгә кереп киткәнче, алардан йөз чөер [читкәрәк кит]. Әгәр шайтан сиңа [вәсвәсә биреп, бу хакта] оныттырса, [бу тыю] исеңә төшкәннән соң, залимнәр җәмәгате белән бергә утырма.
69.    Аларның [гөнаһлары өчен] хисабыннан тәкъвалык ияләре булганнар өстендә бернәрсә дә калмый, ләкин [ул тәкъвалык ияләренә мондый начар эшләрне күрсәтеп] исләренә төшерү [бурычы кала]. Бәлки, алар [гөнаһлылар тәүбә кылып] тәкъвалык ияләре булырлар.
70.    Диннәрен бер уен һәм күңел ачуга әйләндергән, дөнья тормышы үзләрен кызыктырган кешеләрне калдыр. [Аларның сүзләре һәм кыланмышлары сиңа тәэсир итмәсен]. Аллаһтан башка бер дуслары да, бер шәфәгатьчесе дә булмаган, [котылуы өчен] ни генә бирсәләр дә түләүләре кабул ителмәгәннәргә, нәфес казанган һәр [яман] нәрсәләре аркасында һәлакәткә дучар ителмәсен өчен, аның [Коръән] белән үгет бир. Әнә шулар – кылган нәрсәләре [гөнаһлары һәм бозык иманнары] өчен һәлакәткә дучар ителгән кешеләр. Инкяр итүләре сәбәпле, аларга [карыннарында ут булып эчәк-бавырларын өзгәләп ташлаячак] кайнар судан эчемлек һәм бик интектергеч бер газап [булачак].
71.    [Расүлем!] Әйт: «Без Аллаһны ташлап, безгә файда да бирмәгән, зарар да итмәгән [потлар кебек гаҗиз] нәрсәләргә табыныйкмы әллә? Аллаһ безне [туры юлга] һидаять иткәннән соң, шайтаннар үзен алдаган һәм аптыраган хәлдә җирдә йөргән кеше кебек, артка борылыйкмы әллә? Хәлбуки, ул кешенең: «Безгә кил!» – дип, аны туры юлга чакырган иптәшләре бар [ләкин аптырашта булганлыгыннан, кай тарафка барасын белә алмый]». [Расүлем!] Әйт: «Аллаһның һидаяте [булган Ислам] – чын һидаять һәм безгә галәмнәрнең Раббысына буйсынырга әмер ителде.
72.    [Безгә, шулай ук, фарыз] Намаз укыгыз һәм Аннан куркыгыз [дип тә әмер ителде]». Ул –сезне хозурына җыячак Зат.
73.    Ул күкләрне һәм җирне хак [бер сәбәп, кешеләр һәм җеннәрнең сыналу урыны кебек зур бер хикмәт] белән яралтты. Ул көнне Ул [бар итәргә теләгән нәрсәгә]: «Бар бул!» – дип әйтә, һәм ул шунда ук барлыкка килә. Аның сүзе хак. [Шуңа күрә яралтылган нәрсәләрнең берсе дә Аллаһы Тәгаләнең хикмәтле әмереннән башка бер шәкелдә мәйданга килә алмый]. Сурга өреләчәк көнне дә хакимлек Аңарда гына булачак. [Ул кеше төшенә алмаган] Яшеренне дә, күренгәнне дә [бик яхшы] белүче. Ул – [бөтен эшләрендә һәм идарәсендә ялгышы булмаган] Хикмәт иясе, [һәрнәрсәдән] Хәбәрдар.
74.    Менә Ибраһим [галәйһиссәлам] атасы Әзәргә: «Син потларны илаһлар итәсеңмени? Һичшиксез, мин сине дә, кавемеңне дә ап-ачык адашу эчендә күрәмен», – дигән иде.
75.    [Килгән вәхи белән катгый ышанганы кебек күз белән күреп тә] Шиксез иман китерсен дип, Без Ибраһимга [галәйһиссәлам] күкләрнең һәм җирнең [яралтылышындагы тиңсез нечкәлекләрне] мөлкәтләрен күрсәттек.
76.    Төн [караңгылыгы] аны каплагач, [Ибраһим [галәйһиссәлам] бер йолдыз күрде һәм: «[Сездән бу нәрсә, дип сорасам] Бу – минем Раббым [диярсез]», – дип әйтте. Ул [йолдыз] баткач исә: «Мин батканны [һәм бер хәлдән икенче хәлгә үзгәргәне өчен, минем гыйбадәтемә лаек булмаган ялган нәрсәләрне] сөймим», – диде.
77.    Айны туып килгән чагында күргәч: «[Сезнеңчә] Бу – минем Раббым», – диде. Ул [ай] да [йолдыз кебек] баткач: «Раббым мине һидаятькә ирештермәсә, мин, һичшиксез, адашкан кавемнән булырмын», – диде.
78.    Кояшны туып килгән чагында күргәч исә: «[Сезнең фикерегезчә] Бу – минем Раббым. Бу – иң зурысы», – диде. Ул [кояш та] баткач, әйтте: «И, кавемем! Һичшиксез, мин – сезнең [бөтен бу күк җисемнәрен яралткан Аллаһка] ширек кушкан нәрсәләрегездән еракмын.
79.    Мин, [ялган илаһларны ташлап, чын Раббыма юнәлгән] хәниф буларак, йөземне күкләрне һәм җирне юктан бар иткән Затка юнәлттем. Мин – ширек кылучылардан түгелмен».
80.    Кавеме аның белән тартышырга кереште. Ул әйтте: «Ул [Раббым] мине һидаятькә ирештергән икән, сез минем белән Аллаһ хакында сүз көрәштерәсезмени? [Сез мине илаһларыгыз тарафыннан тайпылдыру белән куркытасыз, әмма] Раббым берәр нәрсә теләмәсә, мин сезнең Аңа ширек кушкан нәрсәләрегездән [беркайчан да] курыкмам. [Чөнки] Минем Раббым һәрнәрсәне гыйлем белән чолгап алган. Әллә сез [моның кадәр дәлилләр китергәннән соң да, һаман] уйламыйсызмы?»
81.    Сез Аллаһка иш кушудан һич курыкмыйсыз икән, сезнең [Аллаһка] иш иткән нәрсәләрдән мин ничек куркыйм? Юкса, Ул алар хакында сезгә бер дәлил дә иңдермәде. [Инде әйтегез] Ике фирканың, ышаныр өчен, кайсысы лаеклырак? Әгәр сез [чыннан да, кемнән куркырга кирәклекне] белсәгез иде».
82.    [Ышанырга кирәк булган хакыйкатьләргә] Иман китерүчеләр һәм [мөшрикләр кебек] иманнарын [күренмәслек дәрәҗәдә] золым [һәм ширек] белән төрмәүчеләр, әнә шуларга [курыккан нәрсәләреннән] иминлек булыр һәм шулар – һидаятькә ирешкән кешеләр.
83.    Бу [рәвешле сүз көрәштерү ысулы] – Ибраһим [галәйһиссәлам] кавеменә каршы Безнең биргән дәлилебез. Теләгәнебезне Без [гыйлемдә һәм хикмәттә югары] дәрәҗәләргә күтәрәбез. Һичшиксез, синең Раббың – Хикмәт иясе, [һәрнәрсәне] Белүче.

Продолжение тафсира будет в следующих публикациях. Всего в суре «Аль-Ангам» 165 аятов.

Фото на анонсе: © Салават Камалетдинов / «Татар-информ»